Owczary – cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy

Posty: 263
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Owczary – cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy

Postautor: Kama » sobota 29 lip 2023, 18:51

Owczary – wieś położona w północnej części Beskidu Niskiego, u podnóża Magury Małastowskiej, w województwie małopolskim, powiecie gorlickim, w gminie Sękowa.

Do roku 1948 nosiła nazwę Rychwałd (z niemieckiego Raichwald) i zamieszkana była głównie przez Głuchoniemców – tak nazywano tu ludność niemieckojęzyczną, która jednak przez wieki uległa polonizacji. Niemieccy osadnicy zostali sprowadzeni przez właścicieli Gorlic, a Rychwałd był lokowany na prawie niemieckim w 1323 roku. Rozwijające się osadnictwo w XV-wiecznych Karpatach sprzyjało lokacji czy relokacji osad na prawie wołoskim, co wiązało się ze zmianą systemu gospodarowania. Do reorganizowanych wówczas wsi należał także Rychwałd.

W 1653 roku wzniesiono w Owczarach orientowaną, drewnianą cerkiew w typie zachodnio-łemkowskim, w konstrukcji zrębowej, z wieżą o konstrukcji słupowej, z dachem namiotowym nad prezbiterium i nawą. Cerkiew posadowiono nie na podmurówce kamiennej, lecz na grubych pniach jodeł, co miało ją chronić przed działaniem wilgoci. Poprzednia cerkiew istniejąca w tej okolicy w XV wieku, podobno zapadła się w bagnisku, stąd takie działania zapobiegawcze przy budowie nowej.

Świątynię wielokrotnie przebudowywano, rozbudowywano (prezbiterium i zakrystia w 1710 roku a w 1783 wieża, która jest dziełem majstrów - Teodora Rusinki i Dimitra Diekowenina) i remontowano, zmieniano pokrycie dachu z gontu na blachę i z powrotem na gont (lata 80-te XX w. – poczynione wtedy prace konserwatorskie zostały docenione prestiżową nagrodą organizacji Europa Nostra dla najlepiej utrzymanego obiektu zabytkowego).

Teren cerkwi otoczony jest murem z kamienia łamanego z dwoma wejściami – od południa w formie murowanej bramki i od zachodu przez zbudowaną z cegły masywną dzwonnicę bramną. Jest to budowla z około połowy XIX wieku, dwukondygnacyjna o tynkowanych i bielonych ścianach, nakryta blaszanym dachem namiotowym z baniastym hełmem zwieńczonym krzyżem.
Dawniej wokół cerkwi rosły stare, wielkie drzewa, które mieszkańcy Owczar długo chronili przed wycięciem. Niestety ja zastałam tam już tylko same resztki pni.

1_Cerkiew od północnego zachodu.jpg
1_Cerkiew od północnego zachodu.jpg (58.64 KiB) Przejrzano 626 razy

2_Mur z bramą południową.jpg
2_Mur z bramą południową.jpg (108.14 KiB) Przejrzano 626 razy

3_Brama południowa.jpg
3_Brama południowa.jpg (66.48 KiB) Przejrzano 626 razy

4_Resztki drzew.jpg
4_Resztki drzew.jpg (119.46 KiB) Przejrzano 626 razy

5_Część wschodnia - prezbiterium.jpg
5_Część wschodnia - prezbiterium.jpg (48.29 KiB) Przejrzano 626 razy


Cerkiew jest tradycyjnie trójdzielna – babiniec, nawa i prezbiterium – co podkreślają uskokowe kopuły wieńczące dach.
We wnętrzu cerkwi zachowało się bogate wyposażenie pochodzące z okresu od końca XVII do XX wieku. Najważniejszy jest oczywiście, jak to w cerkwi, ikonostas, czyli przegroda oddzielająca strefy sacrum i profanum. Ikony w nim umieszczone napisane są w 1712 roku przez Jana Medyckiego z Muszyny (ikony namiestne, prazdniki, medaliony wrót carskich oraz malowidła na cokołach). Pozostałe ikony stworzył wiejski malarz w 1756 r.
Ramowa konstrukcja ikonostasu jest wspaniałym dziełem snycerskim, bogato zdobionym, polichromowanym w kolorze czerwonym i ciemnoniebieskim, miejscami srebrzonym i złoconym.
Ażurowe carskie wrota wypełnione są motywem wici akantowej okalającej sześć owalnych medalionów z popiersiami Świętych Ewangelistów.

6_Ikonostas_część_północna.jpg
6_Ikonostas_część_północna.jpg (105.87 KiB) Przejrzano 626 razy

7_Ikonostas_część_południowa.jpg
7_Ikonostas_część_południowa.jpg (104.53 KiB) Przejrzano 626 razy

8_Carskie_Wrota.jpg
8_Carskie_Wrota.jpg (126.44 KiB) Przejrzano 626 razy


Za ikonostasem, w prezbiterium znajduje się ikona Chrystusa Nauczającego z 1664 r. umieszczona w ołtarzu pomocniczym.
Główny ołtarz – preistoł – z nadstawą w formie małej świątyni, jest rzeźbiony, polichromowany i malowany.

9_Chrystus Nauczający.jpg
9_Chrystus Nauczający.jpg (102.43 KiB) Przejrzano 626 razy

10_Ołtarz główny.jpg
10_Ołtarz główny.jpg (74.29 KiB) Przejrzano 626 razy
Ostatnio zmieniony wtorek 01 sie 2023, 15:35 przez Kama, łącznie zmieniany 1 raz.

Posty: 263
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Re: Owczary – cerkiew pw. Opieki Bogurodzicy

Postautor: Kama » sobota 29 lip 2023, 18:56

c.d.

Wnętrze cerkwi ozdobione jest polichromią wykonaną w 1938 roku dla uczczenia 950-lecia chrztu Rusi.
W podniebiu kopuł umieszczono wizerunki Ducha Świętego pod postacią gołębicy oraz czterech cherubinów, a także iluzjonistyczny okulus otwarty na niebo.

11_Polichromia_1938.jpg
11_Polichromia_1938.jpg (81.42 KiB) Przejrzano 625 razy

12_Namiot_nad_prezbiterium.jpg
12_Namiot_nad_prezbiterium.jpg (92.09 KiB) Przejrzano 625 razy


W barokowym ołtarzu bocznym, stojącym przy ścianie północnej, znajduje się XVII-wieczna ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem w metalowej sukience (brak zdjęcia :cry: ).
Przy ścianie południowej - drugi ołtarz boczny z ikoną świętego Mikołaja z początku XVIII wieku. I to jest ciekawostka, ponieważ zwykle wizerunek tego świętego mieści się w ikonostasie.

13_Św.Mikołaj_BocznyOłtarz.jpg
13_Św.Mikołaj_BocznyOłtarz.jpg (74.58 KiB) Przejrzano 625 razy


Wejście do cerkwi prowadzi przez – będący najstarszą częścią budowli – zachodni portal, którego nadproże jest wycięte w kształcie „oślego grzbietu”.
Na tym nadprożu widnieje napis „ANO DNI 1653”.

14_Nadproże_z_datą.jpg
14_Nadproże_z_datą.jpg (85.46 KiB) Przejrzano 625 razy


Po 1947 roku świątynię przejęła w użytkowanie parafia rzymskokatolicka w Sękowej.
Od 1998 roku świątynia jest współużytkowana przez parafie rzymskokatolicką i greckokatolicką, a nabożeństwa odprawiane regularnie w obu obrządkach.

Obiekt w 2013 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO.

Foto – sierpień 2011


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości