Sosnowiec - Zagórze, dworek Wrzosków

[Karolina Kot]

Niewielki, przyjemny dla oka dworek, zbudowany w stylu klasycystycznym, znajduje się w Sosnowcu - Zagorzu, przy ulicy Ks. Jerzego Popieluszki.
Mały, pomalowany na biało budynek, mimo niepozornych rozmiarów, widział spory kawał historii, w tym samego marszałka Józefa Piłsudskiego.

Ten zabytkowy dworek znajduje się przy ulicy ks. Jerzego Popiełuszki 30.
Informacje na temat tej budowli są nader skromne. Wiadomo, że związana ona była z ogólnie szanowanym, zagórskim rodem Wrzosków i powstała najprawdopodobniej w drugiej połowie XIX wieku. Na pewno istniała już w 1876 roku.
Nieco lepiej znany jest natomiast chlubny, związany z okresem I Wojny Światowej niepodległościowy epizod tego domostwa.
Otóż w 1914 roku kwaterował tutaj Oddział Wywiadowczy Legionów Polskich, w skład którego wchodziły kobiety, ich komendantką była Aleksandra Szczerbińska – późniejsza druga żona Józefa Piłsudskiego. Wówczas, niemal cały dwór wraz z pobliskimi zabudowaniami gospodarczymi stanowił lokum dla polskich żołnierzy. Jako że dworek stanowił swego rodzaju punkt kontaktowy, wielokrotnie bywał tutaj Józef Piłsudski, o czym z dumą wspominają starsi mieszkańcy Zagórza.
Z dworkiem związana jest także postać profesora Adama Wrzoska – lekarza patologa, antropologa, historyka medycyny, założyciela Polskiego Towarzystwa Antropologicznego, Towarzystwa Historii Medycyny oraz współzałożyciela Akademii Medycznej w Poznaniu.

- informacja ze strony stowarzyszenia "Pakosznica"

Kaplica grobowa bardzo patriotycznej rodziny Wrzosków jest równie gustowna, co ich rezydencja. Grobowiec znajduje się na samym środku cmentarza przy ulicy Zuzanny i jest dla wielu osób solą w oku - miejscowi grabarze urządzili sobie bowiem w jego wnętrzu skład narzędzi i materiałów budowlanych.

Pierwsze zdjęcie w temacie przedstawia uczestników wycieczki tematycznej "Od Powstania do Powstania", zorganizowanej dnia 11.11.2010. przez stowarzyszenie "Pakosznica", z panem Arturem Ptasińskim na czele.

Lokalizacja

[Karolina Kot]

O dworku Wrzosków i zdewastowanym grobowcu:

Zdewastowany grobowiec rodziny Wrzosków w Sosnowcu. Dzielono się w tym miejscu jedzeniem. Dziś to skład kamieniarzy

Rodzinna kaplica Wrzosków w Sosnowcu zamieniała się przed Zaduszkami w miejsce, gdzie na potrzebujących czekało jedzenie i napitek.
Dziś grobowiec to skład kamieniarzy. Jest jednak szansa, że uda się odmienić smutny los tego miejsca.

Trudno przesądzić, kiedy dokładnie wzniesiono mury tego budynku.
Przed schodami prowadzącymi do wnętrza dworku znajduje się co prawda kamień z rokiem „1876", ale to odwołanie do czasu, gdy budynek przeszedł remont i rozbudowę.

Mieszkańcy mówią na to miejsce „dworek Wrzosków". Wiadomo bowiem, że budynek należał do tej zacnej rodziny. To właśnie pod tym dachem przyszedł na świat – 6 maja 1875 roku – Adam Wrzosek, znany polski lekarz patolog, antropolog oraz historyk medycyny. Może to właśnie w związku z jego narodzinami zapadła decyzja o remoncie?

Rodzicami Adama byli Józef Wrzosek, herbu Dołęga, i Pelagia ze Skibińskich. Józef Wrzosek – urodzony 28 marca 1847 roku – pochodził z pogranicza mazowiecko-podlaskiego. Po powstaniu styczniowym – ścigany przez władze carskie – opuścił jednak te ziemie i trafił właśnie do Zagórza. Dorobił się tutaj piętrowego domu, w którym prowadził piekarnię. Z czasem okazało się, że wokół jego domu znajdują się płytko zalegające złoża węgla. Wrzosek potrafił je lokalizować za pomocą różdżki. Zapewniło mu to nie tylko uznanie sąsiadów, ale i dostatek.

Józef Mieroszewski, herbu Ślepowron, był szambelanem króla Stanisława Augusta. Wśród licznych ziem, które posiadał, miał także i osadę Zagórze. Po jego śmierci – w 1833 roku – majątkiem zarządzała Jadwiga Mieroszewska (1783-1857) z domu Siemieńska de Siemienice herbu Leszczyc, druga żona hrabiego. Po śmierci hrabiego spory udział w zarządzaniu majątkiem miał Jacek Siemieński (krewny hrabiny Jadwigi), który częściowo kupił, a częściowo odziedziczył majątek Mieroszewskich.

Niewykluczone, że to za jego sprawą Józef Wrzosek, a przede wszystkim jego majątek zyskał na wartości. Senior rodu stał się z bowiem z czasem naczelnikiem zagórskiej gminy. Działał na rzecz lokalnej społeczności. Rodzina uruchomiła nawet w budynku obok dworku kino Zorza.

Zdewastowana kaplica rodziny Wrzosków w Sosnowcu
Wrzoskowie przez długie lata kultywowali rodzinną tradycję związaną z rodzinną kaplicą – grobowcem, który znajduje się na cmentarzu przy ul. Zuzanny. Otóż na kilka dni przed Zaduszkami znosili na cmentarz kosze pełne jedzenia i napitku. Zostawiali je przy grobie dla głodnych i potrzebujących...

Smutno dziś patrzeć na to miejsce, które jest obecnie składem narzędzi i materiałów dla kamieniarzy, pracujących na terenie tej nekropolii.

Okazuje się jednak, że jest szansa na odrestaurowanie grobowca. W najbliższych dniach (od 31 października do 1 listopada) odbędzie się kwesta, której celem jest zebranie pieniędzy na odnowienie kaplicy. Organizuje ją stowarzyszenie „Ku Pamięci". Kwesta odbędzie się na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Smutnej, cmentarzu parafii św. Jana Chrzciciela przy ul. Wojska Polskiego w Sosnowcu-Niwce, cmentarzu parafii pw. św. Joachima przy ul. Zuzanny.

– Proboszcz parafii pw. św. Joachima, mającej nadzór nad częścią cmentarza, na której znajduje się grobowiec, zaakceptował nasze działania. Zdajemy sobie sprawę, że to duże wyzwanie i na jednorazowej zbiórce może się nie skończyć – mówi Joanna Sześciak, reprezentująca Stowarzyszenie „Ku Pamięci".

Utrudniona renowacja pomnika pierwszego prezydenta niepodległego Sosnowca
Ze stowarzyszeniem, którego powstanie zainicjował Mateusz Bochenek, były radny, a dziś poseł z Sosnowca, skontaktowaliśmy się tak naprawdę, żeby zapytać, jak przebiega renowacja nagrobka Stanisława Mrokowskiego, pierwszego – po odzyskaniu niepodległości – prezydenta Sosnowca, na odnowienie, którego kwestowano przed rokiem. Około 200 wolontariuszy zebrało wtedy na ten cel prawie 20 tysięcy złotych.

Mieszkańcy wskazywali nam najpierw, że nic się tam nie dzieje, a potem informowali, że prace są prowadzone niechlujnie. "Czerwony piaskowiec i tak dziadosko szarym cementem naprawiany zamiast czerwonym. Dół wykopany jak dla nieboszczyka. Ręki ani konserwatora, ani człowieka myślącego historycznie tutaj nie widać" - komentował nasz czytelnik.

Joanna Sześciak - która poprosiliśmy we wtorek o komentarz - odpisała nam - "Nie są to działania podejmowane przez stowarzyszenie. Poprosiliśmy zarządcę o informacje, kto i na jakiej podstawie przeprowadza te prace".

Wcześniej Joanna Sześciak mówiła nam - "Wszystko jest na dobrej drodze, aby kwestie własnościowe zostały uregulowane i będziemy mogli rozpocząć prace". Zaznaczyła też, że grób był dotąd w prywatnych rękach. Nie chciała jednak zdradzić kto się nim opiekuje. Dodała również, że "oczywiście można postawić pytanie, czy nie moglibyśmy wybrać innego pomnika. Nie chcieliśmy tego robić, ponieważ miejsce spoczynku pierwszego prezydenta niepodległego Sosnowca, Stefana Mrokowskiego zasługuje na przemianę".

Wojciech Todur
Źródło

[Karolina Kot]

1 listopada 2022 roku:

[MikołajCh]

Dworek Wrzosków zapalił się 17.08.2023roku,(prawdopodobnie uderzył w ten Dworek piorun, którego,, ściągnął" pobliski
,, żuraw", którego postawił developer, który buduje tu parę bloków za Szpitalem).
Coraz mniej ludzi którym zależy na zachowaniu historycznych pamiątek...!.
Na Cmentarzu przy ul. Zuzanny zagnieździli się grabarzem i łopatolodzy w Kaplicy Wrzosków!?.... Nikt nie może przepędzić tych bezprawnych,, lokator",!!!?.....
Ratujcie Historię.

[Karolina Kot]

A więc jednak pożar.
Nasz Moderator FALA widział dziś dwa wozy strażackie przy ulicy księdza Jerzego Popiełuszki i martwił się, co się tam stało.

Piorun uderzył w dom w Sosnowcu. W akcji brało udział pięć zastępów straży pożarnej

Burza, która w czwartkowe (17 sierpnia) popołudnie przetoczyła się nad Sosnowca skończyła się pożarem domu przy ul. Popiełuszki.

Źródło


Coś ostatnio Zagórze nie ma szczęścia do żywiołu ognia.

[Karolina Kot]

Częściowa renowacja grobowca rodziny Wrzosków w Sosnowcu.

Grobowiec rodziny Wrzosków w Sosnowcu udało się odnowić jedynie częściowo. Zbierało na to pieniądze stowarzyszenie posła Mateusza Bochenka.

Źródło

[Karolina Kot]

Tak to wyglądało w dniu 1 listopada 2023 roku.
Proszę zwrócić uwagę na wymieniony dach i orynnowanie kaplicy grobowej.