Strażnicy Czasu

W Mikołowie - Groniach, przy ulicy Na Wzgórzu, znajduje się pomnik ustawiony w miejscu, w którym w dniu 17 września 1939 roku Niemcy dokonali egzekucji na 12 Polakach, dawnych Powstańcach Śląskich.
Byli to:

Alojzy Sitko,
Izydor Handel,
Alojzy Prasoł,
Antoni Pękała,
Bernard Wikarek,
Franciszek Żurek,
Augustyn Frydecki,
Jan Jarek,
Stanisław Kopel,
Józef Miedza,
Andrzej Olszyczka,
Wincenty Jendrysik

Spośród zabitych 17 września 1939 r. najwcześniej, bo już 6 września 1939 r., aresztowano Augustyna Frydeckiego. Wg wspomnień rodziny zadenuncjowała go sąsiadka. Jak podaje dr Grzegorz Bębnik, 12 września na ulicy zatrzymano Andrzeja Olszyczkę, 14 września Antoniego Pękałę, Franciszka Żurka i Bernarda Wikarka. Z kolei Izydora Handla, Alojzego Prasoła i Alojzego Sitko dowieziono z Wyr 12 lub 13 września.
Niemieckie władze miasta próbowały zatuszować zbrodnię. Erich Hantke (z zawodu rzeźnik), szef magistrackiego wydziału odpowiedzialnego za działania policji, podpisał akty zgonu 3 listopada 1939 r., w których jako powód śmierci napisano „zastrzelony podczas próby ucieczki” o godzinie ósmej przy ulicy Krakowskiej.

Źródło: Mikołowskie Towarzystwo Historyczne
Zwłoki zamordowanych pogrzebano w miejscu kaźni, jednak już w roku 1940 okupanci dokonali ich ekshumacji, gdyż zbiorowa mogiła stała się swoistym miejscem kultu i pamięci narodowej.
Okoliczni mieszkańcy składali na grobie świeże kwiaty i zapalali znicze.
Niestety, nie wiadomo, w którym miejscu ostatecznie pochowano ekshumowane zwłoki zamordowanych, gdyż Niemcy przenieśli szczątki w tajemnicy.


Pomnik - symboliczna mogiła także i dziś stanowi ważne miejsce na historycznej mapie miasta. Rokrocznie, we wrześniu, odbywają się tu uroczystości upamiętniające tragiczne wydarzenia z roku 1939.
Zanim w latach 60. XX wieku postawiono pierwszy pomnik z tablicą, na Groniach stał tylko krzyż. Obecny pomnik pochodzi z roku 1995.
Lokalizacja
Zdjęcia wykonałam we wrześniu 2018 roku.