Dąbrowa Górnicza - budynki, ludzie, ulice

[Eworu]

Tym razem nieco modsza kamienica, bo z lat 50-tych. Nie wiem czemu ale ma u mnie szczególną sympatię.
Nie jest ona jakoś specjalnie atrakcyjna. Zastosowano jedynie delikatne pilastry ledwo widoczne na tle szarej elewacji.
Warto wspomnieć iż w środku mieści się hotelik.
Narożna kamienica choć już powojenna zdradza pewne elementy modernizmu.
Na jednej ze ścian budynku zachowały się napisy z okresu PRL-u.



Autorka następnych zdjęć to Karolina

[Eworu]

Zdjęcie z 1996 roku

żródło:dawnadabrowa.pl

[Eworu]

Archiwalne zdjęcia wieżowcóe w centrum. Oczywiście nie są to wszystkie zdjęcia-jest ich ponad 30, aby obejrzeć wszystkie zapraszam na dawnadabrowa.pl

[Eworu]

Choć to "tylko" bloki nie można im odmwić iż są jednym z najbardziej rozpoznawalnych elementów Dąbrowy Górniczej.
Dziś obite ochydną blachą w jaskrawych kolorach górują wraz z Superjednostką nad centrum Dąbrowy Górniczej.
Herb na szczycie od kilkudziesięciu lat dumnie rozświetla plac przed Pałacem Kultury Zagłębia.
Budowę bloków rozpoczęto w 1966 roku. Skończona została 1968.
W 1967 na jednym z bloków zawieszono ogromny herb Dąbrowy Górniczej z okazji Dni Miasta

[Eworu]

Choć skupiam się głównie na tych budynkach które przetrwały do naszych czasów, to czasami poświęcę uwagę tez tym których już nie ma.
W miejscu dzisiejszego sklepu Aldi, wzdłuż ulicy Kościuszki przez wiele lat stały trzy kamienice Huty Bankowej.
Były to kamienice dla kadry kierowniczej Huty Bankowej dlatego musiały reprezentować odpowiedni poziom.
Ich ceglaną elewację ozdobiono pilastrami, nadprożami a całość dokończono grzymsem oraz wzorem ułożonym z cegieł pod linią dachu.
Na pewno istniały już w 1915 roku.
Porównując stare zdjęcia widać iż na zdjęciu z 1915 roku z boku skrajnej kamienicy są dwa okna, potem w latach 1915-1918 6 okien, następnie w 1918 roku znów dwa a w czasach międzywojennych aż do wyburzenia 6.
Czemu tak się stało?
Wydaje mi się że początkowo w kamienicy mieszkały maksymalnie dwie rodziny na piętrze. Mieszkania inżynierów były duże , obszerne i nie potrzebowali oni aż tylu okien.
Potem w czasie wojny w środku mogli być skoszarowani żołnierze, postawiono ścianki działowe które wymusiły wybicie nowych otworów okiennych.
W 1918 roku , jako iż wojna zbliżała się ku końcowi mogli do budynku wrócić dawni właściciele i znów przerobić na swoje potrzeby.
Późniejsza sytuacja w latach międzywojennych mogła spowodować iż wybudowano lepsze kamienice i inżynierowie przenieśli się do budynków o wyższym standardzie pozostawiając stare kamienice dla rodzin wielodzietnych dla których przwrócono ścianki działowe.
To tylko jedna z wielu mozliwych hipotez.
Dwa ostatnie budynki wyburzono w latach 70-tych, ten najbliżej centrum przetrwał do 2005 roku.
Po wykwaterowaniu mieszkańców ze względu na zły stan techniczny do pustego budynku wdarli się bezdomni. Spowodowali oni pożar poddasza który przesądził los budynku.
W jednym z budynków mieszkała córka Marii Konopnickiej, która wyszła za mąż za inżyniera Bolesława Królikowskiego, który pracował w Hucie "Bankowa".

Najstarsze znane zdjęcie 1915 rok

Lata 1915-1918

1918

Lata międzywojenne

Lata wojny

Wczesny PRL

1999


źródła dawandabrowa.pl,dabrowa.pl Autorem ostatnich zdjęć jest Dariusz Nowak

[Eworu]

W tym miejscu proszę o szczególną pomoc w opisie. Informacje o tym miejscu sa mocno rozrzucone i nie wiem czy wszystko poprawnie zebrałem w całość
Obecnie centrum Dąbrowy to ogromne rondo na skrzyżowaniu arterii komunikacyjnych i wręcz pusty Plac Wolności.
Przed laty wyglądało to całkiem inaczej. W miejscu dzisiejszego ronda Żołnierzy Wyklętych i przystanku autobusowego mieścił się Plac Lotników Żwirki i Wigury.
Był to skwer z ławkami, klombami kwiatów na którym odpoczywali mieszkańcy Dąbrowy conajmniej już w latach 20-tych. Plac dotrwał aż do wielkiej przebudowy w latach 70-tych kiedy to na jego miejscu pojawiła sie droga.
Na placu odbywały się wszystkie ważne uroczystości, przeewszystkim o tematyce patriotycznewj. Przed wojną było to jakby centrum patriotyzmu w naszym mieście.
Mieścił się tu pomnik Tadeusza Kościuszko oraz samych lotników Żwirki i Wigury oraz maszt z polską flagą.
O znaczeniu tego placu dla Polaków świetnie wiedzieli Niemcy.Podczas II wojny światowej wszystkie apele, zbiórki żołnierzy i wydarzenia odbywały się w tym właśnie miejscu. Zamiast polskiej flagi powiewała nazistowska swastyka.
W latach 70-tych plac został zastąpiony Placem Wolności.
1917

Lata międzywojenne



1934 rok

II wojna światowa. Zwróccie uwagę na flagę ze swastyką

[Eworu]

Jak zmieniało sie centrum przez lata.
Na pierwszej mapce z 1926 roku widać iż w miejscu dzisiejszego pałacu kultury i najbliższej okolicy nie znajdowało się zbyt dużo kamienic. Budynki widoczne na mapach to większości małe górnicze domki wyburzone po wojnie.
Ciekawym elementem z tej mapy jest dawny dworzec kolei Dęblińskiej w miejscu dzisiejszego przystanku autobusowego.
Na mapie z 1958 widac już o wiele większe zmiany. Większość porozrzucanych domków przestało istnieć a ich miejsce zajęły trzypiętrowe bloki.
Widoczny na tej mapie układ w prawie niezmienionej formie przetrwał do dziś. Z bardziej znaczących obiektów powstały trzy wieżowce przy PKZ-cie, pomnik oraz Okrąglak.
1926

1958

2009

Obecnie w 3D

[kusmanek]

Kościuszki 5
Jest to prawdopodobnie jedyny budynek z centralnej części Dąbrowy który ucierpiał w wyniku działań wojennych.
W samej końcówce wojny, w 1945 róg tej kamienicy został trafiony radzieckim pociskiem-prawdopodobnie omyłkowo.
Było to jedyne bezpośrednie działanie ostrzału w tej części naszego miasta.

W lutym, gdy robiłem zdjęcia schronu przeciwlotniczego w "Małpim Gaju", zagadnął mnie elegancki, starszy pan. Opowiedział mi o tej kamienicy. Według jego relacji, na ten budynek, wówczas jeszcze niedokończony, spadła bomba lotnicza. Najpewniej zrzucił ją przypadkowo jakiś aliancki bombowiec. Pocisk na szczęście nie wybuchł, ale jeszcze jakiś czas po wojnie tkwił w budynku. Okoliczni mieszkańcy obawiali się eksplozji, ale bombę w końcu usunieto.

[Karolina Kot]

I oczywiście, ten "starszy, elegancki pan" pojawił się zupełnie PRZYPADKOWO?
Osobiście podoba mi się ta wersja wydarzeń. Jakoś tak trochę nie wierzę w latającą nad Zagłębiem Armię Czerwoną.

[Eworu]

To teraz mamy dwie różne wersje tego wydarzenia. I która jest prawdziwa...