Tychy - rzeźby na Osiedlu "A"

Propagandowe napisy i murale, tabliczki oraz przedmioty z okresu 1945 - 1989
Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Tychy - rzeźby na Osiedlu "A"

Postautor: Karolina Kot » sobota 01 wrz 2018, 07:43

Pierwsze rzeźby, utrzymane w duchu socrealizmu, powstawały w Tychach w obrębie Osiedla "A".
Najbardziej znanym dziełem z tego okresu jest z całą pewnością odsłonięty w roku 1955 pomnik "murarki", czyli młodej, uśmiechniętej i pełnej entuzjazmu robotnicy, ubranej w sukienkę i fartuch, trzymającej w dłoniach kielnię oraz model budynku. Rzeźbę, ustawioną przy wjeździe na Plac św. Anny (dawniej nosił on patronat Wincentego Pstrowskiego), zaprojektował pochodzący z Warszawy rzeźbiarz, Stanisław Marcinów.
Tyska murarka bardzo szybko stała się ikoną Osiedla "A" i jest nią do dziś.
Lokalizacja
Załączniki
Murarka (1).JPG
Murarka (1).JPG (96.19 KiB) Przejrzano 11297 razy
Murarka (6).JPG
Murarka (6).JPG (58.35 KiB) Przejrzano 11297 razy
Murarka (5).JPG
Murarka (5).JPG (34.32 KiB) Przejrzano 11297 razy
Murarka (4).JPG
Murarka (4).JPG (34.61 KiB) Przejrzano 11297 razy
Murarka (3).JPG
Murarka (3).JPG (41.25 KiB) Przejrzano 11297 razy
Murarka (2).JPG
Murarka (2).JPG (47.66 KiB) Przejrzano 11297 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby w krajobrazie miasta

Postautor: Karolina Kot » sobota 01 wrz 2018, 07:44

Kolejne dzieło z okresu socrealizmu odnajdziemy przy ulicy Wojska Polskiego, na tyłach Domu Kultury, także na Osiedlu "A". Ustawioną w południowo zachodnim narożniku budynku rzeźbę, przedstawiającą hutnika, zaprojektował Jerzy Kwiatkowski. Jej odsłonięcie nastąpiło najpewniej w roku 1955.
Dzieło, wpisane do rejestru zabytków, zostało poddane renowacji w roku 2014.
Lokalizacja
Załączniki
Hutnik (1).JPG
Hutnik (1).JPG (39.91 KiB) Przejrzano 11296 razy
Hutnik (2).JPG
Hutnik (2).JPG (86.47 KiB) Przejrzano 11296 razy
Hutnik (4).JPG
Hutnik (4).JPG (108.81 KiB) Przejrzano 11296 razy
Hutnik (3).JPG
Hutnik (3).JPG (40.65 KiB) Przejrzano 11296 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby w krajobrazie miasta

Postautor: Karolina Kot » sobota 01 wrz 2018, 07:45

Nieopodal, przy południowo wschodnim narożniku Domu Kultury, dostrzec można następne dzieło z tamtej epoki. Tym razem rzeźba przedstawia postać górnika z kilofem przełożonym przez lewe ramię i lampką górniczą w prawej dłoni.
Odsłonięty około roku 1955 pomnik został wykonany przez Stefana Chorembalskiego.
W roku 2014 zabytek ten poddany został renowacji, dzięki czemu obecnie prezentuje się znakomicie.
Lokalizacja
Załączniki
Górnik (1).JPG
Górnik (1).JPG (41.52 KiB) Przejrzano 11296 razy
Górnik (4).JPG
Górnik (4).JPG (41.93 KiB) Przejrzano 11296 razy
Górnik (3).JPG
Górnik (3).JPG (45.27 KiB) Przejrzano 11296 razy
Górnik (2).JPG
Górnik (2).JPG (94.62 KiB) Przejrzano 11296 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby w krajobrazie miasta

Postautor: Karolina Kot » sobota 01 wrz 2018, 07:45

Na frontowej elewacji Domu Kultury, umiejscowionym przy Placu św. Anny, znajdziemy dwie kolejne kompozycje z połowy XX wieku. Ich autorami byli Augustyn Dyrda i Józef Potępa.
Pierwsza dekoracja przedstawia robotniczą rodzinę: kobietę z torbą z zakupami, hutnika oraz małą dziewczynkę z kołem do zabawy.
Załączniki
Dom Kultury.JPG
Dom Kultury.JPG (79.31 KiB) Przejrzano 11296 razy
Płaskorzeźba I (2).JPG
Płaskorzeźba I (2).JPG (16.99 KiB) Przejrzano 11296 razy
Płaskorzeźba I (1).JPG
Płaskorzeźba I (1).JPG (30.05 KiB) Przejrzano 11296 razy
Rodzina.JPG
Rodzina.JPG (22.46 KiB) Przejrzano 11280 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby w krajobrazie miasta

Postautor: Karolina Kot » poniedziałek 03 wrz 2018, 23:48

Druga płaskorzeźba ilustruje radosny taniec młodej kobiety, której na kontrabasie przygrywa mężczyzna:
Załączniki
Dom Kultury.JPG
Dom Kultury.JPG (65.83 KiB) Przejrzano 11280 razy
Płaskorzeźba z tańcem.JPG
Płaskorzeźba z tańcem.JPG (18.42 KiB) Przejrzano 11280 razy
Taniec (3).JPG
Taniec (3).JPG (34.26 KiB) Przejrzano 11280 razy
Taniec (1).JPG
Taniec (1).JPG (68.3 KiB) Przejrzano 11280 razy
Taniec (2).JPG
Taniec (2).JPG (41.4 KiB) Przejrzano 11280 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby w krajobrazie miasta

Postautor: Karolina Kot » wtorek 04 wrz 2018, 07:25

Kolejne dzieło epoki socrealizmu, tym razem absolutnie przepiękne, wzorowane zresztą na tradycyjnych przedstawieniach Madonny z Dzieciątkiem, znajdziemy w głębi osiedla, na budynku dawnego żłobka, znajdującego się przy ulicy Władysława Andersa 6.
Autorem rzeźby przedstawiającej matkę z dzieckiem był znany nam już doskonale Stanisław Marcinów, twórca wspomnianej wyżej "Murarki".

Trzeba przyznać, że pan Stanisław potrafił bezbłędnie odzwierciedlić w swych dziełach piękno młodych i pełnych energii kobiecych postaci.
Lokalizacja
Załączniki
Dawny żłobek.JPG
Dawny żłobek.JPG (80.27 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (1).JPG
Matka z dzieckiem (1).JPG (39.63 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (5).JPG
Matka z dzieckiem (5).JPG (41.64 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (4).JPG
Matka z dzieckiem (4).JPG (44.73 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (8).JPG
Matka z dzieckiem (8).JPG (107.27 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (7).JPG
Matka z dzieckiem (7).JPG (28.28 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (6).JPG
Matka z dzieckiem (6).JPG (120.05 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (3).JPG
Idąc z nurtem czasu dzieciak będzie musiał się określić odnośnie płci.
Matka z dzieckiem (3).JPG (51.7 KiB) Przejrzano 11275 razy
Matka z dzieckiem (2).JPG
Matka z dzieckiem (2).JPG (38.7 KiB) Przejrzano 11275 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby na osiedlu "A"

Postautor: Karolina Kot » środa 05 wrz 2018, 11:05

Ulica gen. Władysława Andersa 16. Znajdziemy tu płaskorzeźbę umieszczoną nad wejściem do dzisiejszej Poradni Psychologiczno - Pedagogicznej, pierwotnie będącej przedszkolem.
Dodatkowo nad oknami budynku zauważyć można ozdobne rozety w kształcie kwiatów.

Lokalizacja
Załączniki
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (1).JPG
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (1).JPG (60.62 KiB) Przejrzano 11265 razy
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (2).JPG
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (2).JPG (59.79 KiB) Przejrzano 11265 razy
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (3).JPG
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (3).JPG (53.2 KiB) Przejrzano 11265 razy
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (4).JPG
Ulica gen. Władysława Andersa 16 (4).JPG (52.07 KiB) Przejrzano 11265 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby na osiedlu "A"

Postautor: Karolina Kot » środa 05 wrz 2018, 11:08

Ulica Wojska Polskiego 2. Tu nad wejściem umieszczona została bardzo podobna płaskorzeźba, przedstawiająca dzieci z ptakami.
Kwieciste rozety też są podobne.

Lokalizacja
Załączniki
Ulica Wojska Polskiego 2 (1).JPG
Ulica Wojska Polskiego 2 (1).JPG (79.47 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego 2 (4).JPG
Ulica Wojska Polskiego 2 (4).JPG (35.07 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego 2 (3).JPG
Ulica Wojska Polskiego 2 (3).JPG (67.45 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego 2 (2).JPG
Ulica Wojska Polskiego 2 (2).JPG (39.74 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego 2 (5).JPG
Ulica Wojska Polskiego 2 (5).JPG (32.49 KiB) Przejrzano 11264 razy
Kwiaty.JPG
Kwiaty.JPG (35.51 KiB) Przejrzano 11264 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby na osiedlu "A"

Postautor: Karolina Kot » środa 05 wrz 2018, 11:21

Ulica Wojska Polskiego 8, budynek dawnej szkoły. Przez lata mieściło się tu Kolegium Nauczycielskie, obecnie w obiekcie ma swoją siedzibę Prokuratura Rejonowa.

Lokalizacja
Załączniki
Ulica Wojska Polskiego (1).JPG
Ulica Wojska Polskiego (1).JPG (111.44 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego (4).JPG
Ulica Wojska Polskiego (4).JPG (38.42 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego (3).JPG
Ulica Wojska Polskiego (3).JPG (41.15 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego (2).JPG
Ulica Wojska Polskiego (2).JPG (45.81 KiB) Przejrzano 11264 razy
Ulica Wojska Polskiego (5).JPG
Ulica Wojska Polskiego (5).JPG (49.97 KiB) Przejrzano 11264 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Tychy - rzeźby na Osiedlu "A"

Postautor: Karolina Kot » środa 05 wrz 2018, 11:34

Na zakończenie naszego spaceru po Osiedlu "A" w Tychach chciałabym zaprezentować kopię lampy górniczej, ustawionej przy wschodniej krawędzi osiedla, przy ulicy biskupa Juliusza Burschego. Obiekt ten wrócił do krajobrazu miasta niedawno, bo w roku 2015.

Tychy: Lampa górnicza znowu stanęła na Osiedlu A

Lampa została postawiona w latach 60. ubiegłego wieku na osiedlu A, aby podkreślić jego górniczy charakter. Dziś wraca na swoje miejsce.

Osiedle A jest pierwszym osiedlem Nowych Tychów, o budowie, których 4 października 1950 roku zadecydowało Prezydium Rządu PRL. W marcu 1951 roku gotowy był projekt osiedla A, autorstwa prof. Tadeusza Todorowskiego z Politechniki Śląskiej. Budowa rozpoczęła się jeszcze w tym samym roku - na 18 hektarach miało zamieszkać 6 tysięcy ludzi.

Lampa górnicza, która stanęła na Osiedlu A w latach 60. ubiegłego wieku miała podkreślić jego górniczy charakter, gdyż to głównie dla górników władze PRL wybudowały osiedle. Teraz, po kilkudziesięciu latach, kopia lampy górniczej w skali 10:1 znowu stanie na Osiedlu A, przy ulicy Burschego.

- Replika lampy została wykonana ze stali nierdzewnej i szkła przez firmę Stal-Brat Piotr Marciniak z Tychów. Jej wysokość to 4,80 metra a ciężar wynosi 720 kilogramów - wyjaśnia Aleksandra Cieślik, rzeczniczka prasowa tyskiego magistratu - Oświetlenie wewnątrz lampy będzie zapalane w momencie uruchamiania oświetlenia ulicznego - dodaje.

Na lampie umieszczony będzie napis:

OSIEDLE A, NAJSTARSZE W NOWYCH TYCHACH
ZBUDOWANE W LATACH 1951-1955
WG. PROJEKTU TADEUSZA TEODOROWICZA-TODOROWSKIEGO
KOPIA LAMPY GÓRNICZEJ W SKALI 10:1


Miasto wygospodarowało z budżetu na ten cel 56 tysięcy złotych. Tyski magistrat informuje również, że jeszcze w tym tygodniu rozpocznie się remont wejścia do Osiedla A od strony ulicy Burschego. - Wykonana zostanie nowa nawierzchnia, remont schodów, murków oraz powstanie nowe oświetlenie - wyjaśnia rzeczniczka UM Tychy - Wartość umowy to ponad 308 tysiące zł - dodaje.

Warto przypomnieć, że w ostatnim czasie Tychy stawiają na odnawianie elementów małej architektury na swoim terenie - w kwietniu tego roku do parku przy ulicy Edukacji wróciły rzeźby trzech niedźwiadków, a w tym tygodniu rzeźba "Chłopcy z gęsią" autorstwa Augustyna Dyrdy i Tadeusza Głoda stojąca na Osiedlu B zostanie oddana do renowacji.

Osiedle A zwane czasami jest też Osiedlem "Anny". Powstało wzdłuż osi północ-południe i wschód-zachód, a na skrzyżowaniu osi umiejscowiono plac centralny z domem kultury, którego relacja do placu była wzorowana na schemacie Piazza del Campidoglio w Rzymie, projektu Michała Anioła. Przez długie lata centralny plac osiedla nosił nazwę placu Pstrowskiego, dzisiaj nosi nazwę św. Anny.

Osiedla A różni się od innych osiedli socrealistycznych - ma charakter kameralny, budynki nie są wysokie i posiadają zróżnicowany detal, a dachy pokryte zostały dachówką.

Źródło: naszemiasto.pl
Lokalizacja

Informacje dotyczące Osiedla A i znajdujących się tu rzeźb znalazłam w ksiażeczce autorstwa pani dr Marii Lipok-Bierwiaczonek "A jak Anna. Wczoraj i dziś pierwszego osiedla "Nowych Tychów".
Publikację można zakupić w tyskim Muzeum Miejskim.
Załączniki
Lampa górnicza (1).JPG
Lampa górnicza (1).JPG (36.91 KiB) Przejrzano 11263 razy
Lampa górnicza (2).JPG
Lampa górnicza (2).JPG (39.59 KiB) Przejrzano 11263 razy
Lampa górnicza (3).JPG
Lampa górnicza (3).JPG (56.47 KiB) Przejrzano 11263 razy
Lampa górnicza (4).JPG
Lampa górnicza (4).JPG (59.71 KiB) Przejrzano 11263 razy
Lampa górnicza (5).JPG
Lampa górnicza (5).JPG (24.88 KiB) Przejrzano 11263 razy
Osiedle Anna z lotu ptaka (2).JPG
Osiedle Anna z lotu ptaka (2).JPG (115.64 KiB) Przejrzano 11263 razy
Osiedle Anna z lotu ptaka (1).JPG
Osiedle Anna z lotu ptaka (1).JPG (100.89 KiB) Przejrzano 11263 razy
Osiedle Anna z lotu ptaka (4).JPG
Osiedle Anna z lotu ptaka (4).JPG (109.18 KiB) Przejrzano 11263 razy
Osiedle Anna z lotu ptaka (3).JPG
Osiedle Anna z lotu ptaka (3).JPG (110.54 KiB) Przejrzano 11263 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Pamiątki z okresu PRL/PL”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 3 gości