Pochodzący z lat 1626-1654 został przebudowany w roku 1838. Do dziś zwracają uwagę barokowe szczyty obiektu, absolutnie wyjątkowe, bo ozdobione stylizowanymi wazonami.
W narożniku zachowała się wieża, a w piwnicach - dawne więzienie żydowskie (zachowały się zakratowane okienka).
Manierystyczno-barokowy budynek synagogi wzniesiono na rzucie prostokąta, z kamienia (otoczaki rzeczne i kamień ciosany), z dodatkiem cegły. Linia szczytów zwieńczona została wazonami – co było zresztą niezgodne z ówczesnymi przepisami – dzięki czemu stanowi jedyny w Polsce przykład kościelno-pałacowych szczytów w synagogach. W elewacji zewnętrznej ściany zachodniej umieszczono Mojżesza z przykazaniami oraz napis: "Jak przejmujące grozą jest to miejsce, lecz to dom Boży". Także wbrew prawu, do narożnika ścian frontowej i południowej dobudowano okrągłą wieżę. Wieża zbudowana jest z kamienia, a odtworzona górna kondygnacja – z cegły. Wewnątrz wieży znajdowały się kiedyś drewniane schody, obecnie są kamienne. Pod wieżą znajduje się loch 2,5 x 2,5 m, sklepiony kolebkowo, który służył jako więzienie. Wejście do niego prowadzi z sali modlitewnej.
Cały obiekt składa się wewnątrz z jednonawowej sali modlitewnej oraz przybudówki przy ścianie zachodniej (dawnego babińca). Z sali na piętrze kobiety miały podgląd na salę modlitewną, na którą nie miały wstępu. Wystrój wnętrza nie zachował się do czasów współczesnych. Płaszczyzny ścian podzielone są dwoma gzymsami na trzy kondygnacje. Pomiędzy gzymsami znajdują się płaskie, półkoliste wnęki, w które wpisane były cytaty z Tory. Płaszczyzny ponad drugim gzymsem zapewne pokryte były malowidłami przedstawiającymi sceny biblijne. W tej trzeciej najwyższej kondygnacji umieszczono okna ujęte półkolumnami. Na ścianie wschodniej zachował się ozdobny Aron ha-Kodesz, ujęty półkolumnami zwieńczonymi trójkątnym szczytem. Jest on uproszczoną kopią ąron ha-kodesz z synagogi Złotej Róży we Lwowie. Drzwi żelazne prowadzące do głównej sali modlitewnej pochodzą z XIX wieku. Ukradzione przed 1947 r. fragmenty bimy można dziś zobaczyć jako część balkonu domu przy pl. Konstytucji 3 Maja oraz domu przy ul. Unii Brzeskiej.
Źródło: Wirtualny Sztetl
Synagoga została zdewastowana w czasie II Wojny Światowej. Całkowicie zniszczono wówczas jej wnętrze. Po roku 1945 obiekt nie był użytkowany ani remontowany, co doprowadziło do katastrofy budowlanej - w roku 1957 zawalił się dach bóżnicy.
Dopiero kilka lat później przeprowadzono prace zabezpieczające, a następnie wykonano niezbędne remonty, mające na celu zachowanie tak cennego zabytku.
Obecnie budynek synagogi prezentuje się znakomicie, a w zabytkowych wnętrzach działa otwarta w roku 1977 Galeria Sztuki Bieszczadzkiego Domu Kultury.
Niestety, moja wizyta w Lesku przypadła na późne popołudnie, kiedy jej odrzwia były już zamknięte dla zwiedzających.
Zdjęcia wykonałam w sierpniu 2022 roku.
Musze tu wrócić!!
Lokalizacja
