Strażnicy Czasu

Wśród pól, nieopodal miejscowości Cichawa (powiat wielicki, gmina Gdów), znajduje się jeden z najładniejszych galicyjskich cmentarzyków z okresu I Wojny Światowej.

Cmentarz wojenny nr 333 w Cichawie zlokalizowany jest wśród pól, daleko od drogi.
Założono go w miejscu dawnego cmentarza cholerycznego.
Dostać się do niego trudno, trzeba bowiem porzucić wehikuły na poboczu i ruszyć przez pola (niejednokrotnie obsiane po horyzont kukurydzą).
Projektantem obiektu był, jak w przypadku innych cmentarzy tego typu, rozrzuconych po okolicy, Franz Stark.

Cmentarzyk ma kształt prostokąta o wymiarach 13 x 12 m. Otacza go płot, zbudowany z betonowych słupów, wysokich na 1,2 metra.
Słupy połączone były niegdyś drewnianymi przęsłami, jednak w roku 1996, podczas renowacji, zastąpiono je żelaznymi przęsłami.
W sumie naliczyłam 10 krzyży, noszących daty 1914 i 1915, wśród nich dwa ażurowe jednoramienne i jeden ażurowy dwuramienny.
Na wprost wejścia wznosi się ściana pomnikowa, zwieńczona betonowym krzyżem, wysokim na 1,9 metra. Pod nim widnieje tablica z napisem:

Cmentarz wojenny Cichawa 1914-1915
KRIEGERFRIEDHOF Cichawa

"Wy coście padli za Ojczyznę w boju
Wróg czy przyjaciel - dokonawszy czynu
Śpijcie złączeni w tej ziemi pokoju."

Obecny wygląd cmentarzyka nieco się różni od pierwotnego stanu z 1916 roku, między innymi dlatego, iż podczas II Wojny Światowej zostali na nim pochowani żołnierze Wermachtu. Nie oznaczono miejsca ich pochówku, nie wzniesiono także żadnej tablicy.
Opracowania nie są zgodne, co do liczby pochowanych tu ludzi. Mówi się o 8 żołnierzach armii austriackiej z 55 pułku piechoty oraz 13 i 14 batalionu strzelców polowych, 44 wojakach armii rosyjskiej i kilku żołnierzach Wermachtu (ale to już II Wojna Światowa).

Podane przeze mnie wiadomości pochodzą z obserwacji własnych oraz z książki, wydanej w 2006 roku, której autorem jest nieżyjący już pan Tadeusz Kulig.
Opracowanie to nosi tytuł: "Miejsca pamięci narodowej w Gminie Gdów".

Zdjęcia pochodzą z grudnia 2010 roku.
Zdjęcie letnie powstało we wrześniu 2011 roku.
Lokalizacja

W wyjątkowo ciepłym lutym 2016 r. próbowałem dotrzeć do niego - bez skutku. Podczas tegorocznych roztopów, buty utonęły mi w błotach zaoranego wokół pola. W zeszłym roku latem, dostępu bronił mur gęstej kukurydzy.

Wyjątkowo do tego cmentarza nie prowadzi żadna ścieżka.

20 lat temu, z inicjatywy Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Gdowskiej cmentarz został pieczołowicie odnowiony. Po zakończonych pracach, 16 września 1996 r. odbyła się na nim uroczystość z udziałem Konsula Generalnego Austrii, licznej młodzieży z okolicznych szkół, mieszkańców Cichawy i Szczytnik, księży z parafii Niegowić, członków Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, jak również przedstawicieli władz wojewódzkich oraz władz lokalnych.

Maj 2017. Mojemu latającemu szpiegowi, Chronosowi, udało się sfotografować wojenny cmentarz w wyjątkowo pięknych okolicznościach przyrody:

Cmentarz nr 333 Cichawa

W styczniową niedzielę 2019 r. , zresztą bardzo fotogeniczną, postanowiłem się zmierzyć z cichawskim cmentarzem celem dokumentacji tego wybitnie położonego i eleganckiego cmentarza wojennego. Cóż można było po pięknych zdjęciach dronowo- rzepakowych Karoliny i artystycznych Mirco (czyli dla nas Mirka M.) zrobić , jak już wszystko zostało tam fotograficznie "pozamiatane" . Zrobiłem co mogłem aby uczcić tych biednych chłopaków obu walczących stron leżących już od stu lat na tej obcej dla nich ziemi o którą przelali krew... Ile to daje do myślenia w XXI wieku.

Mój skromny filmik:

Ostatnie ujęcie jest niesamowicie wzruszające..

Para myszołowów mieszka na tym cmentarnym drzewie, a jeden z nich pilnował mnie wczoraj cały czas....

Mieszkanka Cichawy mówiła o gniażdżących się na samotnym dębie jastrzębiach?
Para ptaków drapieżnych (myszołowy lub jastrzębie) zasiedla cmentarne drzewo podobno już od niepamiętnych czasów.
Ich sylwetki z rozpiętymi na metr skrzydłami widać często krążące nad rozległymi polami.

Kataster galicyjski z 1847 roku potwierdza w tym miejscu choleryczny cmentarz w Cichawie, nieco większy (dłuższy i szerszy) od istniejącego obecnie, z dala od zgiełku tego świata. Wojenny w maju 2023 roku podtrzymuje tradycję spokoju i ciszy, jakby bezimienny i samotny, w cieniu sędziwej lipy, aktualnie bez ptasiego gniazda.