Warszawa - Bródno, grodzisko

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Warszawa - Bródno, grodzisko

Postautor: Karolina Kot » środa 06 maja 2015, 21:58

Grodzisko nizinne typu pierścieniowatego z towarzyszącą mu osadą odkryto na początku XX wieku. Leżało wśród pól, na granicy lasu i było okresowo niszczone przez orkę oraz przez wybieranie piasku z jego terenu. Pierwotnie z ledwością można było dostrzec ślady wałów. Od 1949 roku do 2001 prowadzono w tym rejonie badania archeologiczne. Po ich zakończeniu podjęto prace, mające na celu częściową rekonstrukcję zniwelowanych wałów oraz ich zabezpieczenie.
Dnia 20.06.2008 roku odbyło się otwarcie Warszawskiego Parku Archeologicznego. W pobliżu grodu rozmieszczone zostały tablice informacyjne, opisujące historię terenu oraz przybliżające czytelnikowi codzienne życie ludzi z okresu wczesnego średniowiecza. Wybudowano również drewnianą bramę, przypominającą kształtem konstrukcję, przez którą niegdyś wchodziło się do warowni, a także stworzono plac zabaw i ścieżkę zdrowia.

Gród i osada na Bródnie Starym wchodzą w skład jedynego wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego, jaki znamy z obszaru dzisiejszej Warszawy. Podobny zespół osadniczy występował również na terenie obecnego Ogrodu Botanicznego i Łazienek, gdzie w pierwszej połowie XIII w. funkcjonował książęcy gród Jazdów, znany jedynie ze źródeł pisanych.

Zapewne także na terenie Zamku Królewskiego znajdował się u schyłku XIII i na początku XIV wieku gród książęcy. Niestety, poza licznymi przesłankami historycznymi, oba grody nie pozostawiły po sobie śladów uchwytnych dla archeologa.

Teren dzisiejszego grodziska był nazywany przez okoliczną ludność "Zagórkami". Obszar ten zaczęto penetrować już od początku XX w. Pierwszym odkrywcą grodziska był R. Jakimowicz, kolejnymi J. Płoski i L. Sawicki. W 1947 r. grodzisko zostało włączone do Programu Komitetu Badań nad Początkami Państwa Polskiego.

Od 1949 do 2001 r. z niewielkimi przerwami, prowadzone były badania wykopaliskowe na terenie grodziska i osady. W trakcie prac odsłonięto obszar ponad 16000 m2 i odkryto 87 obiektów. Badania prowadzili pracownicy Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie.

Niewielki "bródnowski" gród wzniesiono na wydmie, którą z trzech stron otaczały bagna. Gród umocniono drewniano-ziemnymi wałami. W dolnej części wały były zbudowane w konstrukcji przekładkowej, tzn. belki drewniane układano w warstwy raz wzdłuż, raz w poprzek osi wału, przesypując je ziemią.

W górnej partii zbudowano drewniane skrzynie, które wypełniono kamieniami i gliną. Konstrukcja wału była w dolnej partii przysypana ziemią, w górnej gliną. Szerokość podstawy wałów wynosiła około 8,5 m, wysokość sięgała 6 m. Gród nie był otoczony fosą. Jego wnętrze, czyli tzw. majdan, nie było zabudowane.

Wynikało to z funkcji, jaką pełnił gród. W przypadku zagrożenia ludność z pobliskiej osady chroniła się za jego wałami. Wymiary majdanu wynosiły około 47x40 m. Do grodu od południa prowadziła drewniana brama, zamykana wierzejami. Po stronie zachodniej znaleziono szczątki pomostu prowadzącego do grodu.

Podczas badań odsłonięto pod palami drewnianymi, będącymi elementami konstrukcyjnymi bramy, skrzynię na zboże. W jej wnętrzu znajdowały się ziarna prosa i żyta.

Współcześnie z grodem rozwijała się osada otwarta, czyli nie broniona przez żadne umocnienia. Rozciągała się ona na północ, zachód i południe od grodu. Osiedle zajmowało dużą powierzchnię, jednak było stosunkowo rzadko zabudowane, a poszczególne domostwa, zabudowania gospodarcze, czy też pracownie, były od siebie oddalone. Budynki wznoszono z drewna różnymi metodami, np. techniką na zrąb, plecionką.

Podstawą bytu ludności zamieszkującej osadę było rolnictwo. Uprawiano w dużej ilości proso, żyto, jęczmień, trochę mniej pszenicy. W pobliżu chat zakładano ogródki, w których między innymi sadzono ogórki. Hodowano krowy, świnie, kozy i owce, zaś z ptactwa domowego - kury.

Dietę wzbogacano poprzez zbieractwo. W okolicznych lasach zbierano dziko rosnące orzechy laskowe, jeżyny, maliny i grzyby. Polowano na jelenie, łosie, rzadziej na bobry, tury, dziki i wydry.

Mieszkańcy osady na Bródnie prawie wszystkie niezbędne im przedmioty wykonywali sami. Najbardziej rozpowszechnionym zajęciem było wyrabianie naczyń z gliny. Ich produkcją zajmowały się kobiety. Szczególną cechą bródnowskich naczyń jest wyjątkowo bogata ornamentyka. Wśród motywów dekoracyjnych pojawiają się różnorodne odciski stempli i grzebyka. Wiele motywów jest łączonych.

Z kości i poroża wykonywano szydła, igły, przekłuwacze, oprawki rękojeści noży żelaznych, grzebienie i gwizdki. Z żelaza produkowano niewielkie nożyki, haczyki na ryby, groty strzał, krzesiwa i gwoździe.

Do najciekawszych i unikatowych znalezisk należy dziesięcio szprychowe koło wykonane z drewna jesionowego. Innymi ciekawymi zabytkami są: brązowe okucie końca pochwy miecza - tzw. trzewik, i zapinka podkowiasta, poświadczające kontakty mieszkańców Bródna z ludami bałtyjskimi i skandynawskimi.

Ustalono, że zespół z Bródna zamieszkiwany był w okresie od X do XI w. Gród spłonął na początku XI w. Niestety nie wiemy, czy przyczyną pożaru był napad rabunkowy, czy też wybuchł on wskutek przypadkowego zaprószenia ognia. Osada powstała nieco wcześniej niż gród, przetrwała jego zagładę i istniała przez cały XI w.

Kompleks osadniczy na Bródnie jest obecnie najlepiej przebadanym wczesnośredniowiecznym zespołem na terenie stolicy. Badaniom zawsze towarzyszyło żywe zainteresowanie prasy i mediów. Zorganizowano również wiele wystaw i ekspozycji poświęconych wykopaliskom na Bródnie.

Opis grodziska, autorstwa pani Agaty Wójcik i pana Andrzeja Piotrowskiego, pochodzi z internetowej strony dzielnicy Targówek.

Wiele ciekawych danych i zdjęć można znaleźć również na tej stronie.

Lokalizacja obiektu
Prezentowane tu zdjęcia wykonałam w styczniu 2011 roku.
Załączniki
Głaz narzutowy przy wejściu.JPG
Głaz narzutowy przy wejściu.JPG (87.38 KiB) Przejrzano 7795 razy
Rekonstrukcja bramy.JPG
Rekonstrukcja bramy.JPG (127.2 KiB) Przejrzano 7795 razy
Wejście na teren otuliny grodziska.JPG
Wejście na teren otuliny grodziska.JPG (110.45 KiB) Przejrzano 7795 razy
Wśród podmokłych łąk....JPG
Wśród podmokłych łąk....JPG (120.29 KiB) Przejrzano 7795 razy
Grodzisko nizinne.JPG
Grodzisko nizinne.JPG (80.43 KiB) Przejrzano 7795 razy
Gród wśród łąk.JPG
Gród wśród łąk.JPG (70.25 KiB) Przejrzano 7795 razy
Wał i brama.JPG
Wał i brama.JPG (80.98 KiB) Przejrzano 7795 razy
Wał oraz drewniany pomost.JPG
Wał oraz drewniany pomost.JPG (111.62 KiB) Przejrzano 7795 razy
Ani śladu fosy i drugiego wału!.JPG
Ani śladu fosy i drugiego wału!.JPG (95.6 KiB) Przejrzano 7795 razy
Widok do wnętrza grodu.JPG
Widok do wnętrza grodu.JPG (107.22 KiB) Przejrzano 7795 razy
Jak w skalnym ogródku.JPG
Jak w skalnym ogródku.JPG (99.44 KiB) Przejrzano 7795 razy
Rekonstrukcja.JPG
Rekonstrukcja.JPG (77.63 KiB) Przejrzano 7795 razy
Opis grodziska.JPG
Opis grodziska.JPG (92.67 KiB) Przejrzano 7795 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Warszawa - Bródno, grodzisko

Postautor: Karolina Kot » środa 06 maja 2015, 22:05

Poniżej kilka zdjęć tablic poglądowych, umieszczonych w pobliżu grodziska. Są napisane prostym językiem, z założenia opisy miały być zrozumiałe nawet dla dziecka.
Tak wyglądały w styczniu 2011 roku:
Załączniki
Zdobywanie pożywienia.JPG
Zdobywanie pożywienia.JPG (83.26 KiB) Przejrzano 7792 razy
Wytwórczość.JPG
Wytwórczość.JPG (75.97 KiB) Przejrzano 7792 razy
Garnek.JPG
Garnek.JPG (67.07 KiB) Przejrzano 7792 razy
Garncarz.JPG
Garncarz.JPG (48.09 KiB) Przejrzano 7792 razy
Mielenie ziarna.JPG
Mielenie ziarna.JPG (51.24 KiB) Przejrzano 7792 razy
Uzbrojenie.JPG
Uzbrojenie.JPG (70.6 KiB) Przejrzano 7792 razy
Kowal.JPG
Kowal.JPG (48.83 KiB) Przejrzano 7792 razy
Okucie końca pochwy miecza.JPG
Okucie końca pochwy miecza.JPG (50.83 KiB) Przejrzano 7792 razy
Warsztat tkacki.JPG
Warsztat tkacki.JPG (66.89 KiB) Przejrzano 7792 razy
Przęślik.JPG
Przęślik.JPG (59.34 KiB) Przejrzano 7792 razy
Biżuteria.JPG
Biżuteria.JPG (86.94 KiB) Przejrzano 7792 razy
Szklane paciorki.JPG
Szklane paciorki.JPG (63.45 KiB) Przejrzano 7792 razy
Srebrny paciorek.JPG
Srebrny paciorek.JPG (64.75 KiB) Przejrzano 7792 razy
Srebrny pierścionek.JPG
Srebrny pierścionek.JPG (49.58 KiB) Przejrzano 7792 razy
Schemat budowy wałów.JPG
Schemat budowy wałów.JPG (64.25 KiB) Przejrzano 7792 razy
Osadnictwo.JPG
Osadnictwo.JPG (71.96 KiB) Przejrzano 7792 razy
Rekonstrukcja chaty.JPG
Rekonstrukcja chaty.JPG (76.88 KiB) Przejrzano 7792 razy
Budowa ścian - plecionka.JPG
Budowa ścian - plecionka.JPG (44.09 KiB) Przejrzano 7792 razy
Budowa ścian - zrębowa.JPG
Budowa ścian - zrębowa.JPG (53.73 KiB) Przejrzano 7792 razy
Wykopaliska - relikty chaty.JPG
Wykopaliska - relikty chaty.JPG (61.85 KiB) Przejrzano 7792 razy
Zdjęcie z wykopalisk.JPG
Zdjęcie z wykopalisk.JPG (62.99 KiB) Przejrzano 7792 razy
Zdjęcie z wykopalisk archeologicznych.JPG
Zdjęcie z wykopalisk archeologicznych.JPG (72.78 KiB) Przejrzano 7792 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Warszawa - Bródno, grodzisko

Postautor: Karolina Kot » środa 06 maja 2015, 22:11

A oto zdjęcia wykonane w dniu 24 lutego 2011 roku:
Załączniki
Brama.JPG
Brama.JPG (91.02 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu.JPG
Grodzisko w śniegu.JPG (48.34 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (2).JPG
Grodzisko w śniegu (2).JPG (59.42 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (1).JPG
Grodzisko w śniegu (1).JPG (57.02 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (4).JPG
Grodzisko w śniegu (4).JPG (62.64 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (3).JPG
Grodzisko w śniegu (3).JPG (64.29 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (5).JPG
Grodzisko w śniegu (5).JPG (64.57 KiB) Przejrzano 7791 razy
Grodzisko w śniegu (6).JPG
Grodzisko w śniegu (6).JPG (54.44 KiB) Przejrzano 7791 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo mazowieckie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość