Strażnicy Czasu

Ząbkowice Śląskie, czyli Frankenstein podczas wojny 1866 roku znajdowały się na dalekim zapleczu wojsk pruskich operujących w północnych Czechach, były jednak miastem garnizonowym. Pamiątką po tamtej krwawej wojnie jest mogiła żołnierzy armii austriackiej i pruskiej na starym cmentarzu ząbkowickim. Miejsce spoczynku znalazło tu 50 pruskich oraz 53 austriackich żołnierzy zmarłych zapewne z ran i chorób w miejscowym lazarecie, który mógł tu funkcjonować sądząc z tak dużej ilości pochowanych.
Niestety, wydaje mi się że obecne miejsce nie wygląda raczej na cmentarną kwaterę na której pochowano by tak dużą ilość zmarłych, do tego prawdopodobnie w mogiłach pojedynczych. Miejsce przypomina raczej wtórną mogiłę szczątków przeniesionych ze zlikwidowanych grobów indywidualnych, lub wręcz tylko miejsce na którym stanął tylko pomnik. Niemniej jednak jest to jedna z niewielu w naszym kraju pamiątek po tamtej mało znanej u nas wojnie i nikły ślad pamięci o tysiącach poległych w niej żołnierzy.

Nie wiem, jak u innych czytających ten temat, ale ja widzę cztery białe prostokąty z napisem – Zdjęcia niedostępne

Niestety w Internecie nie ma nigdzie Rejestru/Wykazu/Ewidencji miejsc pamięci narodowej województwa dolnośląskiego
Mogiła w Ząbkowicach Śląskich musi jednak być zarejestrowana i jest pod opieką państwa polskiego, bo w sieci znalazłem - ANEKS z dnia 11 września 2008 r. do porozumienia nr DOL/CW/35/2007 w sprawie powierzenia Gminie Ząbkowice Śląskie obowiązku utrzymania grobów i cmentarzy wojennych położonych na terenie Gminy Ząbkowice Śląskie, zawartego dnia 7 marca 2007 r. we Wrocławiu pomiędzy Wojewodą Dolnośląskim a Gminą Ząbkowice Śląskie.
https://edzienniki.duw.pl/WDU_D/2009/12/333/Akt.pdf (dostęp 31.01.2022)

§ 1 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „Wojewoda powierza, a Gmina przyjmuje obowiązek wynikający z art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 28 marca 1933 roku o grobach i cmentarzach wojennych (Dz. U. Nr 439, poz. 311 ze zm.) polegający na utrzymaniu następujących obiektów: (…)
4) Mogiła zbiorowa żołnierzy pruskich i austriackich z 1866 roku znajdująca się w Ząbkowicach Śląskich na terenie cmentarza przy ul. 1 Maja.”
§ 1 ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie: „przygotowanie uroczystego wyglądu obiektów: (…)
d) Mogiła zbiorowa żołnierzy pruskich i austriackich z 1866 roku znajdująca się w Ząbkowicach Śląskich na terenie cmentarza przy ul. 1 Maja na: – 1 listopada – Wszystkich Świętych.”

Czyli - teoretycznie - każdego 1 listopada mogiła powinna być wysprzątana, kwiatki położone i znicze zapalone

I tak każdego 1 listopada jest, bardzo przepraszam, że ten wątek został tak zaniedbany przeze mnie.
Na tym grobie niemal zawsze stoi zapalony znicz. I to wcale nie ja go zapalam. Nie mam pojęcia, kto to robi, ale chwała mu za to wielka.

Lazaret wojenny mieścił się po drugiej stronie ulicy od cmentarza - w budynkach szpitala Bonifratrów. To właśnie tam zmarli wszyscy z żołnierzy. Oprócz tego prawdopodobnie leży tam kilku pruskich żołnierzy z wojny francusko-pruskiej (1870-1871), którzy również zmarli w lazarecie oraz 24 mieszkańców miasta - ofiary wielkiego pożaru miasta z dnia 24.04.1858.

Udało mi się ustalić tożsamość 3 żołnierzy:

1. Carl August Scholz, Musketier, urodzony w Rakoszycach koło Środy Śląskiej. Zmarł 13.07.1866 w Reservelazarett Frankenstein.
2. Lubrich z Tomaszowa Bolesławieckiego, zmarł w 1870 w Reservelazarett Frankenstein. Dokładniejszych informacji o nim na dzień dzisiejszy nie mam.
3. Wilhelm Hegert, Füsilier, urodzony 05.09.1845 w Werder. Zmarł 02.01.1871 z powodu zapalenia płuc w Reservelazarett Frankenstein.

Za budynkami należącymi do Bonifratrów jest taki zarośnięty i niedostępny park z drzewami porośniętymi bluszczem.
Bardzo możliwe, że właśnie tam znajdowały się te opisywane przez Ciebie mogiły.
Wypadałoby się któregoś dnia wyspindrać przez mur i sprawdzić.