Strona 1 z 2

Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:09
autor: Karolina Kot
Wątek ten poświęcony jest śladom po mezuzach, niewielkich pojemniczkach, kryjących we wnętrzu zwitek z fragmentami Tory, mocowanych skośnie na prawej framudze drzwi żydowskich domów. Na terenie Przemyśla zachowało się kilka reliktów tego typu. Wiele z nich zostało opisanych na stronie mezuzy.eu, jednak brakło nam czasu (a w dodatku potwornie zmarzliśmy), by dotrzeć do większości z nich. Może uda się innym razem.

Nasz spacer po mieście zaczniemy od ulicy Basztowej. Pod numerem 4 zachował się tutaj interesujący nas ślad, a dodatkowo - przedwojenny napis.

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:12
autor: Karolina Kot
Przy tej samej ulicy, pod numerem 6, również znajdowała się mezuza. Ślad po niej jest jednak bardzo słabo czytelny.

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:13
autor: Karolina Kot
Za to po sąsiedzku, na ulicy Basztowej 8, znajdziemy aż dwie pozostałości po mezuzach oraz starą tabliczkę ubezpieczeniową:

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:28
autor: Karolina Kot
Ulica Władycze 17 to adres który przeszedł do historii. To właśnie tutaj, dzięki spostrzegawczości pani Hanny Merlak oraz państwu Helenie Czernek i Aleksandrowi Prugar, tworzących pracownię Mi Polin, odkryto i ocalono autentyczny, przedwojenny klaf, czyli pergamin wkładany do wnętrza mezuzy.

FUTRYNA W PRZEMYŚLU PRZEZ PONAD 70 LAT STRZEGŁA TAJEMNICY

Niecodziennego odkrycia dokonali wczoraj właściciele Mi Polin – studia projektowego zajmującego się żydowskim designem. Na drzwiach starej kamienicy w Przemyślu znaleźli zwitek pergaminu z mezuzy.

Pracownię Mi Polin tworzą Helena Czernek i Aleksander Prugar. Ci młodzi ludzie mają w swoim dorobku wiele ciekawych projektów, m. in. mezuzę dla niewidomych czy papierowego żonkila, rozdawanego w różnych krajach w rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim. Od pewnego czasu przygotowują wystawę poświęconą śladom po mezuzach. Znajdą się na niej odlewy nielicznych już zagłębień po przedwojennych mezuzach oraz informacje o ludziach, którzy mogli ich dotykać.
Niedawno informację o śladzie po mezuzie w Przemyślu przekazała im Hanna Merlak. Zauważyła, że przy wejściu do kamienicy przy ul. Władycze tkwi ukośnie przymocowana blaszka.

Helena Czernek i Aleksander Prugar próbowali wykonać odcisk tej mezuzy, jednak nieoczekiwanym przeciwnikiem okazała się aura. Niska temperatura sprawiała, że masa używana do robienia odcisków niemal zamarzała w rękach.
– Byliśmy załamani. Specjalnie w tym celu 10 godzin jechaliśmy z Warszawy do Przemyśla – mówi Aleksander Prugar – Próbowaliśmy urabiać masę w środku samochodu, a szpachelkę ogrzewać nad wentylatorem. W końcu udało się.
Hanna Merlak podejrzewała, że blaszka to nie jedyny ślad po mezuzie. Za zgodą właścicielki budynku wyciągnięto z blaszki gwoździe. Okazało się, że w nacięciu drzwi wciąż tkwi pergamin z błogosławieństwem.
– Klaf wydaje się być znakomicie zachowany – mówi Helena Czernek – Zaopiekowali się nim konserwatorzy z Muzeum Narodowego w Warszawie. Razem zastanowimy się co zrobimy z tym cennym judaikiem.

Karol Bielawski
Wirtualny Sztetl

Uśmiechnęłam się, czytając tę relację. Dziwnym zbiegiem okoliczności to właśnie przed tymi drzwiami z rozpaczą stwierdziłam, że mój aparat fotograficzny się zepsuł. Z jakiegoś niezrozumiałego powodu nagle przestał, skubaniec jeden, robić zdjęcia.
Dopiero po chwili dotarło do mnie, iż po prostu z zimna tak zdrętwiały mi palce, że nie mogłam w żaden sposób efektywnie nacisnąć na wyzwalacz migawki. :)

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:39
autor: Karolina Kot
Ale nie bylibyśmy sobą, nie dorzucając czegoś nowego w temacie tego budynku.
Zajrzeliśmy do środka.

A tam czekało na nas takie coś:

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:39
autor: Karolina Kot
I takie:

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:41
autor: Karolina Kot
I jeszcze taki relikt, bardzo słabo czytelny.
Zdjęcia wyszły mi fatalnie, bo ledwie poruszałam palcami. Mam nauczkę na przyszłość, żeby nie zapominać o rękawiczkach w mroźne dni.

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:48
autor: Karolina Kot
Przy ulicy Mikołaja Kopernika, położonej po drugiej stronie przemyskiego dworca kolejowego, zachowało się kilka domów, zamieszkiwanych niegdyś przez ludność pochodzenia żydowskiego. W tym rejonie w czasie II Wojny Światowej Niemcy zorganizowali getto.
Niestety, rzuciliśmy okiem na zabudowania tylko pobieżnie.

Opisywany na wspomnianej wyżej stronie mezuzy.eu relikt spod numeru 2 przeszedł już, niestety, do historii - framugę wymieniono na nową. Na domu z numerem trzecim dostrzegliśmy jedynie takie, słabo czytelne pozostałości:

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: sobota 19 lis 2016, 22:55
autor: Karolina Kot
A to kamienica z numerem 12, znajdująca się przy ulicy Mikołaja Kopernika.
Na jej drzwiach wejściowych przetrwał do dziś ładny ślad po mezuzie, a na bocznej ścianie - relikty hebrajskiego napisu.

Zdjęcia wykonaliśmy w listopadzie 2016 roku. Czemu jesienne dni są takie krótkie, zimne i mokre?
Już nie mogę się doczekać, by wrócić do Przemyśla i zajrzeć w kilka zakamarków z aparatem fotograficznym.

Re: Przemyśl - mezuzy i ślady po nich

: poniedziałek 05 lis 2018, 00:54
autor: Karolina Kot
Okazało się, że przyszło poczekać aż całe dwa lata na kolejną wizytę w Przemyślu!
Ulica Chmielna 3.

Zdjęcia wykonałam w listopadzie 2018 roku.
Lokalizacja