Udórz - średniowieczna osada obronna

Posty: 28311
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Sosnowiec -> Frankenstein

Udórz - średniowieczna osada obronna

Postautor: Karolina Kot » czwartek 07 maja 2015, 19:13

Kiedy po powrocie z wycieczki, której celem było dotarcie do ruin zamku w Udorzu (powiat zawierciański, gmina Żarnowiec) spojrzałam na zdjęcia satelitarne okolicy, w powietrzu zabrzmiał mój długi, przeciągły gwizd.
Na Geoportalu zauważyłam bowiem coś, co wprawiło mnie w głębokie osłupienie oraz wywołało niezdrowe podniecenie pomieszane z napływem wściekłości, iż zaledwie kilka godzin wcześniej, nieświadoma niczego, w podskokach biegałam czterysta metrów do tego cuda, fotografując głupie spichlerze.

Bezśnieżny, słoneczny, zimowy dzień wydał się nam idealnym terminem na powtórną wizytację w Udorzu.
Mróz zamienił błotniste pola w ubite klepisko, a kryształki lodu, mieniąc się w słońcu na oziminie, przepięknie odkrywały przed naszymi zachwyconymi oczami zarysy dawnych umocnień (wyróżniki szronowe to naprawdę piękna sprawa).
Latem, na polu pokrytym zbożem i innymi zasiewami, nie dostrzeglibyśmy zapewne nic.

Położone na naturalnie obronnym cyplu terasy doliny Udorki założenie jest, jak wykazały prowadzone badania, stosunkowo dobrze zachowanym reliktem osady warownej, datowanej na VIII - IX wiek (wczesne średniowiecze).
Fortalicjum, poza stromymi zboczami i naturalnymi parowami, chronione było przez fosy i wały zaopatrzone w palisadę. Obwałowania były najbardziej rozbudowane od łatwo dostępnej, południowej strony. Do grodu głównego przylegały ponadto najprawdopodobniej aż dwa podgrodzia.

Osada była najpewniej zabudowana tylko częściowo. Kres jej funkcjonowaniu przyniósł pożar. Czy nieszczęście było spowodowane nieuwagą i zaprószeniem ognia, czy zbrojnym najazdem - nie wiemy.
Za tą drugą tezą przemawiać może znaleziony podczas prac archeologicznych grocik od strzały.

Historia odkrycia i badań:
Na polach w Udorzu, w miejscu gdzie okoliczna ludność miała widzieć jeszcze kilkanaście lat wcześniej jakieś tajemnicze zarysy, w 1989 pracownicy Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych znaleźli skorupy ceramiczne. W 1994 wykonano lotnicze zdjęcia terenu, które pozwoliły odkryć zarysy osady. W 1998 rozpoczęto prace archeologiczne na tym terenie pod kierownictwem Jacka Pierzaka.

Cytat pochodzi ze strony http://www.it-jura.pl/

Czas na kilka zdjęć wykonanych w dniu 29 grudnia 2012 roku:
Załączniki
1 Widok ogólny.jpg
1 Widok ogólny.jpg (54.7 KiB) Przejrzano 6716 razy
3 Widok na wał i relikty fosy.jpg
3 Widok na wał i relikty fosy.jpg (67.02 KiB) Przejrzano 6716 razy
2 Wał z bliska.jpg
2 Wał z bliska.jpg (55.11 KiB) Przejrzano 6716 razy
4 Widok na wał i relikty fosy.JPG
4 Widok na wał i relikty fosy.JPG (60.91 KiB) Przejrzano 6716 razy
6 Ten sam widok z boku.JPG
6 Ten sam widok z boku.JPG (39.22 KiB) Przejrzano 6716 razy
5 Ten sam widok z boku.jpg
5 Ten sam widok z boku.jpg (45.27 KiB) Przejrzano 6716 razy
7 Wał układa się półkoliście.jpg
7 Wał układa się półkoliście.jpg (64.08 KiB) Przejrzano 6716 razy
9 Tylko od południa założenie wymagało budowy rozbudowanego systemu wałów.jpg
9 Tylko od południa założenie wymagało budowy rozbudowanego systemu wałów.jpg (61.1 KiB) Przejrzano 6716 razy
8 W większości osadę chroniła terasa rzeczna oraz naturalne wąwozy.jpg
8 W większości osadę chroniła terasa rzeczna oraz naturalne wąwozy.jpg (68.3 KiB) Przejrzano 6716 razy
10 Wyznaczniki szronowe jak malowane!.jpg
10 Wyznaczniki szronowe jak malowane!.jpg (68.32 KiB) Przejrzano 6716 razy
Osada obronna Udórz.jpg
Osada obronna Udórz.jpg (50.51 KiB) Przejrzano 6715 razy
Osada obronna Udórz (2).jpg
Osada obronna Udórz (2).jpg (61.46 KiB) Przejrzano 6715 razy
Osada obronna Udórz (1).jpg
Osada obronna Udórz (1).jpg (57.64 KiB) Przejrzano 6715 razy
Osada obronna Udórz (4).jpg
Osada obronna Udórz (4).jpg (65.65 KiB) Przejrzano 6715 razy
Osada obronna Udórz (3).jpg
Osada obronna Udórz (3).jpg (66.04 KiB) Przejrzano 6715 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 28311
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Sosnowiec -> Frankenstein

Re: Udórz - średniowieczna osada obronna

Postautor: Karolina Kot » czwartek 07 maja 2015, 19:16

Wiadomym jest, iż osada nie przedstawia się z poziomu ludzkich oczu tak spektakularnie, jak z powietrza.
Czas oraz pług oracza i szpadel zagrodnika bezlitośnie zniwelowały dawne umocnienia.

Chociaż wygląd obiektu nie pozostawił nam żadnych wątpliwości, co do właściwego rozpoznania i zlokalizowania w terenie tego stanowiska archeologicznego (tak po prawdzie to dostrzegłam je już z daleka), postanowiliśmy jednak potwierdzić istnienie w tym miejscu osadnictwa w absolutnie najbardziej oczywisty sposób: robiąc krótką "powierzchniówkę".
I rzeczywiście: w północno - wschodniej części cypla (proszę jeszcze raz wrócić do zamieszczonego w pierwszym poście zdjęcia lotniczego i przymrużyć oczy, by zrozumieć, dlaczego właśnie ten rejon był najbardziej "skorupkonośny") dostrzegliśmy na zamarzniętej powierzchni ziemi kilka charakterystycznych, brzydkich, nierównych i grubych ułamków ceramiki, które niemal zdały się posiadać podpis głoszący: "wczesne średniowiecze".
Sfotografowaliśmy je i pozostawiliśmy in situ.
Załączniki
Ceramika.jpg
Ceramika.jpg (60.15 KiB) Przejrzano 6715 razy
Ceramika (1).jpg
Ceramika (1).jpg (67.18 KiB) Przejrzano 6715 razy
Ceramika (3).jpg
Ceramika (3).jpg (51.07 KiB) Przejrzano 6715 razy
Ceramika (2).jpg
Ceramika (2).jpg (64.64 KiB) Przejrzano 6715 razy
Ceramika (4).jpg
Ceramika (4).jpg (69.75 KiB) Przejrzano 6715 razy
Doborowy skład wyprawy.jpg
Doborowy skład wyprawy.jpg (61.52 KiB) Przejrzano 6715 razy
Doborowy skład wyprawy (1).jpg
Doborowy skład wyprawy (1).jpg (63.69 KiB) Przejrzano 6715 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 28311
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Sosnowiec -> Frankenstein

Re: Udórz - średniowieczna osada obronna

Postautor: Karolina Kot » czwartek 07 maja 2015, 19:18

W 1994 wykonano lotnicze zdjęcia terenu, które pozwoliły odkryć zarysy osady.


Z pokładu "Skowronka", motolotni pilotowanej przez Longina Jureckiego, warownię sfotografowano dwadzieścia lat później. Moje zdjęcia pochodzą z czerwca 2014 roku.

Lokalizacja stanowiska
Załączniki
Udórz.jpg
Udórz.jpg (107.77 KiB) Przejrzano 6715 razy
Udórz (1).jpg
Udórz (1).jpg (118.19 KiB) Przejrzano 6715 razy
Udórz (2).jpg
Udórz (2).jpg (124.42 KiB) Przejrzano 6715 razy
Udórz (3).jpg
Udórz (3).jpg (114.63 KiB) Przejrzano 6715 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości