Kraków - Pomnik Grunwaldzki

[Mario]

W tym roku przypada 40-lecie zrekonstruowania Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie.

Wspaniały pomnik z 1910 r., dzieło polskiego architekta-rzeźbiarza Antoniego Wiwulskiego - po 29 latach sławienia wielkiego zwycięstwa nad Niemcami - został przez nich zburzony zaraz na początku okupacji hitlerowskiej.
Przez kolejne 27 lat Plac Matejki stał pusty.
Dopiero w latach gierkowskich powstał Komitet Odbudowy Pomnika Grunwaldzkiego. Odtworzenia pomnika powierzono rektorowi sąsiedniej Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki prof. Marianowi Koniecznemu. Odlewy figur wykonano w Gliwicach, zaś cokół powstał z karkonoskiego granitu. Transport oraz posadowienie figury Jagiełły wraz z koniem, wykonano przy pomocy wojskowego helikoptera.

[Mario]

Pierwszy, oryginalny pomnik został odsłonięty 15 lipca 1910 r. - dokładnie w 500-ą rocznicę bitwy pod Grunwaldem. Monument króla Władysława Jagiełły na koniu, ufundował słynny polski pianista-wirtuoz Ignacy Paderewski.
Pomnik powstał w Paryżu. Po odlaniu figur przez francuską firmę Malleset et Ci-e, rzeźby przewieziono do kraju pociągiem. Cokół został wykonany ze szwedzkiego granitu. Odsłonięcie pomnika było wielką manifestacją patriotyczną. Wzięło w niej udział ok. 150 tys. Polaków. Podczas uroczystości Paderewski wygłosił płomienne przemówienie, które stało się początkiem jego kariery politycznej.
Pomnik wieńczy postać Jagiełły (który pierwotnie wg. Wiwulskiego siedział w siodle, a obecnie wg. Koniecznego stoi w strzemionach).
U stóp polskiego króla stoi wielki książę litewski Witold (który na oryginalnym pomniku Wiwulskiego patrzył w dół na leżącego pod nim wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena).
Po drugiej stronie pomnika też występują zmiany (pierwotną postać oracza zastąpiła figura chłopa zrywającego pęta niewoli).
Po bokach cokołu stoją rzeźby przedstawiające - po prawej grupę polską i po lewej grupę litewską.
Na ścianach cokołu umieszczone są dwa motta oraz tarcze z herbami Polski, Litwy i innych dzielnic.

[Mario]

Aktualne zdjęcia:

[Mario]

Już po renowacji.
Oczyszczony z mchu postument oraz wypolerowane rzeźby, błyszczą z daleka i przyciągają odwiedzających Kraków.

[Karolina Kot]

Kusmanek doczytał niedawno, że po zburzeniu pomnika Niemcy urządzili w czasie II Wojny Światowej w tym rejonie schrony przeciwlotnicze.

Przyjrzałem się dokładniej planom zamieszczonym przez tom1977. Druga grafika pokazuje zapory przeciwpancerne na skrzyżowaniu ulic: Pawiej, Basztowej, Westerplatte i Lubicz. Przy Hotelu Polonia znajdował się schron, tak samo przy budynku na rogu Westerplatte i Lubicz
Trzecia z grafik przedstawia Plac Matejki na styku z ul. Basztową. Tam również znajdowały się schrony, dokładnie trzy sztuki. Jeden przy kamienicy ASP, dwa pozostałe na środku Placu Matejki. O ile się nie mylę, to gdzieś w miejscach Pomnika Grunwaldzkiego i Grobu Nieznanego Żołnierza (oba obiekty zostały zburzone przez Niemców w 1939 roku, odbudowano je po wojnie).

Źródło

Jeden ze wspomnianych schronów istniał zapewne gdzieś w miejscu, w którym chłopaki z moich zdjęć jeżdżą na rowerach.

Widok na pomnik (3).JPG (78.8 KiB) Przejrzano 8813 razy

Widok na pomnik (1).JPG (76.03 KiB) Przejrzano 8813 razy

A tymczasem warto się przyjrzeć dokładniej okolicy. Okazuje się, że na trawniku przy ulicy Basztowej wyeksponowane zostały fragmenty oryginalnego, przedwojennego Pomnika Grunwaldzkiego, zniszczonego przez Niemców w lutym 1940 roku. Widoczne są symbole rękojeści mieczy oraz resztki napisu "Praojcom" albo "Braciom".
Okupację przetrwały także cudem uratowana buława (powinna znajdować się w zbiorach Muzeum Historycznego), trzy tarcze herbowe (zostały wmurowane w nowy pomnik) i fragment miecza.
Wzruszająca pamiątka.

[Gniewko]

Nie wiedziałem czy zakładać nowy wątek...

W Wielopolu Skrzyńskim (podkarpackie) na rynku stoi również pomnik grunwaldzki - tylko w skali mikro. A tak na marginesie spotkałem ich tu więcej....

[Gniewko]

Siedliska-Bogusz (powiat dębicki, gmina Brzostek)

[Gniewko]

Głobikówka (powiat dębicki, gmina Brzostek)

[Gniewko]

Dębica, ul.Bojanowskiego

[Gniewko]

Żołynia (powiat łańcucki) - krzyż/pomnik przed wejściem do Zespołu Szkół.