Stopnica - kościół pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła

[Karolina Kot]

Stopnica to niewielkie miasteczko, położone w powiecie buskim, które bardzo dotkliwie odczuło skutki działań wojennych, prowadzonych na linii frontu radziecko-niemieckiego od lipca 1944 roku do stycznia 1945 roku.
Zniszczeniu uległo wówczas niemal 100% zabudowy miejscowości, w tym wyjątkowej klasy zabytek, jakim był średniowieczny kościół noszący patronat świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Chociaż pierwsze wzmianki o stopnickiej parafii pochodzą już z XI wieku, omawianą w wątku świątynię wzniesiono w latach 1349–1362 z fundacji króla Kazimierza Wielkiego, jako jedną z sześciu ekspiacyjnych budowli, wybudowanych przez władcę jako pokutę za utopienie księdza Marcina Baryczki.
Zbrabną, halową budowlę wzniesiono z kamienia wapiennego, dobudowując ją do istniejącej wcześniej kaplicy pod wezwaniem świętej Anny, pochodzącej z czasów Władysława Łokietka. Sklepienie krzyżowo - żebrowe wsparto na dwóch kolumnach ustawionych na środku nawy. Wnętrze doświetlały wysokie, zwieńczone ostrołukowo okna, a całość wieńczył strzelisty, dwuspadowy dach.
Niestety, po 1945 roku kościół przypominał kupę gruzu.
Na szczęście znaleźli się ludzie, który podjęli się trudu jego odbudowy. Plany rekonstrukcji zabytku opracował dr inż. Józef Jamróz z Krakowa, a wykonawcą prac stało się lokalne przedsiębiorstwo budowlane Antoniego Siemińskiego z nieodległej Oleśnicy. Prace trwały długo, zakończono je dopiero w roku 1958.
Końcowy efekt wart był jednak starań - udało się przywrócić świątyni pierwotny wygląd z wykorzystaniem jak największej ilości oryginalnych elementów, w tym murów przyziemia (na kamieniach nadal dostrzec można średniowieczne "dołki pokutne" oraz stare "wydrapki") i zworników sklepień, wśród których zachował się element z płaskorzeźbą przedstawiającą głowę fundatora: króla Kazimierza Wielkiego.

Zdjęcia wykonałam w lipcu 2018 roku.
Lokalizacja

[Karolina Kot]

Wyposażenie świątyni jest przeważnie współczesne. Nowoczesne w formie witraże wykonał Maciej Makarewicz z Krakowa. Moim zdaniem nie pasują one swą geometryczną formą do lekkości gotyckich kształtów obiektu.
Od południa do zabytku przylega ingerująca w linię obiektu barokowa Kaplica Hinkowska, zwieńczona kopułą z latarnią. została ona zbudowana w 1645 roku z fundacji Adama Hinka herbu Topór.
Na dachu, w miejscu zniszczonej w czasie wojny wieżyczki z sygnaturką, wzniesiono o wiele ładniejszą, kamienną.

Obok kościoła znajduje się wolno stojąca, kamienna dzwonnica z trzema dzwonami (odlanymi w ludwisarni Felczyńskich w Przemyślu), zbudowana w latach 1982–1983 według projektu dr inż. Piotra Kotuchy z Politechniki Krakowskiej. Nawiązuje ona swym stylem do ogólnej bryły świątyni.