Strażnicy Czasu

Historia browarnictwa sławkowskiego sięga co najmniej XV wieku. Źródła pisane podają, że znajdowała się tu wówczas słodownia, zaopatrująca w "napoje wyskokowe" cały tzw. klucz sławkowski (obejmujący wówczas tak odległe miejscowości jak Jaworzno czy Imielin).

Na początku XIX wieku w Sławkowie istniały już aż trzy browary, z czego opisywany poniżej, znajdujący się przy ulicy Browarnej, był najmniejszym - nazywany był przez mieszkańców miasta "małym browarkiem".
Nie wiadomo, kiedy dokładnie i z czyjej inicjatywy powstał.
Wzniesiono go na obrzeżach miasta, tuż przy dawnych murach obronnych. Rozwijający się zakład wchłonął w swoją zabudowę część obwarowań, w tym jedną z baszt, która stała się swojego rodzaju wizytówką obiektu (zwłaszcza po odbudowie wieży po II Wojnie Światowej i przyozdobieniu jej szczytu charakterystycznym krenelażem).

W XIX wieku niewielki browar stał się własnością rodziny Lichterowiczów, a następnie rodu Niepielskich: Maria Lichterowicz wyszła za mąż za Józefata Niepielskiego (bratanka ówczesnego proboszcza sławkowskiego, Wincentego Niepielskiego) i wniosła mu zakład w posagu.
Mariaż ten, zawarty pomimo oburzenia mieszczan, wyszedł browarowi na dobre.

Nie trzeba było długo czekać, by nowy gospodarz i właściciel browaru wykazał się talentem kupieckim i organizacyjnym zarazem. W latach sześćdziesiątych XIX-wieku mały browarek został znacznie rozbudowany. Udoskonalono wyposażenie warzelni, chłodni, lodowni i innych pomieszczeń. Ulepszono przepis produkcyjny, wreszcie w znacznym stopniu zwiększono moc wytwórczą browaru. W ostatnim dwudziestoleciu poprzedzającym wiek XX Józefat Niepielski słynął już jako producent nie byle jakiej wartości i smaku piwa, a także jako właściciel trzydziestu tzw. piwnych ławek, czyli jak dziś określilibyśmy piwiarń.
Piwo ze sławkowskiego browaru rozprowadzano na terenie ówczesnych powiatów - olkuskiego i zawierciańskiego. Niektórzy twierdzą, iż trunek był tak smakowity i apetyczny, że stałym odbiorcą stała się również Warszawa. Zresztą o tym, że sławkowski browar prosperował wyśmienicie świadczy także fakt, iż jego właściciela stać było, aby każdemu z siedmiorga dzieci dać gruntowne wykształcenie.
Działania wojenne 1914 - 1918 odcisnęły swe piętno na stanie zabudowań. Zniszczony częściowo browar nie zaprzestał jednakże swej działalności. Od tego wszakże czasu zaczął powoli podupadać. Nie bez znaczenia pozostawał także fakt, iż żadnego z potomków Józefata Niepielskiego nie interesowało przejęcie interesu we własne ręce i prowadzenie go nadal. Nawet najstarszy syn – Maksymilian, który ukończył szkołę piwowarską w Petersburgu. Stary Józefat Niepielski czuwał jeszcze nad produkcją browaru do połowy lat dwudziestych XX wieku.
W 1926 roku zmarł i ten właśnie rok zamknął historię świetności obiektu.

Cytat ze strony http://slawkow.pl

Wkrótce po śmierci Niepielskiego browar zamieniono w fabrykę... wody sodowej. Zakład funkcjonował w tej formie do 1936 roku, potem został przekształcony w obiekt mieszkalny (jego pozostałości pełnią tą funkcję do dziś).
Budynki uległy zniszczeniu w styczniu 1945 roku, podczas szturmu Armii Czerwonej na miasto.
Obiekt zlokalizowany był nieszczęśliwie - od wschodniej strony miejscowości. Nic dziwnego, że w wyniku działań wojennych z dawnego zakładu Józefata Niepielskiego pozostały tylko ruiny.

Zachowane do dziś relikty sławkowskiego browaru (częściowo zrekonstruowane) znajdują się na terenie prywatnym, z dala od ulicy - dostęp do nich jest więc teoretycznie utrudniony. Browar położony jest na terenie źródliskowym. Niegdyś woda w tworzących się tu potoczkach była czysta, dziś daleko jej do krystaliczności.
Nieopodal ruin zachowało się coś, co przypomina pozostałości studni.
Zdjęcie wykonane w piwniczce browaru
Lokalizacja

Powyżej zrekonstruowanych budynków pobrowarnych ze średniowieczną basztą, przy ul. Browarnej 27 stoi opuszczony dom mieszkalny rodziny Niepielskich. Mieszkał w nim jakiś czas lekarz- społecznik Adam Romuald Niepielski, syn właścicieli browaru. Kilkanaście lat temu budynek miał jeszcze dach. Wtedy też planowano przystosować go w hotel. (zdjęcia z sierpnia 2016 r.)

Udało mi się ostatnio natrafić na znajdujący się na parafialnym cmentarzu w Sławkowie grobowiec rodziny Niepielskich. Spoczywa w nim Józefat Niepielski, właściciel browaru.