Strażnicy Czasu

Na elewacji dawnego szpitala w Sosnowcu powstaje mural

Z inicjatywy Katarzyny Stachowicz na elewacji dawnego szpitala przy ul. 3 Maja 33 w Sosnowcu powstaje mural.
To część projektu, do którego radna sejmiku zaprosiła miasto i fundację Oko w Oko z Rakiem.

Na elewacji pojawił się już zarys muralu, który – jeśli pozwoli na to pogoda – powinien być gotowy przed końcem tego tygodnia. Wcześniej pomysłodawczyni akcji, radna sejmiku Katarzyna Stachowicz, oficjalnie opowie o projekcie, którego mural jest tylko częścią.

Mateusz Bochenek, przewodniczący Rady Miejskiej Sosnowca, do którego Katarzyna Stachowicz zwróciła się z prośbą o współpracę oraz wskazanie miejsca na mural, wyjaśnia, że padło na budynek dawnego Szpitala Miejskiego nr 2 w Sosnowcu, w którym obecnie mieści się m.in. wydział zdrowia. Z kolei projekt Katarzyny Stachowicz będzie miał profilaktyczno-edukacyjny charakter.

– Wybraliśmy budynek dawnego szpitala, bo chodziło nam o miejsce, z którego akcja będzie dobrze widoczna – mówi Mateusz Bochenek.

Jak nam powiedział Mirosław Rymer, rzecznik śląskiego konserwatora zabytków, wykonanie muralu przy ul. 3 Maja 33 nie wymagało zgody konserwatora. Gmach nie jest bowiem wpisany do rejestru zabytków, lecz jedynie do gminnej ewidencji zabytków.

Katarzyna Stachowicz: Do współpracy przy projekcie zaprosiłam miasto i fundację Oko w Oko z Rakiem
– Do współpracy w projekcie zaprosiłem nie tylko samorząd Sosnowca, ale i fundację Oko w Oko z Rakiem – mówi Katarzyna Stachowicz. Dodaje, że o szczegółach projektu opowie jeszcze w tym tygodniu.

Można się domyślać, że chodzi o profilaktykę m.in. raka piersi. – Rak nie wybiera, nie ma znaczenia, czy jesteś w PO, czy w PiS. Są sprawy, o które powinniśmy zabiegać wspólnie, i partyjna flaga nie ma tutaj znaczenia – mówiła Katarzyna Stachowicz „Wysokim Obcasom", opowiadając jednocześnie o własnych doświadczeniach z chorobą.

Jacek Cygan spogląda na Sosnowiec z muralu. Lustrzane szkła okularów i ceramiczny alfabet

Zakończyły się prace przy muralu przedstawiającym wizerunek Jacka Cygana, poety i autora tekstów z Sosnowca. Praca, która pokryła ścianę kamienicy na rogu ul. Kościelnej i Sienkiewicza, ma 285 mkw. powierzchni i zachwyca ceramicznymi detalami.

Prace przy muralu, który ozdobił ścianę szczytową kamienicy na rogu ul. Kościelnej i Sienkiewicza, trwały około trzech tygodni. – Samo wykonanie muralu to tak naprawdę była wisienka na torcie. Ścieżki, które doprowadziły nas do wykonania tej pracy, zaczęliśmy wydeptywać około 1,5 roku temu – wspomina Marta Piróg, artystka rodem z Mysłowic, która razem z Markiem Grelą z Tychów tworzy duet „Czary-Mury".

Niezapomniane rozmowy z Sylwestrem Chęcińskim
Marta Piróg kończyła dąbrowskiego „Plastyka", a następnie studiowała ceramikę na wrocławskiej Akademii Sztuk Pięknych. Marek jest z wykształcenia polonistą. W głębi duszy zawsze był jednak artystą i skończył również podyplomowo malarstwo na ASP we Wrocławiu.

– Pomysł, żeby zająć się wykonywaniem murali, zrodził się spontanicznie, a działo się to pięć lat temu. Prowadziliśmy wtedy warsztaty dla dzieci, gdy Marek nagle rzucił: – „A może zajęlibyśmy się muralami?". Pomyślałam – czemu nie? Przecież życie pisze najlepsze scenariusze. Potem jednak dwa lata zbieraliśmy się do realizacji tego pomysłu – uśmiecha się Marta, która zaznacza, że plany udało się przekuć w czyny także trochę z powodu pandemii.

– W czasie pandemii trudno było wydać pieniądze chociażby na imprezy plenerowe. Można było więc zainwestować je inaczej. W Tychach właśnie szykowano się do rewitalizacji osiedla, a nasz pomysł, żeby na jednej ze ścian wykonać mural z wizerunkiem Zofii Nałkowskiej, idealnie wpasował się w te plany – wspomina artystka.

Potem powstał kolejny mural „Sami swoi" we Wrocławiu. To praca, która miała upamiętnić bohaterów, a przede wszystkim twórcę niezapomnianej polskiej komedii. – Sylwester Chęciński [reżyser filmu – przyp. red.] początkowo był przeciwny, żeby trafić na mural. Spotkania z 90-letnim panem były dla nas wyjątkowym przeżyciem. Okazał się niezwykle ciepłym i skromnym człowiekiem. Do dziś wspominamy długie rozmowy na kanapie w jego domu... Dał się z czasem przekonać do naszego pomysłu. Przychodził pod ścianę, żeby spoglądać, jak postępują prace przy muralu. To było wzruszające. A pracy było moc, gdyż mural ma powierzchnię ok. 400 metrów kwadratowych – mówi.

Co ciekawe większość murali powstaje za sprawą inspiracji artystów, którzy zgłaszają się z nimi do miast, czy spółdzielni mieszkaniowych.

– Dotąd tylko raz zwrócono się do nas, żebyśmy wykonali mural na zamówienie. Byli to górnicy z kopalni Piast w Bieruniu. W pozostałych przypadkach do powstania projektu doprowadzamy sami. Zaczyna się zazwyczaj od maila. Potem przychodzi czas na pierwsze spotkanie. Po nim następują uzgodnienia z miejskim plastykiem, konserwatorem zabytków. Masa papierkowej roboty – opowiada Marta Piróg.

„Czary-Mury" przyszli do władz Sosnowca, mając w głowie kilka projektów. Na początku odrzucili Jana Kiepurę – uznali, że murali z wizerunkiem słynnego tenora z Sosnowca jest już zbyt wiele. Po głowie kołatała jeszcze Pola Negri, aktorka, która również była związana z Sosnowcem. To może Jacek Cygan, pisarz, a przede wszystkim tekściarz z sosnowieckiej Niwki? – opowiada artystka.

Ceramiczne elementy muralu w Sosnowcu

Fakt, że Marta Piróg jest z wykształcenia artystką, która zajmuje się ceramiką, sprawia, że prace „Czary-Mury" to nie tylko pędzel i farba.

W Sosnowcu można się zachwycić okularami Jacka Cygana, które są wyklejone lustrzanymi płytkami. – Ważny był też szalik. Panu Jackowi bardzo na nim zależało. To szalik, na którym znajdują się literki – taki rozsypany alfabet. Literki też są ceramiczne i układają się w tekst [autorstwa Jacka Cygana - przyp.red.], który tworzy cień postaci o powierzchni 36 metrów kwadratowych – opisuje artystka.

Mural w Sosnowcu powstał na ścianie o powierzchni 285 metrów kwadratowych. Sama twarz Jacka Cygana ma od podbródka do czoła 4,96 metra wysokości. – Pracowaliśmy szybko, bo około trzech tygodni. Kilka dni straciliśmy z powodu opadów deszczu. W międzyczasie braliśmy też udział w odsłonięciu muralu Marii Koterbskiej we Wrocławiu – dodaje.

Odsłonięcie muralu Jacka Cygana zaplanowano na 18 września, gdy odbędą się Dni Sosnowca i koncert poświęcony twórczości artysty z sosnowieckiej Niwki.

„Czary-Mury" są tymczasem już zaangażowani w inny projekt. Tym razem sportowy. W Sośnicy powstaje bowiem mural Włodzimierza Lubańskiego, wybitnego reprezentanta Polski w piłce nożnej, który pochodzi z tej dzielnicy Gliwic.

Odpadają szkła z okularów na muralu Jacka Cygana w Sosnowcu

Lustrzane płytki to ciekawe i wyjątkowe dopełnienie muralu Jacka Cygana, który znajduje się na kamienicy przy ul. Sienkiewicza i Kościelnej. Niestety część szkieł odpadła od ściany tuż obok parkujących tam samochodów.

Mural z wizerunkiem poety i autora tekstów z Sosnowca powstał we wrześniu 2022 roku. Praca, która pokryła ścianę kamienicy na rogu ul. Kościelnej i Sienkiewicza ma 285 m kw. powierzchni.

Mural zaskakuje okularami Jacka Cygana, które są wyklejone lustrzanymi płytkami. – Ważny był też szalik. Panu Jackowi bardzo na nim zależało. To szalik, na którym znajdują się literki – taki rozsypany alfabet. Literki też są ceramiczne i układają się w tekst [autorstwa Jacka Cygana], który tworzy cień postaci o powierzchni 36 m kw. – opisywała Marta Piróg, która zrealizowała pracę razem z Markiem Grelą z Tychów. Razem tworzą duet Czary-Mury.

Niestety część wspomnianych lustrzanych płytek odpadła. Poinformował nas o tym czytelnik, który zauważył szare miejsca w szkłach okularów. Gdy w środę (3stycznia) podeszliśmy w to miejsce, to zauważyliśmy, że część płytek leży obok muru.

Jeden z kierowców, który akurat chciał tam zaparkować auto na prywatnym parkingu, zaraz przestawił samochód. - Przecież jak to spadnie na maskę lub na szybę, to szkoda jest pewna - mówił.

Czary-Mury nie odpowiedziały nam, czy będą musiały naprawić mural. Miasto wyjaśnia, że ma umowę z duetem. "Powinni naprawić zgodnie z zapisami w umowie. Zgłaszamy do nich tę sprawę" - przekazał nam Rafał Łysy, rzecznik prasowy UM w Sosnowcu.
Cztery palce Jacka Cygana na muralu w Sosnowcu to nie błąd

O muralu Jacka Cygana, który jest na pewno ozdobą miasta, pisaliśmy też, gdy czytelnicy dopytywali się, dlaczego poeta ma na malunku tylko... cztery palce. "Owszem - na muralu są widoczne cztery palce - lekcje matematyki nie poszły w las. Są to konkretnie: kciuk, mały palec, serdeczny i środkowy. Wskazujący jest schowany za środkowym - w taki sposób Jacek Cygan trzyma okulary. Nie rozumiemy, dlaczego wszyscy zakładają, że skoro ma pięć palców, to wszystkie musi pokazywać do obiektywu. To żaden błąd" - odpisali żartobliwie artyści, którzy dołączyli też zdjęcie, na którym się wzorowali. To fotografia naszego redakcyjnego kolegi Jakuba Włodka, która powstała w 2018 rynku na krakowskim rynku.

Placówka w takiej formie jak dziś istnieje, była marzeniem Jana Kiepury. Podczas jednej nielicznych powojennych wizyt w Sosnowcu w 1958 roku odwiedził szkołę muzyczną mieszczącą się jeszcze wówczas w Pałacu Dietla pozostawiając w tamtejszej kronice wiele mówiący wpis „Trzymajcie wysoko sztandar muzyki polskiej”.

Wybór miejsca na mural z Janem Kiepurą był więc nieprzypadkowy. Wizerunek najsłynniejszego Sosnowiczanina ozdobił ścianę Zespołu Szkół Muzycznych.

Do pracy nad muralem udało się namówić sosnowiecką artystkę Małgorzatę Rozenau, która jest już autorką jednego z murali w Sosnowcu, znajdującego się przy ul. Kościelnej „Sosnowego początku”.

Mural powstał z okazji Nocy Teatrów GZM organizowanej przez Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię.

W Sosnowcu powstaje nowy mural. Z mężczyzną i kobietą na wspólnej drodze

Sosnowcu na elewacji jednego z budynków przy ul. Dęblińskiej powstaje mural przedstawiający mężczyznę i kobietę na wspólnej drodze. To element kampanii społecznej o nazwie "MAKi" ("Męski a Kobiecy punkt widzenia").

Na elewacji budynku przy ul. Dęblińskiej 7 w Sosnowcu powstaje mural. Jego autorem jest Andrzej Tylkowski, wrocławski rysownik. Na potrzeby kampanii społeczno-edukacyjnej MAKi (Męski a Kobiecy punkt widzenia) - tworzy on projekty murali, które przyozdabiają ściany budynków w całej Polsce. Obok Sosnowca wymalowane zostały dotychczas w Kielcach, Opolu, Zielonej Górze, Warszawie, Wrocławiu, Chorzowie i Katowicach.

Sosnowieckie malowidło przedstawia mężczyznę i kobietę na wspólnej drodze. Taki projekt został wybrany przez mieszkańców bloku w drodze głosowania. Wspólnota wyraziła zgodę, podejmując stosowną uchwałę. - Przygotowałem rysunek dla kampanii społeczno-edukacyjnej MAKi o tym, że wspólna droga kobiet i mężczyzn jest możliwa, satysfakcjonująca, a może nawet być ciekawa. Współpraca, wspólny kierunek, szacunek i zainteresowanie - to starałem się pokazać. Idea wzmacniania partnerstwa promowana przez ten projekt jest mi bliska - mówi Tylkowski.

W tle muralu widzimy panoramę miasta z charakterystycznymi budynkami Sosnowca. Na ścianie znalazło się także promocyjne logo miasta.

Mural w Sosnowcu elementem kampanii społecznej

Zainaugurowana w dniach 10-11 maja tego roku podczas kongresu Impact’23 kampania MAKi to wieloetapowy projekt społeczno-edukacyjny, którego celem jest wzmacnianie partnerstwa między mężczyznami i kobietami, ich współpracy wynikającej z uzupełniania się, a nie konkurowania między sobą, oraz zmiana sposobu myślenia w tym zakresie. Projekt ten zwraca również uwagę na potrzebę sprawiedliwości, odpowiedzialności oraz równego traktowania płci.

Od maja do października w całej Polsce realizowane były spotkania, w których udział wzięli przedstawiciele świata nauki, biznesu, sportu i kultury. Podczas paneli MAKiForum eksperci rozmawiali o potrzebach związanych z dopełnianiem się płci, zwracali uwagę na bariery stojące na drodze budowy kapitału społecznego. Wskazywali także na potrzebę lepszej komunikacji, która jest jednym z fundamentów porozumienia mężczyzn i kobiet. W gronie ekspertów znaleźli się m.in. prof. Gertruda Uścińska, prezeska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, prof. Jerzy Bralczyk, językoznawca, himalaistka Kinga Baranowska czy psycholog Maria Rotkiel.

Kampania MAKi realizowana jest przez fundacje Empiria i Wiedza oraz State of Poland.