Strażnicy Czasu

W Strzemieszycach Wielkich, wschodniej dzielnicy Dąbrowy Górniczej, na skwerze przed kościołem znajduje się monumentalny pomnik. Poświęcony jest on żołnierzom Armii Czerwonej, wyzwalającej Strzemieszyce spod okupacji hitlerowskiej w styczniu 1945 roku. Na tablicy inskrypcyjnej, w dwóch językach widnieje poniższy tekst:

WIECZNA CHWAŁA
BOHATEROM CZERWONEJ ARMII
POLEGŁYM w WALCE
z NIEMIECKIM NAJEŹDŹCĄ
w OSWOBODZENIU
POLSKIEGO NARODU

Powyżej, mniejsza tablica z datą walk:

20 - 25 / I
1945

Poniższe zdjęcia wykonałem 21 stycznia 2016 roku, 71 lat po zakończeniu wojny.
Pod pomnikiem zastałem wiązankę kwiatów i dwa palące się znicze. Ku mojemu zdziwieniu, obok postawiono dwie, ręcznie wykonane tablice. Jak widać, mieszkańcy Strzemieszyc, pomimo trudnej historii pamiętają o poległych.

Warto dodać, że w tym miejscu pochowana była nieznana liczba żołnierzy Armii Czerwonej. Podczas akcji ekshumacyjnej w 1953 roku wydobyto szczątki sześciu żołnierzy, przenosząc je na cmentarz żołnierzy radzieckich w Bytomiu (ul. Kwiatowa). Spoczywają one w polu grobowym nr 6, mogile 80.

Ostatnio wpadł mi w ręce artykuł pana Jana Kmiotka o styczniowych walkach, z ostatniego Przeglądu Dąbrowskiego.
Wspomina on o żołnierzach pochowanych pod strzemieszyckim kościołem:

Po krwawej walce o  Strzemieszyce Wielkie zebrano zabitych żołnierzy na „czerpaku”, Przełajce, Lipówce, w  Tworzniu i  Małych Strzemieszycach. Zwłoki ułożono pod prymitywnym pomnikiem, zbitym z  desek z  gwiazdą na wierzchołku, na placu przed kościołem i tu je pochowano. Widziałem stos ciał ułożonych warstwami, młodych chłopców, niektórych o  skośnych oczach. Poległych zwożono wozami konnymi. W roku 1947 ekshumowano zwłoki pochowanych żołnierzy i przeniesiono je do nieznanej mi miejscowości.

Trochę mi to nie pasuje do wcześniejszych ustaleń. Czyżby ekshumacje przeprowadzono dwukrotnie, w 1947 i 1953? To by tłumaczyło "stos" poległych, 6 ciał jakoś trudno mi określić tym mianem. Chyba że Autorowi chodziło o inne mogiły, albo wkradł się błąd w dacie. No cóż, ciągle mam mnóstwo pytań bez odpowiedzi

Pamięć nigdy nie wygaśnie:

W 1945 roku wzniesiono pomnik nieznanego autora. Pomnik ma upamiętniać Rosjan poległych w styczniu 1945 w walce z Niemcami.

Pomnik znajduje się w pobliżu Bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa

W galerii zdjęć na stronie https://strzemieszycehistoria.pl/galeria/ znaleźć można uniklne zdjęcie opisywanego w tym miejscu pomnika z maja 1945 roku. Fotografia ze zbiorów pana Arkadiusza Rybaka.

Dziś rozpoczęło się wyburzanie pomnika, jednak sprzęt do wyburzania nie dał rady. Pomnik zostanie zapewne wyburzony "na dniach":
https://dabrowagornicza.naszemiasto.pl/ ... c1-8793437
Edit: pomnik ostatecznie rozebrano dzisiaj rano (29.04.2022).

Posprzątane.
Jedynym śladem po pomniku są pozostawione tu i ówdzie krawężniki i schody.