Strażnicy Czasu

W Ząbkowicach Śląskich (Frankenstein) starych, poniemieckich, przedwojennych napisów to jak ze świeca szukać.
Wszystkie niemal domy na starówce posiadają szarą elewację wykonaną w technice znienawidzonego przeze mnie szczerze "baranka". Nic spod niego nie widać.
Żeby powstał poniższy zbiór, trzeba było się nieco nachodzić, ale tak się składa, że uwielbiam wieczorne spacery i że akurat w rzeczonych Ząbkowicach mieszkam.

Podejrzewam, że najbardziej znanym przedwojennym napisem z Ząbkowic Śląskich jest ten, który możemy zauważyć na elewacji domu przy ulicy Ziębickiej 21.
Jest to dawny szyld reklamowy (namalowany zresztą dwukrotnie, starsze litery przebijają spod spodu).
Przeczytać możemy na nim nazwisko "Oscar Sckerl".
Prawdopodobnie był on właścicielem gospody "Gasthaus zur Hahnenkoppe", położonej w Górach Sowich, między Srebrną Górą, a Przełęczą Woliborską, na terenie Budzowskiej Kolonii.
Swoją drogą muszę się tam kiedyś wreszcie wybrać.

Kolejny, dość dobrze zachowany i bardzo ciekawy napis znajdziemy na końcu ulicy Handlowej, na północnej elewacji dawnego magazynu.
Roi się tu od literek: na dwa przedwojenne napisy, dobrze widoczne z wagonów przejeżdżających tuz obok pociągów, nakład się powojenny napis "Węgiel".

Kamienica o adresie Rynek 23 to bardzo ciekawy budynek. Zabytkowa jest jedynie jej fasada. Oryginalny, XIX - wieczny obiekt wyburzono w latach 70. XX wieku, budując w tym miejscu blok mieszkalny z szeroką klatką schodową.
Pozostawienie frontowej ściany uważam za bardzo dobre posunięcie, udało się dzięki temu uniknąć dysonansu, jaki wywołano wyburzeniami i wybudowaniem tzw. Pierzei Północnej.
Ściana zabytkowej kamienicy z numerem 23 zachowała się w bardzo dobrym stanie. I w dodatku dostrzec można na niej resztki przedwojennego szyldu. Całkowicie niestety nieczytelnego.

Niegdyś mieścił się tu sklep kolonialny Paula Tschoetschela (źródło: Kamil Pawłowski, Ząbkowice Śląskie... jak Feniks z popiołów).

Północna elewacja starego magazynu kolejowego, znajdującego się na samym końcu Alei Niepodległości.
Spod polskich napisów bardzo nieśmiało wygląda niemiecka nazwa miasta: "Frankenstein".

Ulica 1 Maja 1, zabytkowy budynek poczty.
Pozostałości tego napisu można dostrzec jedynie przy odpowiednim świetle. Trzeba trafić na właściwy moment.

Ten szyld wygląda tak dobrze, że od samego początku nie byłam pewna, czy nie jest to np. współczesna dekoracja do jakiegoś filmu. Wygląda na to, że jednak jest oryginalny.
Paul Feeliger, Rynek 43.

Ulica Dolnośląska 12. Spod pochodzącego z połowy XX wieku polskiego napisu (zapewne chodziło o "Sklep spożywczo - warzywny") nieśmiało wyglądają poniemieckie, gotyckie literki przedwojennego napisu.

Po sąsiedzku, na elewacji domu pod adresem Dolnośląska 14, znajdziemy resztki kolejnego niemieckiego napisu. Stara farba przebija spod powojenego tynku.

Coraz bardziej czytelne, niemieckie napisy można zauważyć także na terenie dawnego cmentarza otaczającego średniowieczny kościół pod wezwaniem św. Anny, na postumencie kapliczki z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Rzeźba pochodzi z roku 1734 i pierwotnie znajdowała się w ratuszu miejskim.
Kapliczkę dostrzeżemy przy ulicy Ciasnej, w niszy południowego muru, od strony wewnętrznej.
Napisy zostały po wojnie zamalowane, ale z czasem zaczęły wybijać się ponownie na światło dzienne.

Niemieckie napisy znajdujące się na drewnianej konstrukcji we wnętrzu słynnej Krzywej Wieży.
Domyślam się, że są to inicjały i podpisy dawnych turystów.