Stara Zagość - kościół św. Jana Chrzciciela
: sobota 11 mar 2023, 08:28
W niewielkiej wsi Zagość koło Pińczowa znajduje się niezwykły kościół.
Na pozór to skromna wiejska świątynia, ale ta budowla to jedyna pozostałość po pierwszej komandorii zakonu joannitów na ziemiach polskich.
Joannici zwani też Szpitalnikami byli jednym z głównych, obok templariuszy i krzyżowców, zakonem rycerskim średniowiecznej Europy. Zajmowali się opieką nad pielgrzymami oraz zakładaniem szpitali i leczeniem.
Sprowadził ich do Polski w 1154 roku książę Henryk Sandomierski ( jeden z synów Bolesława Krzywoustego) i ufundował im w Zagości komandorię z klasztorem i szpitalem.
Nieco później wzniesiona została kamienna świątynia w stylu romańskim z nawą oraz prezbiterium zamkniętym ścianą prostą. Światło do wnętrza przepuszczały niewielkie, rozglifione okienka. Niektórzy badacze uważają, że świątynia ta posiadała także wieżę od strony zachodniej ( zachował się ryt kościoła z wieżą - dzisiaj przechowywany w lapidarium w Wiślicy).
Niestety joannici z Zagości nie byli spokojnym zakonem. Często najeżdżali okoliczne ziemie i dlatego w XIV wieku komandoria przeszła w ręce biskupstwa włocławskiego jako odszkodowanie za takie najazdy.
W tym samym wieku kościół został rozbudowany w stylu gotyckim ( fundacja Kazimierza Wielkiego) . Powstało wówczas większe i zamknięte wielobocznie prezbiterium ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym z orłem piastowskim w zworniku. Wydłużono także nawę a skromne romańskie okna zastąpiono większymi oknami ostrołukowymi. Całość opięto szkarpami. W XV wieku bryła kościoła wzbogacona została o zakrystię od północy.
Ostatnia przebudowa miała miejsce na przełomie XIX i XX wieku. Wydłużono wówczas nawę od zachodu, wzniesiono kaplicę i kruchtę oraz postawiono nieopodal dzwonnicę.
Na pozór to skromna wiejska świątynia, ale ta budowla to jedyna pozostałość po pierwszej komandorii zakonu joannitów na ziemiach polskich.
Joannici zwani też Szpitalnikami byli jednym z głównych, obok templariuszy i krzyżowców, zakonem rycerskim średniowiecznej Europy. Zajmowali się opieką nad pielgrzymami oraz zakładaniem szpitali i leczeniem.
Sprowadził ich do Polski w 1154 roku książę Henryk Sandomierski ( jeden z synów Bolesława Krzywoustego) i ufundował im w Zagości komandorię z klasztorem i szpitalem.
Nieco później wzniesiona została kamienna świątynia w stylu romańskim z nawą oraz prezbiterium zamkniętym ścianą prostą. Światło do wnętrza przepuszczały niewielkie, rozglifione okienka. Niektórzy badacze uważają, że świątynia ta posiadała także wieżę od strony zachodniej ( zachował się ryt kościoła z wieżą - dzisiaj przechowywany w lapidarium w Wiślicy).
Niestety joannici z Zagości nie byli spokojnym zakonem. Często najeżdżali okoliczne ziemie i dlatego w XIV wieku komandoria przeszła w ręce biskupstwa włocławskiego jako odszkodowanie za takie najazdy.
W tym samym wieku kościół został rozbudowany w stylu gotyckim ( fundacja Kazimierza Wielkiego) . Powstało wówczas większe i zamknięte wielobocznie prezbiterium ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym z orłem piastowskim w zworniku. Wydłużono także nawę a skromne romańskie okna zastąpiono większymi oknami ostrołukowymi. Całość opięto szkarpami. W XV wieku bryła kościoła wzbogacona została o zakrystię od północy.
Ostatnia przebudowa miała miejsce na przełomie XIX i XX wieku. Wydłużono wówczas nawę od zachodu, wzniesiono kaplicę i kruchtę oraz postawiono nieopodal dzwonnicę.