Do roku 1803 chowano w niej zakonników z sąsiedniego klasztoru.
Kryptę opróżniono jednak w roku 1930, planując urządzenie w niej kotłowni. Pomysł ten nie został jednak ostatecznie zrealizowany i pomieszczenie służyło za magazyn.
Dopiero w latach 1967-1971, dla upamiętnienia 700-lecia tradycji pielgrzymowania do Barda, ojcowie redemptoryści postanowili wybudować w tym miejscu ruchomą szopkę.
Nie była to jednak sprawa łatwa.
Krypta była zbyt płytka, należało ją pogłębić około dwa metry oraz usunąć grube filary, zastąpić je mocnymi a cieńszymi. Pracę nad pogłębieniem krypty rozpoczęto w sierpniu 1967 roku.
Prowadzili ją bracia zakonni pod nadzorem inżyniera Delmaczyńskiego.
Głównym konstruktorem szopki był brat zakonny W. Janik. Pracę rozpoczął w 1968 roku. W czerwcu 1969 roku zasadniczy zrąb był już gotowy.
Dekorację wymalował o. K. Kudroń. Brakowało co prawda na górnym pasie figur, ale już szopka była dostępna dla zwiedzających. Ponieważ brat Wacław wyjechał z Barda, w 1970 roku wykończeniem szopki zajął się o. K. Zymuła i o. R. Wantuch.
W 1971 roku szopka została ostatecznie wykończona. L. Marciszewski przemalował dekoracje szopki oraz wymalował obrazy na sklepieniu krypty, a pani Z. Kaczmarska z Barda sporządziła stroje dla figur. Tak wykonana szopka nawiązywała do dawnej tradycji.
Źródło: parafia-bardo.pl
Klimat tego miejsca jest niesamowity. Pomysłowość, staranność wykonania miesza się tu na pełnej linii z kiczem i sztuką naiwną (którą osobiście bardzo lubię).
Z braku odpowiedniego budżetu zakonnicy wykorzystywali dostępne materiały, w tym zabawki.
Całość dopełniają płynące z głośnika kolędy "Arki Noego", które wbijają się w głowę tak, że potem człowiek przymusowo nuci je przez kilka dni z rzędu, a także specyficzna atmosfera i duszny zapach dawnej krypty grzebalnej.
Wstęp jest płatny, w roku 2022 kosztował 5 PLN.
Warto zaznaczyć, że bardzka szopka stała się inspiracją dla Olgi Tokarczuk i jej opowiadania "Bardo. Szopka", ale jej opis i przede wszystkim historia nie odpowiada ściśle konstrukcji z krypty pod bazyliką.
Bądź co bądź jest to fikcja literacka.
Chociaż przyznać trzeba, że w Bardzie istniała niegdyś inna szopka, znajdująca się przy drodze do Kaplicy Górskiej. Niestety, uległa ona zniszczeniu.
Zdjęcia pochodzą z 2022 roku (proszę zwrócić uwagę na dość wiernie odtworzone twarze władców Polski i ich starannie wykonane stroje, a także na prehistoryczne zwierzęta - w tym jedno z ogonem ze szczotki do kurzu).
Oglądanie zamieszczonego niżej filmu z dźwiękiem zaleca się tylko na własną odpowiedzialność. Melodia wbija się w głowę w sposób podstępny i nie sposób się jej potem pozbyć.
