Strażnicy Czasu

Ponad plebanią, cmentarzem parafialnym i drewnianym kościołem, znajdującymi się w miejscowości Szyk (powiat limanowski, gmina Jodłownik) widnieje wzgórze o interesującej nazwie Zamczysko.
Na szczycie stożka miejscowa ludność wybudowała kapliczkę (tradycja głosi, że pochodzi ona z 1863 roku),
w której wnętrzu umieszczona została drewniana rzeźba pt: "Trzeci Upadek Chrystusa", symbolizującą trzy rozbiory Polski.
Niektórzy z archeologów widzą w tym miejscu relikty niewielkiego grodziska - strażnicy.
I chociaż całość wygląda interesująco i pobudza wyobraźnię, trochę trudno mi jest ostatecznie uwierzyć w "grodziskowatość" Zamczyska.
No bo i nie znalazłam żadnej fosy ani śladu wałów... Również w "krótkim przeglądzie powierzchniowym" nastąpiła totalna porażka.

Umocnienia mogły zostać zniwelowane przez orkę, a skorupki spłukane - to się rozumie.
Mimo wszystko wydaje mi się, że sam szczyt wzgórza, zwieńczony kapliczką, z dużym prawdopodobieństwem był jednak w jakimś celu "podrasowany ludzką ręką" i nadsypany na kształt kopca.
Podpowiedź znalazłam w przewodniku „Ziemia Krakowska”, napisanym przez Kazimierza Sosnowskiego.
Autor powołuje się w nim na krążące wśród mieszkańców Szyku podanie, według którego na Zamczysku, w podziemiach obecnej kapliczki, swój ukryty skład amunicji (a nawet mennicę!) mieli mieć Konfederaci Barscy.

Co interesujące- badania powierzchniowe, przeprowadzone przez Marię Cabalską w 1970 roku, także nie ujawniły żadnych zabytków i nie pozwoliły zweryfikować obiektu ostatecznie jako grodziska.
Zamczysko nad Szykiem pozostaje więc nadal obiektem tajemniczym - wielkim znakiem zapytania.

Źródło: Juliusz Marszałek: "Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach"
Lokalizacja

Gdy tam byłem w styczniu 2012 r. zachwycony usytuowaniem kapliczki - wysoko ponad wsią i jej drewnianym kościołem - wyobraziłem sobie jak mogło być tu wcześniej.
W średniowieczu dol. Tarnawki prowadził jeden z traktów węgierskich. Była to najkrótsza z dróg, łącząca Kraków z Koszycami. W terenach górskich szlak karawan kupieckich strzegły strażnice. Ich usytuowanie na wzniesieniach ponad doliną, pozwalało kontaktować się wzrokowo z sąsiednimi gródkami.
Podczas konfederacji barskiej, po zajęciu przez Austriaków Spiszu, historycznym szlakiem przemieszczały się ku Lanckoronie oddziały konfederatów. Wtedy też miejsce po średniowiecznej strażnicy, mogło zostać przekształcone na konfederacką Redutę. W czasach rozbiorów, na nadsypanym pagórku postawiono plebańską kapliczkę.

Po dokładniej eksplroacji miejsca zgadzam się z powyźszym opisem Franka D.
Jestem pod wrażeniem Zamczyska! Powinno być przebaane!

W cieniu wieloryba góry Kostrza 730 m npm, ponad drewnianym kościołem z 1633 r., na wzgórzu Zamczysko, w miejscu „domniemanego” późnośredniowiecznego grodziska, tu w roku 1772 Konfederaci Barscy w drodze do Lanckorony założyli kolejny swój obronny szaniec.
Podobno w jego podziemiach zmagazynowali duży skład amunicji.

Kapliczka na Plebańskiej Górze –Zamczysku pochodzi z 1863 r.
Została zbudowana na dawnym lochu amunicyjnym Konfederatów Barskich.
Wentątrz Kaplicy umieszczona jest postać Chrystusa, którego trzeci upadek miał symbolizować trzy rozbiory Polski.