Strażnicy Czasu

Miasto zostało założone w 1340 dla kolonistów ze Śląska i Niemiec. Zasadźcą był Hanco Dives, syn Jana Bogacza. Grybów ponowne otrzymał prawa miejskie w 1488. Był siedzibą starostwa niegrodowego, ośrodkiem handlowo-rzemieślniczym (głównie sukiennictwo). Istniała tu m.in. szkoła Wita Stwosza i może tutaj powstała słynna figura tzw. Madonny z Krużlowej. W czasie potopu szwedzkiego doszło do bitwy pod Czerwoną Górą (obecnie Orlik Grybowski nad rzeką Białą). Miasto było wielokrotnie niszczone nie tylko przez Szwedów, ale też w 1657 przez Węgrów.
Od XVII wieku odnotowuje się upadek gospodarczy miasta. W czasie konfederacji barskiej, latem 1768 powstańcy spychani przez wojska rosyjskie znaleźli się kilkadziesiąt kilometrów od Grybowa. W latach 1772–1918 Grybów znajdował się w zaborze austriackim. W 1863 w Grybowie powstało nielegalne biuro przyjmujące i ekwipujące ochotników udających się do powstania styczniowego, głównie uczniów gimnazjalnych. W okresie powstania styczniowego i później w latach 1866–1867 bywał w Grybowie Artur Grottger, (przyjeżdżający do swojej narzeczonej, Wandy Monné), a około 1900 przybyli do Grybowa Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer.
Neogotycki kościół pw. św. Katarzyny wybudowany w latach 1909–1914

Neogotycki kościół parafialny jest trzynawowy, halowy z transeptem i prezbiterium zamkniętym wielobocznie. Po bokach znajdują się przybudówki, mieszczące od południa zakrystię i przedsionek, od północy kaplicę, od frontu kwadratową wysoką wieżę wtopioną w korpus. Nawy rozdzielone są masywnymi kolumnami o uproszczonych kapitelach, na których umieszczone są późno rokokowe drewniane rzeźby dwunastu apostołów z atrybutami. W oknach prezbiterium znajduje się pięć witraży figuralnych z przedstawieniami św. Katarzyny i świętych polskich. Dwanaście rokokowych obrazów z 2. połowy XVIII w. przedstawia Kolegium apostołów. Po lewej stronie kościoła na ścianie prezbiterium znajduje się pięć figur barokowych z XVIII w. tworzących kompozycję Przemienienia Pańskiego.

Wolno stojący, kamienny ołtarz główny przedstawia Chrystusa na krzyżu na tle płaskorzeźby panoramy Jerozolimy. Wnętrze posiada cztery ołtarze.
[img]https://s8.flog.pl/media/foto/poszept_999ebcf9592b9b4186daa56eb618271f.jpg[/img[img]https://s8.flog.pl/media/foto/poszept_58d04a80cfd510b4bdb718f44c602194.jpg[/img]

Z relacji dowiadujemy się, że od pierwszej połowy XVII wieku w kościele parafialnym w Grybowie znany był stary obraz Matki Bożej namalowany w stylu wschodnim.

Wizytacja z 1607 roku zauważa, że obraz był namalowany "ruskim sposobem" tzn. w stylu bizantyńsko - ruskim, co przemawia za drugą połową XV wieku, kiedy to styl ikonowy rozpowszechnił się mocno na ziemiach południowo polskich, pozostających w bliskim sąsiedztwie w czasach monarchii Jagiellońskiej z ziemiami ruskimi. Obraz mimo przemalowania około 1700 roku do dnia dzisiejszego nosi wyraźne znamiona bizantyńsko-ruskiej ikony w typie Hodegetrii. W ciągu XV i XVI wieku powstało wiele obrazów przedstawiających ten typ Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus trzymanym na lewym ramieniu. Polska z racji swego geograficznego położenia pozostawała zarówno pod wpływem sztuki zachodniej jak i wschodniej. Przema- lowanie obrazu około 1700 roku, potwierdza fakt, który zauważa Stanisław Burzawa. Informacje z obydwu wizytacji oddzielone są od siebie 150 latami. Gdyby obraz całkowicie spłonął w 1655 r. i na jego miejsce wymalowano nowy, to w wizytacji z 1766 roku nie pisano by o nim: "dawny i zabytkowy", gdyż liczyłby jedynie pół wieku. Ponadto już wtedy obraz był znany jako słynący łaskami: "...ut fertur gratiosa..." Nie wiemy od kiedy pojawia się w odniesieniu do wizerunku Matki Bożej nazwa "Przedziwna". Już w nowennie ułożonej w 1941 roku przez Władysława Wojtonia znajdujemy: "Przechowywała się tradycja, iż był czczony od dawna pod wezwaniem Matki Bożej PRZEDZIWNEJ". Wizytatorzy z 1728 i 1766 roku nazywają Maryję "Rosariana". Istnienie Bractwa Żywego Różańca od około 1600 roku może nasunąć przypuszczenie, że już wtedy Matka Boża Grybowska znana była pod nazwą Różańcowa.

Brak dokumentu erekcyjnego kościoła w Grybowie nie pozwala na ustalenie zarówno czasu jego powstania jak i zaistnienia parafii. Pierwsza wzmianka o kościele pojawia się w dokumencie lokacyjnym miasta z 15 maja 1340 roku, w którym czytamy: "Item volumus, ut ecclesia ibidem habeat duos mansos, quos liberos esse volumus nostre salutis ob respectum et progenitorum nostrorum, ius patronatus pro nobis ac heredibus nostris reservando".