Strażnicy Czasu

W Czeladzi, na cmentarzu znajdującym się przy ulicy Nowopogońskiej, można bez trudu odszukać zbiorową mogiłę żołnierzy Armii Czerwonej, poległych w dniu 27 stycznia 1945 roku.
Jest ona bardzo zadbana i opatrzona współczesnym, estetycznym pomnikiem z dwujęzycznymi napisami.
Niestety, na płycie nagrobnej, na której położono całkiem niedawno świeże kwiaty, brakuje nazwisk poległych, nie podano nawet ilości pochowanych tu osób.

Zdjęcia wykonałam w dniu 26 lutego 2016 roku.
Lokalizacja

O pochowku na czeladzkim cmentarzu wspomina dokument z 14 maja 1947 roku:

Na cmentarzu znajduje się wspólna mogiła, w której pogrzebano 4 żołnierzy. Mogiłą ta ogrodzona jest krawężnikami i słupkami betonowymi i położona płyta marmurowa z napisem w języku rosyjskim: "Tu pochoronieny sołdaty krasnej armii pogibszije 27 jauwaria 1947r. goda pri wziali goroda Czeladz".

Żródło: Dariusz Majchrzak, "Kwestia pochówków żołnierzy armii radzieckiej na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w latach 40-tych XX wieku", Śląski Rocznik Forteczny, Tom V.

Kilka kolejnych "smaczków" ze stycznia 1945. W Czeladzi znajdowała się jeszcze jedna mogiła żołnierzy radzieckich. Poniżej oryginalny szkic z jej lokalizacją (ta z nr 1):


Dla rozjaśnienia sytuacji dodam fragment radzieckiej mapy. Czerwony punkt wskazuje lokalizację wspomnianej mogiły:



Pochowano w niej żołnierzy 13 Strzeleckiej Dywizji, między innymi Iwana Kamyszewa, Bohatera Związku Radzieckiego. Jego imię nosiła wcześniej obecna ulica Mieroszewskich w Sosnowcu - Zagórzu. Daje mi to do myślenia i trochę miesza w legendzie tego "gieroja". Czyżby faktycznie Kamyszew poległ 26.01.1945 roku pod Czeladzią? To bardzo prawdopodobne, jeśli spojrzeć na mapy. Wojska niemieckie mogły wycofywać się z Zagłębia drogą na Bytom, przekraczając Przemszę właśnie w okolicach Czeladzi. Dwudziestoletni bohater spod Charkowa miał więc sporą szansę na zablokowanie wycofującej się kolumny pojazdów nieprzyjaciela. A czy poświęcił swoje życie rzucając się z pęczkiem granatów pod niemiecki samochód, wysadzając w powietrze "znienawidzone faszystowskie diabły" - tego już się raczej nie dowiemy.


Niestety nie wiem, co stało się z ową mogiłą. Być może żołnierzy przeniesiono na pobliski cmentarz, być może do Bytomia. Nie wiem także, gdzie ostatecznie pochowany został Kamyszew.