Dąbrowa Górnicza - kwatera żołnierzy Wielkiej Wojny i wojny polsko - bolszewickiej na cmentarzu przy ul. 11 Listopada

[kusmanek]

Na cmentarzu parafii M.B. Anielskiej w Dąbrowie Górniczej, przy ulicy 11 Listopada, znajduje się sporych rozmiarów kwatera wojenna. W kilku rzędach mogił pochowano nieznaną liczbę żołnierzy. Spoczywają tu szczątki poległych w I wojnie światowej (1914-18), jak również w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-21. Nazwiska 28 żołnierzy widnieją na granitowej tablicy pod krzyżem, w centralnej części założenia.
Lokalizacja.
Galeria zdjęć:

[Karolina Kot]

Zdjęcia wykonane latem 2015 roku:

[kusmanek]

Kiedyś miałem trochę więcej wolnego czasu i przewertowałem publikację "Lista strat wojska polskiego 1918-20" w poszukiwaniu nazwisk z tablicy na pomniku. Udało mi się znaleźć niemal wszystkie nazwiska poza sześcioma. Dwa z nich dość mocno się różnią, ale możliwe że to pomyłka przy wykonywaniu tablicy. Kilka z nich ma literówki bądź inne drobne nieścisłości (stopień, jednostka, imię).
Poniżej tablica z moim zestawieniem:

polegli.jpg (236.93 KiB) Przejrzano 3114 razy

W wątku o mogile w Bolesławiu krzymen wspomniał o ekshumacjach i przewozie zwłok żołnierzy. Zainteresowało mnie to pod kątem kilku nazwisk z powyższej listy, gdzie jako miejsce śmierci podano Płoskirów (obecnie miasto Chmielnicki na Ukrainie). Czyżby w tym przypadku nagięto przepisy?
http://www.straznicyczasu.pl/viewtopic. ... 144#p53129

30 marca 1919 r. Minister Spraw Wojskowych gen. Leśniewski wydał rozkaz „W sprawie przewozu i ekshumacji zwłok osób wojskowych w obrębie obszarów zajętych przez grupy operujące i ich etapy” - § 10. Ekshumacja i przewozy zwłok nie mogą być zasadniczo uskuteczniane na koszt rządu. Podania tego rodzaju należy załatwiać odmownie.
Zatem wszelkie koszty związane z ekshumacją, transportem i pogrzebem zwłok żołnierzy pochowanych wtórnie na cmentarzach w głębi kraju musiały ponosić ich rodziny, a niewielu było na to stać. Oczywiście wojsko przymykało oko na stosunkowo nieliczne przypadki przewożenia w transportach wojskowych trumien ze zwłokami oficerów … szczególnie tych wyższych stopniem

[krzymen]

Cześć kolego Kusmanek
Na górze tablicy jest napis: TU SPOCZYWAJĄ ŻOŁNIERZE POLEGLI W I WOJNIE ŚWIATOWEJ 1916-1921
Tablica chyba z minionej epoki, kiedy nie wolno było wspominać o walkach 1919-1920. Po mojemu lata 1919-1921 to już nie I w.ś.
Weź pod uwagę, że w Dąbrowie Górniczej działało biuro werbunkowe do Legionów Polskich. Jacyś legioniści mogli tu umrzeć. Finks, Koralewski i Prag mogli być legionistami, albo umarli po 31.12.1920 i wtedy nie ma co ich szukać w "Liście strat wojska polskiego 1918-1920". 11 pułk piechoty wrócił do Zagłębia Dąbrowskiego w kwietniu 1921. Ale może ten II P.P. to 2 pp Legionów Polskich ? Warto sprawdzić publikację Janusz Cisek, Kamil Stepan, Lista strat Legionów Polskich 1914-1918. Jak tam nie będzie, to pozostaje tylko kancelaria cmentarza.

W wątku o mogile w Bolesławiu krzymen wspomniał o ekshumacjach i przewozie zwłok żołnierzy. Zainteresowało mnie to pod kątem kilku nazwisk z powyższej listy, gdzie jako miejsce śmierci podano Płoskirów (obecnie miasto Chmielnicki na Ukrainie). Czyżby w tym przypadku nagięto przepisy?

Przepisów nie nagięto Gdyby rzeczywiście ci biedacy zmarli w Płoskirowie w sierpniu 1920, to raczej w niewoli bolszewickiej (w "Liście" niewola ros.), bo Wojsko Polskie wycofało się z tego miasta 09.07.1920. Zajęto je ponownie chyba dopiero we wrześniu.
Do "Listy strat Wojska Polskiego 1918-1920" trzeba podchodzić bardzo ostrożnie. Powstała na podstawie dokumentów stworzonych przez różnych wojskowych gryzipiórków, którzy często mieli na bakier z kaligrafią i ortografią Przez te odręczne bazgroły jest tam pełno błędów.
Gwoździewicz († 10.08.1920), Sulima († 20.08.1920) i Walkowiak († 30.08.1920) oraz GÓZEK († 03.08.1920) zmarli w Dąbrowie Górniczej w Szpitalu Wojskowym „Płoskirów” a jakiś cymbał wpisał im sam Płoskirów bez dodania szp. wojsk.
Szp. Wojsk."Płoskirów" działał w Dąbrowie Gór. (na terenie DOG "Kielce") jeszcze przez kilka miesięcy.
Pozdrawiam, Krzysztof

[kusmanek]

Bardzo dziękuję za wyjaśnienie wątpliwości
Tablica jest nowa, ale powstała jako kopia tej z wcześniej epoki
Co oczywiście nie zmienia faktu, że w Dąbrowie znajdowała się kwatera 25 żołnierzy austro-węgierskich.

[kusmanek]

Na facebookowym "fanpejdżu" Ciekawa Przeszłość zamieszczono kilka fragmentów czasopisma "Siedem Groszy" z 1934 roku, w których opisywano ówczesną Dąbrowę Górnicza, wraz z kilkoma archiwalnymi fotografiami. Jedna z nich jest szczególnie wyjątkowa -
przedstawia kwatere z pierwszej wojny światowej na nowym cmentarzu (przy ul. 11 Listopada).

20230121_201748.jpg (100.99 KiB) Przejrzano 1635 razy

20230121_201720.jpg (123.29 KiB) Przejrzano 1635 razy