Żydzi z Gdowa

[Magdalena76]

Niedawno napisał do mnie Jacob Rosner: Dear Mr. Markot, My name is Jacob Rosen from Jerusalem. I got your address from Jacob Goldberg whom I know for more than 50 years but never spoke with him about his family history. I just found out that his family is from Gdow. My grandparents Chiel Jakub ROSNER and Ittla BORGENICHT lived around 1890 in Gdow where my father's older brother Abraham Mayer was born that year. There were more children in the family but some, including my father Leib Rosner were born in Dobczyce. I wonder whether it will be difficult to find any records of this family in the city's archive. I was born in Walbrzych in 1948 and know Polish.Thanking you in advance.

A czy można prosić na priv o namiary do Jacoba Rosena? Pisze książkę o moich pradziadkach, którzy ukrywali pewną żydowską rodzinę w swoim domu w Gdowie. Może on albo Jacob Goldberg pomogą mi odpowiedzieć na parę pytań?

[Jacob Rosen]

Borgenicht From Gdow

I am new to the group. Thank you for accepting me. My name is Jacob Rosen(previously Jakub Rosner) and I live in Jerusalem. I was born in 1948 in Walbrzych and immigrated in 1957.

I got your website from my dear friend Professor Jacob Goldberg whom I know since 1970 but never spoke with him about our roots. Only recently we found out that his late mother was born

in Gdow (Kuntz Family)and that my grandfather Chiel Jakub Rosner(after whom I am named) married in 1889 with Ittel Borgenicht daughter of Loebl and Dobe Borgenicht from Gdow. I was

helped tremendously by Mr. Roman Markot who knows a lot about the Jewish community which existed in Gdow. Furthermore I learned from him that there is a book about the Jewish

community in Dobczyce which hope to get soon. My grandparents moved from Gdow to Dobczyce around 1900.My father Leon(Loebl) Rosner was born there in 1903. I discovered about 15

years ago two nephews of my father who believed that all his family perished in the Holocaust. If it rings a bell and if anyone may shed more light on them. I wish to thank also Dr. Danny

Kempner from Jerusalem who brought this website to our attention.

[Franek D.]

https://www.gdow.pl/aktualnosci/80-rocz ... rettyPhoto

W 80. rocznicę zagłady Żydów z Gdowa Wójt Gminy Gdów Zbigniew Wojas złożył pod Pomnikiem Pamięci w Gdowie wiązankę i zapalił znicz w dowód pamięci pomordowanym mieszkańcom Gdowa.

Tragiczna historia zagłady społeczności żydowskiej z Gdowa wiąże się z historią wielickiego Getta.W Gdowie, 1 sierpnia 1942 r. pojawiło się zarządzenie informujące o tym, że w Wieliczce jest tworzone Getto, do którego wszyscy Żydzi z Gdowa, Dobczyc, Niepołomic, Mogiły, Bieżanowa oraz z okolicznych wiosek mają obowiązkowo przesiedlić się samodzielnie do dnia 20 sierpnia 42 r. Do tego dnia Niemcy zakończyli przesiedlanie wszystkich Żydów z Gdowa i ulokowali ich w utworzonym w Wieliczce Getcie. Mieściło się ono w centrum miasta, gdzie na niewielkim terenie skupiono ok 11 tys. Żydów. Gęstość zaludnienia przekraczała granice możliwości. Wielu przybyłych Żydów spało pod gołym niebem, w szopach, oborach lub w zbitych na poczekaniu budach .

27 sierpnia 1942 r. nastąpiła zagłada. Na pastwisku obok cegielni i stacji kolejowej (obecna ul. Narutowicza), przez cały dzień Niemcy przeprowadzali selekcję przypędzonych z Getta w to miejsce Żydów. Starców, dzieci, chorych oraz personel medyczny wywożono samochodami na żydowski kirkut na Grabówkach oraz do Puszczy Niepołomickiej gdzie dokonywano zbiorowych egzekucji .Około 700 silnych mężczyzn załadowano w wagony i wywieziono do ciężkiej pracy w Stalowej Woli. Pod koniec dnia pozostałych ponad 9 tys. Żydów załadowano do 52 wagonów towarowych wysypanych wapnem, w których pozamykani, po 3 dniach - 30 sierpnia - dojechali bezpośrednio do komór gazowych w KL Bełżec.


Przed wybuchem wojny Żydzi w Gdowie stanowili ponad 20% mieszkańców ( ok.450 osób) w pozostałych miejscowościach Gminy Gdów Niegowić zamieszkiwało dalszych kilkadziesiąt osób. Gdowscy Żydzi zamieszkiwali głownie rejon rynku i pobliskie ulice, w sumie 38 budynków. Posiadali tam: 11 karczm, 2 zajazdy, 2 piekarnie i mleczarnie. Zajmowali się również skupem płodów rolnych oraz posiadali skaldy z rożnymi materiałami a część zajmował się rzemiosłem-głównie krawiectwem- czytamy w publikacji W. Chorązkiego „Gmina Gdów od średniowiecza do współczesności”

Więcej informacji na stronie Strażnicy Czasu

[Franek D.]

Dodam od siebie:
Do 20 sierpnia 42, przed deportacją do Wieliczki, oprócz stałych mieszkańców wyznania mojżeszowego, w Gdowie przebywało ok. 100 Żydów z krakowskiego Kazimierza - ci którym udało się wyjechać przed przesiedleniem do tworzonego w Podgórzu getta.

W latach 90-ch ub.w. zasłużony dla Gdowa p. Marcin Ciężarek wykonał dla Wirtualnego Sztetla szkic lokalizacji żydowskich domów:

Nr Nazwisko Specjalność
1 Klajman Sprzęt rolniczy magazyn
2 "Ciarny" Filia
3 Kręci Medan Sklep spożywczy
4 Szmid Restauracja
5 Kunc Restauracja
6 Buła Restauracja
7 Jakubowicz Tkaniny store
8 Goldberger Kupiec
9 Szacher Rzeźnik
10 Rabin
11 Kalma Mleczarnia
12 Klinger Spichlerz
13 Taffet Skupu ziarna
14 Englender Filia
15 Synagoga
16 Waldbelgier Blacharz
17 Kempler Zajazd
18 Libenchajmer Zajazd
19 Fecler Szklarz
20 Rajman Restauracja
21 Bitner Sklep Fruit
22 Aron Suchy magazyn żywności
23 Fiszgrunt Tobbaco store
24 Aron Suchy magazyn żywności
25 Sztegier Komputery shoper
26 Maks Sklep spożywczy
27 Mincer Piekarz
28 Halerz Sklep spożywczy
29 Halerz Restauracja
30 Konfeld Restauracja
31 Heller S. i Kornfeld Browar
32 Wajcenrot Piekarz
33 Bodner Handel Diary
34 Lerner Ślusarz
35 Brutto Szewc
36 Nutan Ślusarz
37 Walter - Klapis Filia

[jbergknoff]

Thanks for this wonderful thread! Does anybody have information about Benzion Bergknopf and his wife Freida Weitzenhoff? I believe they are my great-great-grandparents. I've found several records in the US (e.g. my great-grandfather's marriage record) listing them as parents, and some records from Gdow (of daughters Roza and Gittel) listing them as parents. I'm fairly certain it's all the same family because of the uniqueness of the names, but would appreciate any additional details.

[Markot Roman]

Weitzenhof (Weizenhof)

Weitzenhof (Weizenhof) Izaak, Leib i żona Güttel, około 1853 roku przybyli z Nowego Wiśnicza do Gdowa. Od Stasiaków wynajęli jeden z budynków pod nr 111 (pb 156,157, 158), stojący przy wylocie z rynku w kierunku Bochni, blisko mostu na Rudzie i ponad 30 lat prowadzili tu piekarnię. W 1853 ur. Ella, Güttel, 10 czerwca 1855 ur. Freide, 10 marca 1859 ur.Abraham, w 1861 ur. Juda, w 1875 ? ur. Salomon.

Ella, Güttel Weitzenhof, c Izaaka, Leiby 5 kwietnia 1888 wyszła za 38 letniego sąsiada, kupca Samuela Ehrenhalta i zamieszkała z nim pod nr 309.

32 letnia Freide Weitzenhof, c Izaaka, Leiby 25 lutego 1888 wyszła za 30 letniego kupca, handlarza zbożem Bergknopfa (Bergknopha) Benziona (Berka) ) ur. 1 czerwca 1857 w Dąbrowie, s Joska i Nechy. Mieszkali na przeciwko piekarni pod nr 118 (pb 302/1), 8 października 1881 ur. Izaak, w 1882 ur. Necha, 31 grudnia 1883/4 ur. Majer, 9 marca 1886 ur. Bejla, 22 lutego 1887 ur. Salomon i Chaskel, 15 kwietnia 1888 ur. Wolf, 5 czerwca 1889 ur. Mindel, zm. 18 listopada 1890, 6 maja 1891 ur. Gittel, 23 lutego 1893 ur. Rachela, 30 września 1894 ur. Sara, zm. 26 listopada 1894, 15 lutego 1896 ur. Mojżesz, zm. 7 czerwca 1896, 23 grudnia 1898 ur. Josue.

Gdowski kupiec, handlarz zbożem Juda Weitzenhof, s Izaaka, Leiby poślubił Schneidel Pfeffer ur. w Krakowie w 1861 roku, c Izraela, Meilecha i Chaji. Wynajmowali mieszkanie pod nr 20 - 3 sierpnia 1886 ur. Nussen, 18 sierpnia 1889 ur. Beila, 29 listopada 1890 ur. Mirel, 23 kwietnia 1893 ur. Izaak, Löbl, 10 stycznia 1895 ur. Ester, 5 kwietnia 1898 ur. Chane.

Szemes - nauczyciel w gdowskim hajderze Salomon Weitzenhof, s Izaaka, Leiby, 14 kwietnia 1897 poślubił Rachel Hoschander ur. 26 września 1857 w Nowym Wiśniczu, c kupców - kuśnierzy Hirscha, Leiby i Rywki, Laji. Kilka lat żyli w konkubinacie wynajmując mieszkania, pod nr 115 w 1882 ur. Golde, 2 marca 1885 ur. Leib, w 1887 ur. Hirsch, zm. 9 grudnia 1887, 18 października 1888 ur. Ester, pod nr 76 - 12 stycznia 1891 ur. Chaim, Wolf, zm. 6 marca 1891, pod nr 82 - 28 sierpnia 1892 ur. Bejla, zm. 5 grudnia 1892, pod nr 287 - 17 maja 1895 ur. Dawid, 19 lutego 1897 ur. Mojżesz.

Abraham Weitzenhof, s Leiby przejął po ojcu piekarnię pod nr 111, uchwałą gdowskiej rady gminy 13 grudnia 1886, oficjalnie został przyjęty do miejscowej społeczności, zapłacił 10 zł reńskich. Kilkanaście lat żył w konkubinacie z Ryfką Eberstark ur. 15 marca 1860 w Kalwarii, c kupców Hirscha i Estery. Ślub zawarli dopiero 18 grudnia 1898, w (-) ur. Hirsch, 29 sierpnia 1885 ur. Izaak, Leib, 8 stycznia 1888 ur. Estera, 28 lutego 1890 ur. Salomon, 14 października 1891 ur. Freide, pod nr 331 - 12 lipca 1893 poronienie, 30 czerwca 1895 ur. Sara, 6 marca 1897 ur. Chaim, 13 stycznia 1900 poronienie.

[jbergknoff]

Thank you very much! Do you know if any of the records you consulted are available online?

[Markot Roman]

W zbiorach Archiwum Narodowego oddział w Krakowie znajdują się skany akt stanu cywilnego Izraelickiego Okręgu Metrykalnego Klasno-Podgórze - sygn. 29/1473, akt stanu cywilnego okręgu izraelickiego metrykalnego w Wiśniczu - sygn. 30/76, kataster galicyjski - sygn. 29/280.

[Markot Roman]

Abraham Weitzenhof w 1892 roku zakupił od Jakuba Pareckiego zamieszkałego pod nr 56, północną część z parceli nr 74, przy wjeździe pod kościół od strony Łapanowa. Zburzył stojącą na niej niewielką stodółkę i postawił nową piekarnię z nr 331 (pb 333). Wykaz gdowskich rzemieślników z 1907 roku wymienia Abrahama jako jednego z trzech piekarzy, handlował także drobnymi towarami. W 1917 roku dokupił po sąsiedzku od Salomona i Anny Löffenholzów, kawałek ogrodu i dobudował z tyłu część gospodarczą.

Hirsch Weitzenhof, s Abrahama w sierpniu 1908 dał na zapowiedzi z Ester Offner z Sułkowic, c kupców Mechla i Taube Fischgründ.
Estera Weitzenhof, c Abrahama w marcu 1926 zapowiedziała ślub z Jonasem, Leibą Natowitz urodzonym w Jordanowie, s Salomona i Sali Weiss.
Salomon Weitzenhof, s Abrahama brał udział w I wojnie światowej, służył ck LIR nr 16, kompania 6. Wg listy nr 394 z dnia 17 marca 1916 został ranny ale przeżył. 3 marca 1930 dał na zapowiedzi z Chane Grünkraut urodzoną w Zebrzydowicach, c Mojżesza i Mindli.

[Markot Roman]

Po Abrahamie piekarnię przy Wikaryjce przejął syn Izaak, Leib Weitzenhof. Dwukrotnie, w grudniu 1919 i 1928 dawał na zapowiedzi z Reisel (Róża) Brandstätter ur. w Olszowej, c szynkarza z Kamienicy, Szymona i Debory Luslig. 26 października 1921 ur. Szymon, 22 października 1922 ur. Salomon, 20 sierpnia 1925 u Arnold, wszystkie dzieci uczęszczały do powszechnej szkoły w Gdowie. Piekarnię prowadził do 1941 roku, kiedy to 1 maja niemiecka żandarmeria aresztowała czterech gdowiskich Żydów, wśród nich Izaaka Weizenhofa. W drodze do Myślenic, komendant żandarmerii Klett znęcał się nad bezbronnymi ofiarami. Pod górę zmuszał do głośnego śpiewu i biegu za furmanką. Nim dotarli do Myślenic, dwóch słabnących zastrzelił po drodze, a dwóch zamordował w niewyjaśninych okolicznościach.
Po Holokauście cztery izby z piekarnią w pożydowskim budynku zajął Stanisław Ciężarek z Fałkowic, początkowo płacił czynsz, potem odkupił od spadkobierców. Do 70 - lat ub. wieku prowadził w nim wypiek i sprzedaż pieczywa, budynek przetrwał do grudnia 2014 roku.