Kraków – Synagoga Remuh

Franek D.

Jest licznie odwiedzanym miejscem na słynnej już trasie turystycznej po krakowskim Kazimierzu. Leży przy codziennie zatłoczonej zagranicznymi wycieczkami ul. Szerokiej. Oprócz swojej wielkiej atrakcyjności, jest również miejscem skupienia i modlitwy. Remuh jest jedną z czterech czynnych synagog w Krakowie.
Powstała w 1558 roku.
W czasie II wojny światowej synagoga została zdewastowana i zamieniona w magazyn.

Franek D.

Zabytkowa synagoga składa się z prostokątnej, XVI w. sali modlitewnej, o grubych murach nakrytych czterospadowym dachem oraz z dobudowanej do niej od strony zach. XIX w. galerii babińca i od strony płn. wąskiej sieni z pomieszczeniem gospodarczym.
Najważniejszym elementam wyposażenia wnętrza jest umieszczony po środku ściany wschodniej Aron ha-kodesz. Jego szafa ołtarzowa obramiona została późnorenesansowym portalem kamiennym, wspartym na 4 pilastrach. Zasłonięta kotarą wnęka z Arką, zamknięta jest ażurowymi, secesyjnymi drzwiami.
Po prawej stronie ściany umieszczona jest tablica upamiętniająca miejsce, w którym zwykł się modlić świątobliwy REMO. Zgodnie z tradycją, na stojącym w tym miejscu krześle nie wolno nikomu usiąść.
Na środku sali modlitewnej stoi Bima otoczona kutą w żelazie kratą, będącą kopią zniszczonej w czasie II wojny światowej oryginalnej. Umieszczone w kracie dwoje drzwi z pocz. XVII w. posiadają płaskorzeźbione i polichromowane ornamenty. Drzwi pochodzą z innej, pozakrakowskiej synagogi..?
Na ścianie południowej jest umieszczona tablica fundacyjna, której hebrajski tekst głosi: "Izrael ben Józef wzniósł tę bożnicę ku czci Boga i ku pamięci swej małżonki Kałki (zmarłej w czasie zarazy w 1552 r.) używając na ten cel pieniędzy z jej spóźcizny".
Na ścianie zachodniej, nad arkadami galerii babińca, znajdują się trzy plakiety z malowidłami naściennymi, przedstawiającymi Ścianę Płaczu, Grób Racheli oraz Arkę Noego.
Na ścianie północnej, w ościeżach drzwi prowadzących z sieni, umieszczona jest XVII w. kamienna skarbona. Pierwszy jej hebrajski napis ( w tłumaczeniu "złoto, srebro, miedź") jest zachętą do składania datków, drugi zaś jest inwokacją poświęconą pamięci REMU.
Podczas renowacji synagogi w 2012 r. na ścianie północnej, pod warstwami XIX-wiecznych tynków odkryto XVII-wieczną polichromię z ornamentem roślinnym i inskrypcją modlitwy w języku hebrajskim.
Kolebkowy sufit modlitewni ozdobiony jest polichromią z gwiazd.

Franek D.

Gdy byłem w synagodze, babiniec był zamieniony w poremontową graciarnię.
W sieni, na jej ścianie umieszczone są trzy kamienne tablice jorcajtowe, upamiętniające rocznice śmierci członków kongregacji od lat trzydziestych do lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Czwarta tablica umieszczona jest na ścianie południowej sali modlitewnej. Tablice zawierają setki nazwisk z żaróweczkami, które zapalają się w rocznicę śmierci danej osoby.
Na murach otaczających plac przed synagogą umieszczonych jest kilkanaście kamiennych tablic. Większość z nich została przeniesiona w to miejsce z wielkiego budynku synagogi przy Estery 6, zamienionego po wojnie na dom akademicki Studium Nauczycielskiego.
Dawniej, na ul. Szerokiej, obok stylizowanej, kamiennej bramy z lat 20-tych, stał dom mieszkalny. Teraz w tym miejscu rośnie wielka wierzba płacząca. Obok niej odkopano dawne piwnice Remuh.
W latach powojennych, w miejscu zburzonej w czasie wojny bramy, wstawiono zwykłą z drewnianymi skrzydłami. Obecna, kamienna brama jest niedokładną rekonstrukcją pierwotnej.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 09 cze 2016, 23:11

Wnętrze synagogi sfotografowane podczas Nocy Synagog 2016.
Informacje o poszczególnych elementach umieściłam w podpisach zdjęć.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 09 cze 2016, 23:18

Ciekawostką, odkrytą podczas prac renowacyjnych, jest zachowany częściowo cykl znaków zodiaku, pochodzący z XIX wieku. Naliczyłam takich malowideł w sumie pięć sztuk.
Są one bardzo podobne do polichromii zachowanych w pobliskiej synagodze Kupa - przedstawiono na nich sylwetki ludzkie. I o ile Panna ma twarz przyzwoicie zasłoniętą snopkiem siana, o tyle Bliźnięta posiadają całkiem czytelne facjaty.