Strażnicy Czasu

Cmentarz ewangelicki znajdujący się w Sosnowcu - Pogoni, przy ulicy Smutnej, założono prawdopodobnie około roku 1894, razem z pozostałymi nekropoliami wyznaniowymi (cmentarzem prawosławnym, katolickim oraz kirkutem), znajdującymi się w tej lokalizacji.
Do powstania obiektu przyczynili się bogaci sosnowieccy przedsiębiorcy wyznania protestanckiego, w tym zwłaszcza rodzina Dietlów i Schoenów.
Niestety, po II Wojnie Światowej cmentarz ten stracił na znaczeniu - w mieście pozostała jedynie garstka ewangelików, pozbawione opieki groby popadały stopniowo w zapomnienie, a z powodu przepełnienia położonego nieopodal katolickiego miejsca pochówków powszechnie praktykowano odprawianie katolickich pogrzebów w dawnych kwaterach ewangelickich.
Te praktyki sprawiły, iż nekropolia zatraciła swój zabytkowy charakter, a poza wpisanymi do rejestru zabytków kaplicami grobowymi rodziny Dietlów i Meyerholdów zachowały się tylko nieliczne, historyczne nagrobki.

Podczas jesiennego spaceru postanowiłam odszukać znajdujące się na nich sygnatury zakładów, w których zostały wykonane. Okazało się, że takich swoistych podpisów mistrzów kamieniarskich znajduje się tutaj jedynie garstka. Szkoda...

Na początek chciałabym przedstawić zachowany zespół trzech kamiennych krzyży. Pod środkowym spoczęła Alma Szablicka, zmarła w roku 1911. Jest to jeden z najstarszych grobowców ewangelickich, jakie przetrwały do naszych czasów. Umieszczona na nim sygnatura pochodzi jeszcze sprzed I Wojny Światowej. Pochodzi z zakładu J. Zagórski i I. Hib.

Bardzo zaniedbany grób Edwarda i Olgi Pfabów, pochodzący z lat dwudziestych XX wieku, posiada sygnaturę rzeźbiarza Jana Zagórskiego.

Grobowiec rodziny Mayer, wykonany został w latach trzydziestych XX wieku w tej samej pracowni "J. Zagórski w Sosnowcu".

I kolejny nagrobek, należący do Emmy Bayer i pochodzący z lat trzydziestych XX wieku. Ma taką samą sygnaturę:

Paweł Almstädt, zmarły w roku 1935:

Grobowiec rodziny Meyerholdów posiada kryptę grobową dla dziesięciu osób. Spoczęli tu jednak jedynie Jan Meyerhold i jego syn, także Jan, zmarły młodo (w tym samym roku, co jego ojciec) student Uniwersytetu Lipskiego.
Mauzoleum powstało po roku 1906, a jego wykonawcą była firma Lolat Eisenbeton Breslau A.G. - dziś jej sygnatura jest nieco nieczytelna, trochę musiałam się namachać nogą i podłubać patykiem, by prezentowane niżej zdjęcia nadawały się do pokazania na Forum.

Grobowiec rodziny Kaus:

Maria i Witold Stoccy:

I kolejny nagrobek z sygnaturą Jana Zagórskiego:

Ten nagrobek, należący do małej dziewczynki, musiał być niegdyś przepiękny. Nie znalazłam na nim sygnatury mistrza kamieniarskiego, jednak moją uwagę przykuł inny podpis, umieszczony na medalionie. Zdjęcie zmarłej wykonane zostało w znanym, sosnowieckim zakładzie fotograficznym braci Altmanów.