Strażnicy Czasu

Sosnowiec: w 75. rocznicę likwidacji gett uczczono pamięć zagłębiowskich Żydów

W 75. rocznicę rozpoczęcia likwidacji największych gett w Zagłębiu Dąbrowskim, w Sosnowcu uczczono dziś pamięć zamordowanych zagłębiowskich Żydów. Wśród uczestników uroczystości byli ocaleni z Holokaustu i ich potomkowie, mieszkający dziś m.in. w USA, Izraelu i Szwecji.

Ceremonia upamiętniająca żydowską społeczność Zagłębia Dąbrowskiego odbyła się na boisku przy al. Mireckiego, gdzie w sierpniu 1942 r. – na rok przed likwidacją sosnowieckiego getta – Niemcy zgromadzili zagłębiowskich Żydów pod pretekstem sprawdzenia i weryfikacji dokumentów. W sumie na tym i innych pobliskich boiskach zgromadzono ok. 26 tys. osób.

- Zgromadzonych podzielono na cztery grupy. Dwie pierwsze stanowili młodzi ludzie: pracujący oraz przeznaczeni do wywiezienia do obozów pracy. W trzeciej grupie były osoby, których sytuację uznano za niejasną, w czwartej m.in. ludzie starsi i matki z dziećmi – przypomniała Monika Kempara z Sosnowieckiego Centrum Sztuki Zamek Sielecki, kuratorka wystaw przypominających losy zagłębiowskich Żydów.

Dwie ostatnie grupy pozostały na noc stłoczone na stadionie. - Wieczorem zaczął podać deszcz, ludzie siedzieli w błocie; wtedy też padły strzały, w tym deszczu i błocie zginęły pierwsze osoby - mówiła Monika Kempara. W wyniku późniejszej, przeprowadzonej przez Niemców, selekcji do KL Auschwitz wywieziono ok. 8 tys. osób.

Dziś władze Sosnowca reprezentował podczas uroczystości wiceprezydent miasta Zbigniew Byszewski. - Kiedy myślimy o tych strasznych czasach, nieustannie zadajemy sobie ciągle to samo pytanie: dlaczego ludzie ludziom zgotowali ten los? - mówił samorządowiec, wskazując, iż dziś także ludzie są mordowani ze względu na pochodzenie, religię czy przekonania.

- Wszyscy (...) musimy uczynić wszystko, żeby takie wydarzenia nigdy nie miały miejsca, i zawsze reagować, kiedy łamane są podstawowe prawa człowieka – mówił wiceprezydent Sosnowca. Z sosnowieckiego umschlagplatzu uczestnicy uroczystości przeszli przed miejscowy dworzec, z którego wywożono Żydów do obozu zagłady Auschwitz. Odsłonięto tam tablicę pamiątkową. - To kolejny symbol, który ma spowodować, żebyśmy wszyscy pamiętali o ludziach, którzy byli częścią tej ziemi; abyśmy wszyscy pamiętali o cierpieniu, przelanej krwi - nie tylko Polaków, ale także wszystkich naszych braci, mieszkańców Sosnowca, którzy żyli tu wspólnie z nami – powiedział wiceprezydent Byszewski.

Według danych katowickiego oddziału IPN, gdy w pierwszych dniach września 1939 r. polski Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie zostały zajęte przez wojska niemieckie, na tym terenie mieszkało ok. 100 tys. Żydów. W maju, a potem w sierpniu 1942 r., doszło do pierwszych masowych wysiedleń żydowskiej ludności do KL Auschwitz. Do lipca 1942 r. unicestwiono mniejsze skupiska Żydów m.in. w Olkuszu, Kłobucku i Jaworznie. W październiku 1942 r. rozpoczął się, trwający kilka miesięcy, proces przesiedlania mieszkańców Będzina i Sosnowca do gett na obrzeżach tych miast.