Brunary - cerkiew św. Michała Archanioła

[Gatoma]

W części wsi Brunary zwanej Brunary Wyżne koło Uścia Gorlickiego została wzniesiona przez grekokatolików, pod koniec XVIII wieku, być może w 1797 roku, drewniana cerkiew trójdzielna. W latach 1830- 1831 świątynia została rozbudowana. Stare prezbiterium połączono z nawą a od wschodu dobudowano nowe, zakończone trójbocznie. Zmieniono wówczas także dachy i stropy.

W związku z przebudową cerkiew ma obecnie nietypowy podział, ponieważ składa się z czterech części: nowego prezbiterium, starego prezbiterium, nawy przykrytej ze starym prezbiterium jednym dachem, wieży z izbicą i z babińcem w przyziemiu.

Wnętrze świątyni nakrywają stropy płaskie. W cerkwi zachowało się pierwotne wyposażenie w tym osiemnastowieczny ikonostas oraz cztery boczne ołtarze. Uwagę zwraca także barokowa ambona z namalowanymi postaciami ewangelistów. Ściany świątyni pokryte są polichromią pochodzącą z przełomu XVIII i XIX wieku, w tym w prezbiterium autorstwa znanych artystów Bogdańskich. W babińcu znajduje się chór muzyczny wsparty na ciekawych kolumnach ozdobionych ornamentem roślinnym.

Teren cerkwi otacza kamienny murek z bramkami.

Świątynia do roku 1947 służyła grekokatolikom, ale po „ Akcji Wisła” i wysiedleniu łemków została przejęta przez kościół katolicki. W 2013 roku cerkiew wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.