Strażnicy Czasu

W latach 1853 - 1856 Jan Ciechanowski herbu Skarbień przejął wybudował w Grodźcu fabrykę cementu portlandzkiego. Swoją działalność rozpoczęła oficjalnie w 1857 r. Był to piąty na świecie, a pierwszy takiego rodzaju zakład w całym, ówczesnym Cesarstwie Rosyjskim. Cement z tej fabryki zdobywał nagrody zarówno w Cesarstwie oraz poza jego granicami. Jego wysoka jakość, renoma cementowni oraz pozycja społeczna jej właściciela powodowała, iż grodziecki cement był wykorzystywany zarówno przy budowach cywilnych (budowa kolei Warszawsko – Wiedeńskiej) jak i wojskowych (fortyfikacje carskie, a w okresie IIRP schrony Obszaru Warownego "Śląsk"). W okresie dwudziestolecia międzywojennego cementownia została przejęta przez belgijski koncern „Solvay”, który dokonał jej poważnej modernizacji w drugiej połowie lat 20-tych XX w. Dyrektorem Zakładów „Solvay” w Grodźcu w okresie dwudziestolecia międzywojennego był Mieczysław Zarębski. Pod koniec lat 30-tych XX w. była to największa fabryka cementu portlandzkiego w Polsce. Decyzję o jej zamknięciu podjęto w 1979 r. Jest to jeden z najciekawszych zabytków architektury industrialnej nie tylko w Polsce ale też w Europie.

źródło: http://wikizaglebie.pl/wiki/Cementownia ... %99dzin%29

Kilka widoków cementowni współczesnych i archiwalnych.
Większość tych "współczesnych" pochodzi z 2010 roku. Obecnie wiele się tam zmieniło.

W domowym archiwum odnalazłem dziś wyjątkową galerię zdjęć "Cementowni Grodziec".

Fotografie w kolorze sepii wykonane zostały przez szkieletka 10 lat temu.

W historii rozwoju przemysłu cementowego czytamy:
"Pierwszą fabrykę cementu uruchomiono na ziemiach polskich w 1857 r. w Grodźcu koło Będzina. Była to piąta z kolei fabryka cementu na świecie. W Cementowni Grodziec wypalanie klinkieru odbywało się w piecach szybowych, pracujących okresowo. Surowiec i klinkier przemielano w młynach żarnowych. Początkowo produkowano 3 tys. beczek po 164 kg, czyli około 490 ton na rok. W 1911 roku piece szybowe zastąpiono piecem obrotowym na metodę mokrą o wydajności dobowej 150 ton klinkieru. W owych czasach była to wielkość rekordowa.

XIX w. proces technologiczny w cementowni Grodziec:
"Wsad surowcowy do pieca przygotowywano w ten sposób, że najpierw szlamowano wapno i glinę, następnie dodawano niegaszone wapno mielone i łupek marglowy. Mieszając wszystko do konsystencji ciasta, formowano brykiety, które po wysuszeniu układano ręcznie warstwami na przemian z węglem lub koksem w piecu szybowym i wypalano. Uzyskany klinkier, po rozdrobnieniu mieszano w młynie żarnowym i mielono w młynach francuskich. Odsiany cement ładowano ręcznie do drewnianych beczek wyłożonych grubym papierem".

Cement grodziecki był bardzo dobrej jakości. Był znany i ceniony w całej Europie.

Podanie głosi, że beczki z cementem z Grodźca transportowano również statkami przez Atlantyk do Nowego Jorku. Podobno grodziecki cement portlandzki posłużył do wybudowania pierwszych drapaczy chmur na Manhattanie.