Strażnicy Czasu

W oknach klatek schodowych wielu krakowskich kamienic i domów prywatnych pochodzących z początku XX wieku, a także w licznych małopolskich kościołach i kaplicach oraz w budynkach użyteczności publicznej z tamtego okresu, podziwiać można wspaniałe witraże podpisane sygnaturą "Krakowski Zakład Witrażów i Mozaiki S. G. Żeleński".
Zakład Stanisława Gabriela Żeleńskiego od lat mieści się w kamienicy przy alei Zygmunta Krasińskiego 23. Budynek wzniesiono w 1906 roku według projektu od początku uwzględniającego istnienie w tym miejscu pracowni. Obecnie, poza sprawnie funkcjonującą Pracownią Witrażu w tym zabytkowym obiekcie mieści się także Muzeum Witrażu.

Mam cel, aby z pomocą innych Użytkowników, kolejnymi postami zapisać fotografią i ocalić przed zapomnieniem owe dawne, wspaniałe dzieła, będące często już tylko ich porozbijanymi fragmentami.

Wątek rozpoczyna zdjęcie sygnatury z klatki schodowej przy ul. Straszewskiego w Krakowie. Oto inne ujęcia tego miejsca:

Na klatce schodowej jednej z kamienic przy ul. Karmelickiej, porozbijane dolne szybki w oknach z witrażami zastawiono płytami. Miejsca brakujących fragmentów zobaczyć można z podwórza.

W Brzesku, w dawnym neogotyckim magistracie (obecny Miejski Ośrodek Kultury), okna klatki schodowej zdobią secesyjne witraże roślinne wykonane w Zakładzie Żeleńskich.

W Krakowie, w jednej z kamienic przy ul. Piłsudskiego witraże zachowane są w idealnym stanie.

Przy tej samej ul. Piłsudskiego, nad wejściem do gmachu Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego Sokół znajduje się witraż, którego treść (patrząc od wewnątrz) należy czytać od prawej strony do lewej.

Przy ul. Szpitalnej w Krakowie, na klatce schodowej gmachu dawnej Komunalnej Kasy Oszczędności Miasta Krakowa (obecnie Bank Pekao SA) podziwiać można dwa wspaniałe witraże wykonane w 1933 r. w Krakowskim Zakładzie Witrażów S.G. Żeleński. Zostały one zaprojektowane przez samego Józefa Mehoffera.
W oknie na I piętrze umieszczony jest witraż Alegoria Oszczędności - ze skarbonką i rogiem obfitości, zaś na II piętrze witraż Alegoria Dobrobytu - z łacińską sentencją "Każdy jest kowalem swojego losu".

Piękne dwa witraże są również przy ul. Szpitalnej. Zobaczyć je można na klatce schodowej, znajdującego się naprzeciw Teatru Słowackiego budynku Hotelu Pollera. Z zewnątrz widać je od strony hotelowego podwórza.
Hotel jest jednym z najstarszych w mieście, został założony już w 1834 r. przez Kacpra Pollera. Jego wnętrza posiadają unikalny, secesyjny charakter.

Na ul. Karmelickiej w Krakowie, w wychodzących na podwórze oknach klatki schodowej Pałacu Pokutyńskich:

Małopolska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości w Krakowie posiada piękną klatkę schodową, ozdobioną witrażami z Zakładu S. G. Żeleński, (pracownia Adama Żeleńskiego, syna Stanisława Gabriela), projektu Henryka Uziembły.