Jest nim jeden z trzech miejskich młynów, których rodowód sięga czasów średniowiecza i z których dwa - oczywiście wielokrotnie modernizowane i przebudowywane - zachowały się do dziś. I to z wyposażeniem!
Młyn przy dawnym gościńcu wylotowym w kierunku Ziębic, za murami miejskimi i Bramą Ziębicką, funkcjonował z całą pewnością już w XIV wieku, a kto wie, czy nie był jeszcze starszy. Początkowo zapewne przedstawiał sobą skromny, drewniany obiekt, napędzany wodami potoku Zatoka, małego cieku, który bywa jednak dość kapryśny, przez co najprawdopodobniej już wówczas konieczne było wytworzenie buforu pod postacią stawu i młynówki z systemem jazów.
W roku 1586, w miejscu starszej budowli, z inicjatywy ówczesnej rady miejskiej, wzniesiono murowany obiekt, składający się z zakładu właściwego i przylegającego doń domu młynarza (do dziś zachował się kartusz z datą fundacji).
Zakład był wielokrotnie modernizowany i przebudowywany, co pozwalało na jego większą wydajność.
Na przełomie XIX i XX wieku jego właścicielem był Joseph Negwer, który sprzedał budynki w roku 1909 niejakiemu Emmanuelowi Mühl (nazwisko zobowiązujące
). O ile część mieszkalna młyna zachowała swą pierwotną formę dwukondygnacyjnego obiektu krytego dwuspadowym dachem ze szczytem z wnęką na świętą figurę, o tyle sam zakład uległ w pierwszej połowie XX wieku poważnym przekształceniom architektonicznym i zyskał monumentalny, industrialny charakter. W jego wnętrzu do dziś zachowało się wyposażenie (przynajmniej mam taką nadzieję, że nadal tam jest, bo kilka lat temu jeszcze było na miejscu), w dużej mierze wykonane w firmie Mühlenbauanstalt und Maschinenfabrik vorm. Gebrüder Seck z Drezna.
Obecnie zarówno dom mieszkalny jak i sam młyn stoją puste. Młyn można sobie kupić, jeśli się ma dużo niepotrzebnych pieniędzy, natomiast na piętrze domu młynarza znajduje się całkiem ciekawe mieszkanie do remontu.
Wszystko pięknie, tylko ten niewymieniany od dziesięcioleci dach...
Będąc w tym miejscu warto przy okazji zwrócić uwagę na ciekawy, przedwojenny słup ogłoszeniowy - a w zasadzie pół słupa. Znajduje się on mniej więcej na wysokości nieistniejącej Bramy Ziębickiej.
Zdjęcia wykonałam w listopadzie 2023 roku.
Źródło informacji:
Kamil Pawłowski "Ząbkowice Śląskie... jak Feniks z popiołów".
