Strażnicy Czasu

Jest znanym i cenionym od początku XVII w naturalnym wypływem wody zawierającej metan. W przeszłości uważane było za najcenniejsze, pierwsze źródło wód mineralnych uzdrowiska. Zachwycano się wówczas zjawiskiem palącej się żywym ogniem bulgoczącej wody. Dziś tafla ujętego kamiennym basenem źródła ma jedynie bąbelki.
Żródłęm zachwycał się poeta-podrożnik Wincenty Pol.

Wody Bełkotki pochodzą z warstw eocenu /ok 50 mln lat temu/
W tym miejscu utwory fliszu tworzą antyklinę, w której do górnej wodonośnej części przemieszcza się gaz ziemny

Piękną legendę wraz z ówczesną wiedzą geologiczną na temat Bełkotki można przeczytać w wydanym przez Bibliotekę Politechniki Krakowskiej dziele Władysława Bełzy z końca XIX w pt "Iwonicz i jego okolice" https://repozytorium.biblos.pk.edu.pl/r ... pi_q60.pdf

Na zdjęciu sprzed I wojny światowej widać palący się płomień w rogu cembrzyny

Kamienne ocembrowanie wraz z pomnikiem zostało zbudowane 1875 r. Przetrwało 66 lat. W czasie okupacji zostało zniszczone. Obecny powojenny pomnik odbiega nieco od oryginału.

Podporucznik powstania listopadowego Wincenty Pol, odznaczony za męstwo orderem Virtuti Militari, po upadku powstania schronił się na terenie Galicji m.in. w Beskidzie Niskim. Tam też w 1835 r. powstała „ Pieśń o ziemi naszej”, której fragmentem jest wiersz o Bełkotce.
Wincenty Pol przebywał w Beskidzie Niskim do 1846 r. do rzezi galicyjskiej Jakuba Szeli podczas której został dotkliwie pobity przez chłopów.

Słynny geograf, profesor nadzwyczajny kierujący Katedrą Geografii UJ posiadał sumiaste wąsy. Mimo postępującej ślepoty wykładał geografię fizyczną i geologię ziem polskich do końca swych dni. Jest pochowany na Skałce.

Pomnik oraz otoczenie basenu Bełkotki zmieniały się kikakrotnie, co widać na starych zdjęciach ze zbiorów fotopolska.eu

Jeszcze dwa geologiczne fragmenty z historycznej książki Władysława Bełzy