Bochnia - pomnik Poległym za Wolność 1914 - 1920
: wtorek 12 wrz 2017, 16:47
W centrum Bochni, u zbiegu ulicy Regis i Orackiej, przy Plantach Salinarnych, znajduje się zabytkowy pomnik "Poległym za Wolność 1914 - 1920", odsłonięty uroczyście w dniu 3 maja 1935 roku, w dwudziestą rocznicę wydarzeń z okresu I Wojny Światowej.
Obelisk, zaprojektowany przez krakowskiego architekta, Franciszka Mączyńskiego (1874-1947), powstał z inicjatywy Powiatowego Związku Legionistów. Tablice z brązu wykonała sosnowiecka odlewnia metali ''Fosforbronz''.
Widnieje na nich 259 nazwisk, z których 53 należy do bocheńskich Legionistów, głównie młodych ludzi, gimnazjalistów, wywodzących się z kręgu lokalnego "Sokoła", biorących udział m.in. w walkach o Polską Górę, bitwach pod Gorlicami, Kołomyją, Kostiuchnówką i Rarańczą.
Niestety, w czasie II Wojny Światowej oryginalne płyty zostały zdjęte przez Niemców i najpewniej przetopione.
Dalsze losy tego ciekawego i pięknego pomnika także były burzliwe.
Źródło informacji: Jan Flasza "Bochnia. Przewodnik po mieście".
Zdjęcia wykonałam we wrześniu 2017 roku.
Na dwóch z nich widać wyraźnie zamurowaną niszę na urnę z prochami.
Lokalizacja
Obelisk, zaprojektowany przez krakowskiego architekta, Franciszka Mączyńskiego (1874-1947), powstał z inicjatywy Powiatowego Związku Legionistów. Tablice z brązu wykonała sosnowiecka odlewnia metali ''Fosforbronz''.
Widnieje na nich 259 nazwisk, z których 53 należy do bocheńskich Legionistów, głównie młodych ludzi, gimnazjalistów, wywodzących się z kręgu lokalnego "Sokoła", biorących udział m.in. w walkach o Polską Górę, bitwach pod Gorlicami, Kołomyją, Kostiuchnówką i Rarańczą.
Niestety, w czasie II Wojny Światowej oryginalne płyty zostały zdjęte przez Niemców i najpewniej przetopione.
Dalsze losy tego ciekawego i pięknego pomnika także były burzliwe.
W 1946 roku pochowano przed pomnikiem 9 funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i Urzędu Bezpieczeństwa, zabitych w Woli Wieruszyckiej przez oddziały Jana Dubaniowskiego „Salwy”, w chwili gdy wracali z wiecu PPR, który odbył się w Łapanowie 31 marca. Jednakże nazajutrz po pogrzebie rodziny zabitych przeniosły bliskich do grobów rodzinnych. Pozostały jedynie zwłoki dwóch lub trzech zabitych. Władze komunistyczne podejmowały szereg działań mających na celu zawłaszczenie tego symbolu pamięci narodowej z zupełnie innej epoki i wytworzenia w społeczeństwie przekonania, że jest to pomnik obrońców władzy ludowej. Później, gdy już tej bałamutnej tezy nie dało się obronić, sięgnięto po inne pomysły. W centralnej części cokołu, gdzie pierwotnie znajdował się napis główny, wykuto niszę, w której umieszczono urnę z prochami ofiar Oświęcimia. Po jej sprofanowaniu przez nieznanych sprawców, w 1989 roku umieszczono kolejną urnę – tym razem z ziemią katyńską, co było oznaka nadejścia nowych czasów.
Społeczeństwo jednak postanowiło przywrócić pomnikowi pierwotne znaczenie. W 1991 roku staraniem Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej dokonano rekonstrukcji napisu głównego, po uprzednim zamurowaniu niszy. W 1993 roku władze samorządowe Bochni doprowadziły do wykonania tablic według pierwotnego wyglądu. Projekt Antoniego Stąpóra zrealizowano w Państwowym Ośrodku Maszynowym. Na ośmiu tablicach umieszczonych w czterech wnękach cokołu, na którym znajduje się kamienny Orzeł Biały widnieje 259 nazwisk synów ziemi bocheńskiej, którzy polegli w latach I Wojny Światowej i w obronie granic odrodzonego państwa.
W 2005 roku pomnik poddano kompleksowej konserwacji.
Źródło informacji: Jan Flasza "Bochnia. Przewodnik po mieście".
Zdjęcia wykonałam we wrześniu 2017 roku.
Na dwóch z nich widać wyraźnie zamurowaną niszę na urnę z prochami.
Lokalizacja