Historia pewnej gąsienicy...

Dział przeznaczony dla pisemnych i przekazywanych słownie ciekawych relacji regionalnych
Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Historia pewnej gąsienicy...

Postautor: kusmanek » poniedziałek 17 gru 2018, 16:57

O tytułowej bohaterce wspominałem już swego czasu w tym wątku, ale czas nieco rozwinąć tą historię.
Zacznijmy więc od początku.
Już jako nastolatek interesowałem się historią wojen światowych, toteż przy każdej możliwej okazji wypytywałem o jakieś ciekawe fakty z ich przebiegu. Podczas jednej z rowerowych wycieczek z moim Śp. Tatą , odwiedziliśmy jego kolegę mieszkającego w Przeczycach - pana Stanisława. Nie omieszkaliśmy spytać czy aby przypadkiem nie działo się tam nic ciekawego podczas ubiegłej wojny. Odpowiedź gospodarza okazała się być zaskakująca. - Działo się, i to sporo! - rzucił Pan Stanisław, po czym po chwili przyniósł nam mosiężną łuskę długości dłoni, ze zbitą spłonką, rokiem produkcji '44 i gwiazdą (później okazało się, że owa łuska pochodziła z rosyjskiego działka lotniczego WJa kal. 23mm, montowanego w samolotach Ił-2). Następnie opowiedział o działaniach wojennych w styczniu 1945 roku. Ze względu na strategiczne położenie na prawym brzegu Czarnej Przemszy, miejscowość stanowiła naturalny punkt oporu broniący przeprawy przez rzekę. Walki trały tam kilka dni i były bardzo zacięte. W chałupę, w której wysłuchiwaliśmy tych opowieści uderzył pocisk artyleryjski, na szczęście dom był kryty strzechą, co cudem uchroniło gospodarstwo przed eksplozją. Po wojnie usunęli go saperzy. Pan Stanisław przekazał nam, iż niemiecką obronę stanowili między innymi "własowcy". Jeden z nich, ranny, schronił się na podwórku. Po zdobyciu miejscowości znaleźli go tam Rosjanie i żywy już z komórki nie wyszedł. Jednak najbardziej emocjonującą informacją była wzmianka o radzieckich czołgach. Pan Stanisław wspomniał, że trzy czołgi przekroczyły rzekę, wszystkie zostały jednak zniszczone. Jeden z nich miał pocisk zagwożdżony w lufie, w związku z czym wieża z niewybuchem została na polu jeszcze jakiś czas po zakończeniu działań wojennych.
Ojciec naszego informatora - pan Stanisław Senior chciał przynieść z pobojowiska siodła, ponieważ Rosjanie stracili tam sporo koni. Jednak w obawie przed karą za zabieranie oporządzenia ze zwłok zrezygnował z tego pomysłu, przynosząc w zamian pięć ogniw gąsienicy od czołgu T-34. Znalazły one zastosowanie w gospodarstwie - te z "zębem" jako wzmocnienie kamiennego muru, pozostałe posłużyły jako chodnik przed kurnikiem. Udało Nam się wyprosić od gospodarza dwie sztuki:

Obrazek
Obrazek

Ogniwa odlano w zakładzie nr 112 „Krasnoje Sormowo” w Gorkim. Sądząc po stanie zużycia, czołg nie pojeździł na nich zbyt długo. Ewentualnie mogły też być ogniwami zapasowymi, zazwyczaj przytwierdzonymi do czołgowej wieży.
Born to make history

Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Re: Historia pewnej gąsienicy...

Postautor: kusmanek » poniedziałek 01 kwie 2019, 12:09

Niedawno, dzięki rosyjskim archiwaliom, udało mi się dopisać kolejny rozdział do tej historii.
Zdobycie północnej części Zagłębia Dąbrowskiego przypadło 21 Armii 1 Frontu Ukraińskiego. Przeczyce były celem dla 225 Dywizji Strzeleckiej (DS), wchodzącej w skład 55 Korpusu Strzeleckiego (KS) 21 armii radzieckiej.
Do 225 DS należały następujące pułki: 1347 Pułk Strzelecki (PS), 1349 PS oraz 229 PS. Wsparcie w natarciu zapewnić miał 98 Samodzielny Pułk Pancerny(98 SPP).

Mapa z rozmieszczeniem jednostek:
Przeczyce_21-22_1945.jpg
Przeczyce_21-22_1945.jpg (132.03 KiB) Przejrzano 9282 razy


Według raportu z 5 rano, 22.01.1945 roku do dyspozycji 98 SPP było 10 czołgów T-34. Pozycję wyjściową pułku stanowił Tuliszów. Raport z godziny 21:00 mówi o skutkach ataku tej jednostki. Wraz z 225 DS atakowano nieprzyjaciela w kierunku na zachód od Przeczyc. 500 metrów na zachód od Przeczyc 98 SPC poniósł olbrzymie straty. Z 10 czołgów w gotowości bojowej pozostały dwa :!:
Straty z raportu operacyjnego 21 armii z 22.01.1945, z godziny 21:30:

225 DS:
rannych - 167
zabitych - 64
ranionych koni - 43
zabitych koni - 20
Rozbito 3 działa 45 mm i jeden samochód.

98 SPP
Spalono 5 czołgów.
Rozbito 2 czołgi.
Jeden czołg wysadzony przez minę- pułapkę.
rannych - 12
zabitych - 6

Straty nieprzyjaciela:
jeden "Ferdynand", dwa działa samobieżne, zgnieciona bateria moździerzy, dwa lekkie działa przeciwlotnicze, unicestwiono do 450 żołnierzy i oficerów, schwytano 25 żołnierzy, należących do 712 Dywizji Piechoty.


Dodam tylko, że straty wśród Niemców należy traktować nieco "z przymrużeniem oka". Trudno mi także jednoznacznie powiedzieć, czy wspomniany "Ferdynand" to faktycznie niemiecki niszczyciel czołgów Ferdinand (Elaphant), czy po prostu jakiś inny ciężki niszczyciel czołgów. Straty wśród Rosjan były jednak dotkliwsze niż do tej pory myślałem. Zastanawiają mnie tez wysokie straty wśród koni - wynika z tego, iż któryś z pułków 225 dywizji posiadał kawalerię. Ciekaw jestem ile jeszcze pancernych pamiątek poniewiera się w tym rejonie :)
Born to make history

Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Re: Historia pewnej gąsienicy...

Postautor: kusmanek » wtorek 02 kwie 2019, 11:10

I jeszcze schemat wywiadu 225 dywizji z 23.01.1945 roku. Zieloną elipsą zaznaczyłem rejon Przeczyc.
Symbole rombów z trzema równoległymi liniami wskazują na artylerię samobieżną. Potrójna linia w północnej części szkicu (ta z przerywaną linią pośrodku, przypominająca autostradę) to rów przeciwpancerny linii B2.
przeczyce.jpg
przeczyce.jpg (166.79 KiB) Przejrzano 9262 razy
Born to make history

Generał Admin
Posty: 2038
Rejestracja: sobota 07 lut 2015, 23:46
Lokalizacja: Zagłębie Dąbrowskie/Hessen

Re: Historia pewnej gąsienicy...

Postautor: kusmanek » środa 03 kwie 2019, 12:25

Ciekawa jest też sprawa żołnierzy 98 SPP poległych 22. 01.1945 w Przeczycach.
W OBD znalazłem kilkanaście nazwisk żołnierzy tej jednostki, 12 czołgistów i 2 dowódców, w sumie 14.
Koliduje mi to z oficjalnymi statystykami ze wspomnianych powyżej raportów:
rannych - 12
zabitych - 6

Nie zgadza się także jeszcze jedna rzecz. U wszystkich 14 jako miejsce pochówku widnieje Podzamcze. Według "zestawienia wojsk pancernych 1 Frontu Ukraińskiego" z 21.01.1945 roku (1), dla 98 SPP jako miejsce zgrupowania widnieje Podzamcze. W tym samym dokumencie z 22.01.1945 (2) wskazany jest już Tuliszów. Chyba zaszła tu mała pomyłka, walki w okolicy Ogrodzieńca zakończyły się 19 stycznia, tylu poległych z 98 pułku pancernego mogło polec 22.01 tylko pod Przeczycami.

Lista nazwisk:

  • Lejtnant Aleksandr Michajłowicz Sokołow (Александр Михайлович Соколов), ur. 1914 w miejscowości Wertunowka (Вертуновка), dowódca plutonu czołgów T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (3).
  • Mladszyj lejtnant Rafael Izrailowicz Segal (Рафаель Израилович Сегал), ur. 1923 w Charkowie (Харьков), dowódca plutonu czołgów T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (3).
  • Starszyj sierżant Anatolij Dmitriewicz Taraborka (Анатолий Дмитриевич Тараборка), ur. 1917 w miejscowości Gorewskoje (Горевское), kierowca-mechanik czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Mladszyj sierżant Anatolij Pietrowicz Dubinin (Анатолий Петрович Дубинин), ur. 1925 w miejscowości Michalczewo (Михальцево), strzelec czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Starszyj sierżant Petr Kondratjewicz Kudin (Петр Кондратьевич Кудин), ur. 1923 w miejscowości Ploskje (Плоске), kierowca-mechanik czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Starszyj sierżant Nikołaj Pietrowicz Szjerjengin (Николай Петрович Шеренгин), ur. 1924 w miejscowości Ufa (Уфа), kierowca-mechanik czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Mladszyj sierżant Wasilij Pawłowicz Radionow (Василий Павлович Радионов), ur. 1924 w miejscowości Sinjawka Druga (2ая Синявка), działonowy czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Sierżant Wladimir Prokofiewicz Ogorodnikow (Владимир Прокофьевич Огородников), ur. 1922 w miejscowości Peczera (Печера), radiotelegrafista czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Mladszyj sierżant Aleksandr Michajłowicz Jefimow (Александр Михайлович Ефимов), ur. 1920 w miejscowości Rybińsk (Рыбинск), ładowniczy czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Sierżant Fedor Jakowlewicz Wołkow (Федор Яковлевич Волков), ur. 1924 w miejscowości Zlidniewo (Злыднево), dowódca czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
  • Starszyj sierżant Iwan Wasiljewicz Griszunin (Иван Васильевич Гришунин), ur. 1925 w miejscowości Bachtizyno (Бахтызино), sanitariusz, poległ przy wykonywaniu obowiązków 24.01.1945 roku (5).
  • Mladszyj sierżant Michaił Iwanowicz Ertman (Михаил Иванович Эртман), ur. 1925 w miejscowości Szaargan (Шаарган), radiotelegrafista czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (5).
  • Szeregowy Michaił Kuźmycz Kasjanow (Михаил Кузьмич Касьянов), ur. 1919 w miejscowości Gryniewo (Гринево), ładowniczy czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (5).
  • Stopień (?) Paweł Nikonorowicz Chochłow (Павел Никонорович Хохлов), ur. 1919 w miejscowości Chudinin (Худыни), strzelec czołgu T-34, poległ w walce 22.01.1945 roku (4).
Żródła:
  1. https://pamyat-naroda.ru/documents/view/?id=111538172
  2. https://pamyat-naroda.ru/documents/view/?id=111538173
  3. https://obd-memorial.ru/html/info.htm?id=57291788&p=2
  4. https://obd-memorial.ru/html/info.htm?id=4086664&p=8
  5. https://obd-memorial.ru/html/info.htm?id=4086664&p=9
Born to make history


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Historyczne opowieści, miejscowe przekazy oraz legendy”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości