Podobne konstrukcje, najczęściej drewniane i oblepione polepą, rzadziej murowane, wznosiły się w okresie późnego średniowiecza na niewielkich grodziskach typu motte, których pozostałości tu i ówdzie możemy napotkać w lasach i na polach.
Niektóre z tych dawnych osad miały więcej szczęścia i zamiast popaść w zapomnienie rozwijały się w istniejące do dziś wsie, a nawet miasta.
Tak własnie było w przypadku Starej Łomnicy.
Pochodząca z XIV wieku wieża - pierwotna siedziba rycerska - została włączona w zabudowania wzniesionego w XVI wieku Dworu Środkowego i dzięki temu przetrwała, chociaż przestała pełnić swą dawną funkcję.
Pięciokondygnacjowa wieża murowana z kamienia, pierwotnie zapewne tynkowana, wzniesiona została na planie czworoboku. Pd.-wsch. elewacja frontowa pozbawiona jest podziałów i przepruta nieregularnie rozmieszczonymi otworami o różnych wielkościach i wykrojach, w tym ostrołucznymi, w obramieniach z kamiennych ciosów. Ostrołuczny otwór wejściowy, umieszczony asymetrycznie, w kamiennym obramieniu ze sfazowanym narożem. Podobnie ukształtowane pozostałe elewacje wieży. Na każdej z kondygnacji usytuowane jednoprzestrzenne wnętrza połączone jednobiegowymi, przyściennymi schodami, oświetlone niewielkimi oknami w głębokich, jednostronnie rozglifionych niszach. Wnętrza te nakryte drewnianymi stropami belkowymi z podciągami, obecnie wtórnie odeskowanymi i otynkowanymi. W jednym z wnętrz zachowane proste, nie dekorowane, kamienne wsporniki podciągów.
Architektura łomnickiej wieży jest reprezentatywna dla średniowiecznego budownictwa mieszkalno-obronnego XIV-XV w. Widoczne jest staranie o posadowienie wieży na najbardziej obronnym miejscu, świadczącym o wysokiej pozycji lokalnego feudała. Prace budowlane wykonał lokalny warsztat budowlany. W sposób specyficzny dla budownictwa okresu średniowiecza wykorzystano w przypadku łomnickiej wieży najbardziej dostępny materiał (kamień), ukształtowano układ niewielkich otworów w elewacjach od wnętrza budynku. Wykonano kamieniarkę o użytkowym charakterze, co sugeruje, że za wyjątkiem portalu miała być otynkowana. Reprezentację ograniczono do wystroju głównej izby.
Źródło: Narodowy Instytut Dziedzictwa
Niestety, dostęp do tego ciekawego zabytku jest obecnie ograniczony, a w dodatku w okresie wegetacyjnym wieża jest słabo czytelna z drogi.
Zdjęcia wykonaliśmy w maju 2020 roku - z powodów epidemicznych nie udało się odwiedzić tego miejsca wcześniej, jak to było zaplanowane.
Lokalizacja
