Strażnicy Czasu

Trwa remont kościoła ewangelickiego w Złotym Stoku

Zabytkowe wnętrze przechodzi kapitalny remont, by pełnić funkcje kulturalne i wystawiennicze. Na wieży powstanie punkt widokowy!

- Remont "ewangelika" ruszył pełną parą. Na pierwszy rzut mamy do ściągnięcia około 30 ton betonu z sufitu. Niebawem nie będzie śladu po sali gimnastycznej. W ramach rewitalizacji kościoła pewangelickiego, poza rozbiórką sufitu byłej sali gimnastycznej, prowadzone są prace przy odwodnieniu obiektu. Kolejne prace w kościele poewangelickim odsłaniają ciekawe napisy - daty. Będziemy pilnie obserwować i śledzić nowe odkrycia - informuje Urząd Miejski w Złotym Stoku.

Zadanie „Rewitalizacja kościoła poewangelickiego z przeznaczeniem na cele kulturalno-turystyczne” wykonywane jest w ramach projektu „Szlak Marianny Orańskiej ścieżką rozwoju gmin polsko-czeskiego pogranicza”. Wartość umowy opiewa na kwotę 5 849 880,00 zł. Ww. zadanie objęte jest dofinansowaniem z Programu Interreg V-A Republika Czeska-Polska w kwocie 793 697,86 euro.

Projekt realizowany jest w partnerstwie z gminą Kamieniec Ząbkowicki i Obec Bila Voda.

Przedsięwzięcie ma na celu poprawę stanu technicznego i estetycznego zabytkowego kościoła poewangelickiego oraz udostępnienie go mieszkańcom i turystom w celach kulturalno- turystycznych. Nawa kościoła pełnić będzie funkcję sali wielofunkcyjnej multimedialnej z funkcją wystawienniczą, a wieża kościoła pełnić będzie funkcję turystyczną z punktem widokowym.

Termin realizacji zadania: 31.12.2021 roku.

Sensacyjne odkrycie podczas remontu kościoła

Podczas prac archeologicznych towarzyszących remontowi kościoła poewangelickiego w Złotym Stoku odsłonięto fragmenty muru kamiennego.

Był on wykonany z kamienia łamanego, nielicowanego, spojonego zaprawą koloru „starej bieli” zawierającą drobny żwir. Na pozostałości natrafiono zarówno pod północną i południową ścianą nawy kościoła, gdzie pełniły funkcję ław fundamentowych.

Ponadto we wschodniej części kościoła, bezpośrednio pod ścianami fundamentów prezbiterium, odsłonięto fragmenty dawniejszej zabudowy, najprawdopodobniej apsydy. Apsyda to pomieszczenie zamykające część świątyni, np. prezbiterium czy nawy, najczęściej przyjmująca postać półkola lub wieloboku.

Dawny kościół poewangelicki w Złotym Stoku zyskał nowe przeznaczenie

Pomieszczenia zostały zaadaptowane na sale wystawiennicze i sale przeznaczone do wydarzeń kulturalnych, a na wieży powstał punkt widokowy.

W ostatnich latach tematem, który często pojawia się w mediach jest rewitalizacja, dotyczy to zarówno budynków, jak i przestrzeni. Należy jednak zauważyć, że w wielu przypadkach termin ten jest nadużywany z uwagi na nieznajomość jego definicji. Kiedy zatem zgodnie z definicją możemy mówić o rewitalizacji jakiegoś obiektu budowlanego? - Odpowiedź pośrednio znajduje się już w samym słowie rewitalizacja, ponieważ znaczy ono przywrócenie czegoś do życia. W przypadku obiektu zabytkowego, aby móc mówić o jego rewitalizacji, oprócz remontu powinno również mieć miejsce przywrócenie go do użytkowania wraz z nadaniem nowej funkcji. Nadanie nowej funkcji wyraźnie odróżnia rewitalizację od remontu. Niedawno zakończoną inwestycją, która modelowo wpisuje się w tą definicję jest rewitalizacja dawnego kościoła ewangelickiego w Złotym Stoku - informuje Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Pierwotnie katolicka świątynia, której metryka sięga XVI w. najprawdopodobniej została zbudowana w miejscu wcześniejszego kościoła. Pierwsze wzniesione zostało późnogotyckie prezbiterium, następnie nawa wraz z wieżą, o cechach już wyraźnie renesansowych (na portalu głównym widnieje data 1545 r.). Przez lata użytkowania przez parafię ewangelicką wnętrze kościoła wzbogaciło się o bogate wyposażenie, głównie z XVII i XVIII w. W czasie II wojny światowej obiekt nie został uszkodzony, jednakże z uwagi na brak użytkowania w okresie po 1945 r. zaczął popadać w ruinę. W latach 80 XX w. w celu ratowania zabytku przed całkowitą destrukcją przebudowano wnętrza na halę sportową. W tym przypadku również można mówić o rewitalizacji, jednakże jej efektów nie można ocenić pozytywnie, ponieważ usunięte zostało w całości wyposażenie wnętrz oraz większa cześć XVI i XVII-wiecznych epitafiów. Z wyposażenia zachowany został wyłącznie ołtarz główny.

- W 2019 r. Gmina Złoty Stok będąca właścicielem zabytku pozyskała dofinansowanie na jego rewitalizację z programu Interreg V-A Republika Czeska - Polska w ramach projektu pn. Szlak Marianny Orańskiej ścieżką rozwoju gmin polsko-czeskiego pogranicza. Wlatach 2020-2022 przeprowadzono kompleksowy remont kościoła wraz z przebudową na nową funkcję kulturalno-turystyczną. Wyremontowano elewacje, konstrukcję dachu wraz z montażem nowego pokrycia dachowego, usunięto wszelkie pozostałości wyposażenia hali sportowej oraz wykonano nowe posadzki, klatkę schodową w wieży. Wszelkie detale kamieniarskie w postaci portali oraz epitafiów zostały poddane starannej konserwacji. Wnętrza zyskały sanitariaty, aneks kuchenny oraz zostały przystosowane do prezentowania ekspozycji multimedialnej - informuje Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Realizacja inwestycji, która dotyczy zabytku przekształconego w tak dużym stopniu . Należało zachować delikatną równowagę pomiędzy przystosowaniem zabytku do nowej funkcji, a wyeksponowaniem nielicznych zachowanych oryginalnych detali wnętrz oraz częściowym przywróceniem pierwotnego charakteru świątyni.