Preindustriada 2016

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 19 maja 2016, 20:26

W dniu 29 maja 2016 roku odbędzie się kolejna edycja Preindustriady imprezy poprzedzającej słynne Święto Zabytków Techniki, czyli Industriadę.

W tym roku, podobnie jak w poprzednich edycjach, będzie można zwiedzić chorzowski Skansen, na terenie którego turystom przybliżone zostaną techniki i urządzenia związane z dawnym przemysłem.
Zaplanowano między innymi pokaz budowy i rozpalanie mielerza, pokaz wytopu żelaza w dymarce oraz prezentację działania zabytkowej lokomobili. tradycyjnie także będzie można zapoznać się z pracą kowala, a nawet spróbować swych sił w tym zawodzie, o czym przekonała się osobiście Administracja naszego Forum podczas ubiegłorocznej edycji Preindustriady.

Ponadto w tym szczególnym dniu swe podwoje po raz pierwszy w historii otworzy dla zwiedzających młyn w Piekarach Śląskich. Wraz z przewodnikiem będzie go można oglądać w godzinach od 10 - 15.
Będąc w Piekarach przy okazji warto zajrzeć także do Pracowni Rzeźb Sakralnych, znajdującej się przy ulicy Bytomska 129 - przyznam szczerze, że ilekroć przejeżdżałam w pobliżu, zawsze fascynowała mnie wystawa figur, widoczna zza ogrodzenia tego obiektu.

Pozostałe atrakcje związane z Preindustriadą przedstawiają się równie ciekawie:
Mikołów:

Wapienniki (przy przedszkolu nr 10), ul. 15 grudnia 1b. W godzinach 12.00 - 18.00
W programie: spotkanie z geologiem przy wyrobisku wapienia, zwiedzanie pieców wapiennych, piesza wycieczka z terenu wapienników do Śląskiego Ogrodu Botanicznego

Ruda Śląska:
Piekarok, ul. Bujoczka 24. W godziny od 15.00 do 18.00
W programie: degustacja chleba prosto z piekaroka, warsztaty artystyczne oraz konkursy dla dzieci

Piekary Śląskie:
Zakład Sztuki Kościelnej, ul. Bytomska 129; Młyn w Dąbrówce Wielkiej, ul. Sadowskiego 10, w godzinach od 10.00 do 15.00
W programie: zwiedzanie Pracowni Rzeźb Sakralnych należących do rodziny Schaeferów oraz zwiedzanie starego młyna.

Miasteczko Śląskie:
Stowarzyszenie Góra Jerzego w Miasteczku – przejazd trasą rowerową przez miejscowości: Żyglin, Żyglinek, Miasteczko Śląskie. Stowarzyszenie zapewni rowery, które będą czekały na stacji końcowej Górnośląskiej Kolei Wąskotorowej w Miasteczku Śląskim w godzinach od 13.00 do 17.00
W programie: zwiedzanie pasieki w Żyglinku; zwiedzanie kamieniołomu w Żyglinie, XIX- wiecznych piwniczek i zwiedzanie piekaroka przy trasie Żyglinek/Bibiela/nadleśnictwo Szyndros

Informacja za www.tvs.pl

Chyba czas zarezerwować sobie kilka godzin oraz dobrą pogodę.

Pogoda zarezerwowana, więc w drogę!

Czym jest żelazo gąbczaste, po co budować mielerz i jak smakują wypieki z piekaroka - można się przekonać na niedzielnej Preindustridzie.

Impreza ta pokazuje epokę przedprzemysłową, opowiadając o korzeniach, z których wyrósł przemysł regionu. PreIndustriada poprzedza święto Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego Industriadę - koordynowane przez samorząd województwa przedsięwzięcie promujące industrialne dziedzictwo regionu przez koncerty, wystawy, zawody sportowe, konkursy, prezentacje czy warsztaty. W tym roku Industriada odbędzie się po raz siódmy - 11 czerwca; w 44 obiektach, w 27 miastach regionu.

Wydarzenia w kilku miastach

PreIndustriada, która od czterech lat poprzedza święto Szlaku Zabytków Techniki, odbędzie się 29 maja w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie, przy piekaroku w Rudzie Śląskiej, w zakładzie sztuki kościelnej w Piekarach Śląskich oraz w Żyglinie, Żyglinku i Miasteczku Śląskim. Po raz pierwszy PreIndustriadę zorganizowano w chorzowskim skansenie cztery lata temu. Pokazano wtedy m.in. pracę dawnej kuźni, kieratu, sposoby oddzielania ziarna od plew, mielenia zbóż czy działania wiatraka. W tym roku dodatkowymi atrakcjami PreIndustriady w skansenie będą m.in.: prezentacja lokomobilu, czyli walca parowego (zostanie rozpalony, ale jeszcze nie jeździ) czy pokaz wyrobu żelaza gąbczastego w budowanym od piątku piecu dymarskim typu kotlinkowego (piece takie były wykorzystywane na terenie Polski w epoce wpływów rzymskich) i jego przekuwania. Prócz działającej dymarki powstanie też mniejsza, poglądowa, oraz niewielki mielerz, w jakich dawniej wytwarzano węgiel drzewny (w procesie suchej destylacji). O dymarkach i mielerzach opowiadać ma dr Paweł Madera z Muzeum Archeologicznego, oddziału Muzeum Miejskiego we Wrocławiu.

Gry i zabawy w ogrodzie

Ponadto w Górnośląskim Parku Etnograficznym przygotowywane są pokazy: toczenia i cięcia drewna, odlewania kul ołowianych, czyszczenia zboża w wialni, mielenia ziarna na żarnach i w młynie, pieczenia chleba w piecu chlebowym, a także pracy konnego kieratu. Atrakcją w Mikołowie będą odrestaurowane wapienniki (czyli piece do uzyskiwania wapna palonego) w sołectwie Mokre. Na co dzień są one ogrodzone, w niedzielę będzie można je zwiedzać, a ponadto obejrzeć z geologiem wyrobisko wapienia i przejść do Śląskiego Ogrodu Botanicznego, gdzie dzieci będą mogły wziąć udział np. w dawnych grach i zabawach.

Rozpalą jedyny w mieście piekarok

W Piekarach Śląskich można będzie odwiedzić działającą od ponad stu lat Pracownię Rzeźb Sakralnych, należącą do rodziny Schaeferów, a także obejrzeć stary młyn elektryczny w Dąbrówce Wielkiej - dziś nieczynny, ale z zachowanymi maszynami. PreIndustriada w Rudzie Śląskiej skoncentruje się wokół tamtejszego piekaroka z początku XX w. (opalanego drewnem pieca, gdzie lokalne społeczności gromadziły się by wypiekać chleb). Jedyny taki zachowany czynny obiekt w mieście miał zostać rozpalony w przeddzień PreIndustriady, by w niedzielę było możliwe już pieczenie chleba.

Stowarzyszenie "Góra Jerzego" z Miasteczka Śląskiego przygotowało natomiast wycieczkę rowerową z przystankami przy XIX-piwniczkach pełniących funkcje spiżarek w Żyglinie, pobliskim kamieniołomie, pasiece w Żyglinku oraz piekaroku (nieczynnym dziś) przy trasie Żyglinek/Bibiela/nadleśnictwo Szyndros. Rowery mają czekać przy przystanku kolejki wąskotorowej z Bytomia.

Źródło: katowice.wyborcza.pl

Ufff!

Muszę przyznać, że to był pasjonujący i pełen niezapomnianych przeżyć dzień i gdybym musiała wybierać, który jego punkt zrobił na mnie największe wrażenie, miałabym z tym ogromy kłopot.
Odwiedzone przez nas obiekty były niesamowite, ale tak naprawdę dopiero opiekujący się nimi ludzie i rozmowy z nimi nadawały Preindustriadzie niepowtarzalny klimat. Spotkaliśmy dzisiaj na swej drodze wielu prawdziwych pasjonatów, których opowieści słuchało się z zapartym tchem.
Dzięki nim zdobyliśmy kolejne doświadczenia i nową wiedzę.

Postaram się podzielić naszymi przeżyciami i zaprezentować poniżej fotorelację z Preindustriady A.D. 2016.

Wyprawę rozpoczęliśmy od Piekar Śląskich, które w tym roku naprawdę stanęły na wysokości zadania. Z bijącym sercem zajrzeliśmy najpierw do wnętrza młyna w Dąbrówce Wielkiej.
Okazało się, że urządzenia zakładu zachowały się w dobrym stanie, a całość wygląda tak samo, jak trzydzieści lat temu, gdy budynek opuścili pracownicy.

Oczywiście przy okazji tej wizyty dość dokładnie uwalałam się kurzem i poszarzałą ze starości mąką.

Niebawem moje ubranie zyskało kolejną wartość dodaną - tym razem stał się nim betonowy pył.

Do Zakładu Sztuki Kościelnej, założonego w roku 1898 przez Kazimierza Schaefera, trochę ciężko się było w tym dniu dostać, gdyż główna ulica Piekar Śląskich pękała w szwach od ogromnej ilości pątników i rozstawionych wszędzie straganów. Do Bazyliki Najświętszej Maryi Panny, jak co roku, ruszył tłum mężczyzn i młodzieńców, my skręciliśmy jednak w bramę podwórza przy ulicy Bytomskiej 129.

Otoczyło nas sacrum zupełnie innego typu. Oto znaleźliśmy tu ustawionych w rzędach starych, dobrych znajomych, spotykanych niejednokrotnie wśród pól, przy bocznych drogach, na rozstajach. Rozpoznawaliśmy ich bezbłędnie po rysach twarzy: oto Jan Nepomucen bez krzyża, Florian pozbawiony garnka z wodą, Izydor bez rąk, cała bateria Jezusów i Maryi, figury aniołów, betonowe rzeźby doskonale znane z setek szopek bożonarodzeniowych...

Pracownia odlewnicza, którą kieruje dziś pani Barbara, wnuczka Kazimierza Schaefera, zrobiła na nas piorunujące wrażenie.
Co ważne - ten historyczny zakład, dostarczający tradycyjne, piękne figury do wielu zakątków naszego kraju, można zwiedzać bez problemu także w tygodniu - pracownicy są osobami niezwykle otwartymi i miłymi, chętnie opowiadają o swej pracy i ciekawej historii liczącego grubo ponad wiek obiektu.

Z Piekar Śląskich pognaliśmy do Rudy Śląskiej, by spróbować chleba wypiekanego w jedynym czynnym piekaroku, który na potrzeby Preindustriady został rozpalony już dwa dni wcześniej.

Co za niesamowity zapach, a w dodatku jak to smakuje!

Kolejnym punktem Preindustriady był - tradycyjnie już - Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie.
A działo się tutaj!

Można było obejrzeć zabytkową lokomobilę, pochodzącą ze zbiorów Muzeum Hutnictwa Cynku w Katowicach, zapoznać się z pracą tokarza dzięki starej maszynie - samoróbce, zaopatrzonej w koło zamachowe, wejść w interakcję z czarnym kotem (najprawdopodobniej, biorąc pod uwagę lokalizację obiektu, przeniesionym na teren skansenu z Istebnej i wylegującym się na środku drogi), a także zapoznać się z technikami przemiału ziarna i wypieku chleba - dla nas w tym dniu dwa ostatnie zagadnienia nie były już aż taką nowością.

Kuźnia jak zwykle nie zawiodła - zapoznaliśmy się w tym miejscu z techniką odlewania ołowianych kulek, z których jedną otrzymaliśmy na pamiątkę (do ręki, nie w głowę :mrgreen:

).
Pan pszczelarz także był na miejscu. Co prawda aparat fotograficzny lepił się potem od miodu, jednak nie mogliśmy przepuścić możliwości dotknięcia i pogłaskania pszczół.
Zaprezentowano nam także pokaz pracy kieratu oraz zapoznano z techniką uzyskiwania węgla drzewnego w mielerzu (korzystając z tej niepowtarzalnej okazji dodatkowo upaprałam się na czarno).

Jednak prawdziwym hitem Preindustriady w skansenie był pokaz wytopu rudy żelaza w dymarce, wybudowanej pod okiem archeologa.
Nie miałam dotychczas pojęcia, że uzyskanie nieforemnej grudy żelaza wymagało niegdyś aż tak wielkiego zaangażowania, czasu i ogromnego wysiłku!
Prezentację oglądaliśmy z ogromnym zainteresowaniem, kibicując i trzymając kciuki za powodzenie całej tej pracochłonnej akcji.
Gdy okazało się, że wytop, trwający tak naprawdę już od dwóch dni, ostatecznie się udał, wszyscy zgromadzeni ludzie zaczęli głośno bić brawo.
Udało mi się uchwycić najważniejszy moment całego procesu na filmie.

To było trochę tak, jakbyśmy podziękowali naszym przodkom, że wymyślili kiedyś to wszystko, wpadli na to, stworzyli rzeczy, których dawniej nie było, a dziś są tak wszechobecne, że się ich już nie docenia. Jak to w życiu bywa.

Fajna ta Preindustriada!

Preindustriada w Piekarach

Pracownia Rzeźb Sakralnych należąca do rodziny Schaeferów oraz stary młyn w Dąbrówce Wielkiej były atrakcjami niedzielnej preindustriady w Piekarach Śląskich.

Preindustriada to coroczna impreza będąca preludium do Święta Zabytów Techniki - Industriady, która w tym roku odbędzie się 11 czerwca. W czasie wydarzenia można było odwiedzić Skansen w Chorzowie, Wapienniki w Mikołowie, skorzystać z atrakcji w Miasteczku Śląskim i spróbować chleba z piekaroka w Rudzie Śląskiej. W Piekarach Śląskich można było natomiast zwiedzić Pracownię Rzeźb Sakralnych w centrum Piekar oraz stary młyn w Dąbrówce Wielkiej.

Pracownia była preindustriadową atrakcją już po raz drugi i tradycyjnie przewijały się przez nią małe grupki turystów. Nowością był stary młyn elektryczny w Dąbrówce należący kiedyś do rodziny Reszków. Obiekt nie dość, że zwiedzały całe rodziny, to w niektórych przypadkach przywołał on wspomnienia z dzieciństwa. - Ja jeszcze pamiętam, jak tutaj się ganiałem z kolegami za dziecka - wspominał jeden z gości.

Inni, zwłaszcza osoby starsze, które przychodziły z wnukami, opowiadały maluchom jak się w takim młynie pracowało i do czego służyły znajdujące się tutaj przedmioty. Do starego młyna trafili też pasjonaci tego rodzaju obiektów ze znanego forum dla eksploratorów - Strażnicy Czasu. Łącznie tego dnia młyn odwiedziło ponad 50 osób.

Agnieszka Lewko
Źródło: piekaryslaskie.com.pl

Postautor: **Karolina Kot** » niedziela 05 cze 2016, 21:21

Pozwolę sobie uzupełnić informacje na temat preindustriadowego wytopu żelaza w dymarkach. Kilka dni później wróciliśmy bowiem do chorzowskiego skansenu, by z ciekawości rzucić okiem na miejsce tego ciekawego spektaklu.
Wśród wystudzonych już skorup rozbitej dymarki dostrzegliśmy żużel, a w pobliżu drewnianego "kowadła" znaleźliśmy kilka zapomnianych odprysków wytworzonego w tradycyjny sposób żelaza gąbczastego - na jednym ze zdjęć wyraźnie widać, skąd się wzięła taka nazwa.

Od pracowników skansenu dowiedzieliśmy się, że podczas Preindustriady uzyskano około ośmiu kilogramów żelaza.
Przy okazji wyszło też na jaw, że po oswojeniu się z pszczołami Fala postanowił założyć własną pasiekę.