Pradła - relikty zakładu hutniczego

Posty: 28352
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Sosnowiec -> Frankenstein

Pradła - relikty zakładu hutniczego

Postautor: Karolina Kot » piątek 27 mar 2015, 20:10

W Pradłach (powiat zawierciański), w roku 1835, staraniem Banku Polskiego, który podpisał umowę z dziedzicem okolicznych dóbr, Stojowskim, rozpoczęto budowę wielkiego pieca wraz z całą infrastrukturą wszelakich kanałów, śluz i sztucznych stawów oraz wieżą wyciągową napędzaną kołem wodnym.
Dwa lata później zakład uruchomiono uzyskując po raz pierwszy wysokiej jakości surówkę wytworzoną z wykorzystaniem węgla drzewnego.
Z pierwszej partii pradelskiego żelaza wykuto wówczas krzyż, znajdujący się przy reliktach huty po dziś dzień.
Produkt wytworzony w wielkim piecu trafiał przez wiele lat do odległych hut, m.in. do Huty Bankowej w Dąbrowie Górniczej i do huty w Sosnowcu.

Kres istnienia zakładu hutniczego przyniosło Powstanie Styczniowe. Obiekt został wówczas spalony i już nigdy go nie odbudowano.
Niszczejące z roku na rok ruiny w końcu rozebrano. Pozostały po nich porośnięte trawą nasypy, relikt murowanej z wapiennego kamienia ściany wielkiego pieca, słabe zarysy głównego kanału oraz przede wszystkim duże zwaliska żużli i węgla drzewnego, będące namacalnym dowodem istnienia w Pradłach przemysłu.

Wiadomości zanotowałam podczas wycieczki pod patronatem Towarzystwa Jurajskiego. O wielkim piecu z ogromna pasją opowiadał wówczas pan Adam Bakalarczyk.

Lokalizacja obiektu
Prezentowane poniżej szkice pochodzą z tablicy informacyjnej, wystawionej staraniem Towarzystwa Jurajskiego.
Załączniki
Tablica informacyjna Towarzystwa Jurajskiego.jpg
Tablica informacyjna Towarzystwa Jurajskiego.jpg (127.07 KiB) Przejrzano 5588 razy
Zwaliska wielkiego pieca (1).jpg
Zwaliska wielkiego pieca (1).jpg (115.93 KiB) Przejrzano 5588 razy
Zwaliska wielkiego pieca.jpg
Zwaliska wielkiego pieca.jpg (121.81 KiB) Przejrzano 5588 razy
Relikty ściany pieca.jpg
Relikty ściany pieca.jpg (65.33 KiB) Przejrzano 5588 razy
Relikty stawu.jpg
Relikty stawu.jpg (117.01 KiB) Przejrzano 5588 razy
Żużel.jpg
Żużel.jpg (121.24 KiB) Przejrzano 5588 razy
Zwały węgla drzewnego (1).jpg
Zwały węgla drzewnego (1).jpg (121.25 KiB) Przejrzano 5588 razy
Zwały węgla drzewnego.jpg
Zwały węgla drzewnego.jpg (117.97 KiB) Przejrzano 5588 razy
Krzyż z pierwszej surówki.jpg
Krzyż z pierwszej surówki.jpg (125.92 KiB) Przejrzano 5588 razy
Oryginalny szkic przedstawiający wielki piec pradelski.jpg
Oryginalny szkic przedstawiający wielki piec pradelski.jpg (125.12 KiB) Przejrzano 5588 razy
Rekonstrukcja autorstwa pana Adama Bakalarczyka.jpg
Rekonstrukcja autorstwa pana Adama Bakalarczyka.jpg (120.05 KiB) Przejrzano 5588 razy
Szkic autorstwa Wiktora Pantaka.jpg
Szkic autorstwa Wiktora Pantaka.jpg (118.67 KiB) Przejrzano 5588 razy
Piec pradelski w XIX wieku - opis.JPG
Piec pradelski w XIX wieku - opis.JPG (80.97 KiB) Przejrzano 5588 razy
Piec pradelski w XIX wieku.jpg
Piec pradelski w XIX wieku.jpg (127.48 KiB) Przejrzano 5588 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 28352
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Sosnowiec -> Frankenstein

Re: Pradła - relikty zakładu hutniczego

Postautor: Karolina Kot » piątek 27 mar 2015, 20:12

Związki żelaza do wytopu w okolicach Pradeł pozyskiwano z tzw. rudy darniowej. W miejscach "rudonośnych" uprawy udawały się dużo gorzej, a na powierzchni zaoranej ziemi występowały charakterystyczne, brunatne, ciężkie bryłki.

Jako uzupełnienie wątku żelaznego pozwolę sobie zamieścić fotografie wykonane dnia 3 maja 2014 roku pod wieżą wyciągową wielkiego pieca w Porębie, gdzie pan Adam uskuteczniał wytop żelaza z rudy darniowej przy pomocy dymarki na węgiel drzewny i miechy.
Załączniki
Pozyskiwanie rudy darniowej (1).jpg
Pozyskiwanie rudy darniowej (1).jpg (123.1 KiB) Przejrzano 5586 razy
Pozyskiwanie rudy darniowej.jpg
Pozyskiwanie rudy darniowej.jpg (127.88 KiB) Przejrzano 5586 razy
Pozyskiwanie rudy darniowej (2).jpg
Pozyskiwanie rudy darniowej (2).jpg (121.13 KiB) Przejrzano 5586 razy
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce.jpg
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce.jpg (117.38 KiB) Przejrzano 5586 razy
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (2).jpg
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (2).jpg (121.23 KiB) Przejrzano 5586 razy
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (1).jpg
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (1).jpg (127.79 KiB) Przejrzano 5586 razy
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (3).jpg
Próba przetopu rudy żelaza w dymarce (3).jpg (125.83 KiB) Przejrzano 5586 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 4 gości