Stolpersteine - kamienie pamięci

[kusmanek]

W Niemczech pierwszy raz zetknąłem się z bardzo interesującym typem miejsc pamięci. Stolpersteine, bo o nich mowa, to dosłownie "kamienie o które się potykamy". Ideę tych mini pomników, poświęconych poszczególnym ofiarom nazizmu, zapoczątkował niemiecki artysta Gunter Deming.
Zwykle stawiane są w ostatnim miejscu zamieszkania ofiar obozów zagłady.
Źródło:
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Stolperstein

Poniżej dwa przykłady Stolpersteine, które udało mi się do tej pory sfotografować.
Pierwszy z Bad Hersfeld, przy Breitenstraße 22. Upamiętnia Hermanna i Settę Wertheim, deportowanych w 1941 do Kowna na Litwie, zamordowanych pod koniec listopada tego samego roku.

20220207_035323.jpg (238.21 KiB) Przejrzano 2603 razy

20220207_035431.jpg (193.3 KiB) Przejrzano 2603 razy

IMG-20220205-WA0007.jpg (274.67 KiB) Przejrzano 2603 razy

[kusmanek]

Burghaun, Bahnhofstraße 11. Stolperstein upamiętniający Maxa i Selmę Victor, deportowanych w 1941 roku, zamordowanych w Łodzi.

20220207_041746.jpg (213.57 KiB) Przejrzano 2601 razy

20220207_041656.jpg (258.5 KiB) Przejrzano 2601 razy

20220207_041911.jpg (232.5 KiB) Przejrzano 2601 razy

[kusmanek]

W Burghaun udało mi się znaleźć kolejne Stolpersteine.
Niestety, przy ich szukaniu odkryłem wadę tej formy upamiętnienia dawnych mieszkańców - jeśli ktoś zaparkuje wprost nad kamieniem, lub po prostu nanim stanie, odszukanie tej maleńkiej tabliczki staje się niemożliwe.
Dom przy Bahnhofstraße 20, 36151 Burghaun
Mieszkała tam urodzona w 1891 roku Ernestine Braunschweiger, z domu Jakob. Deportowana w 1941 roku, zamordowana w Mińsku.

[kusmanek]

Kolejny adres: Ringstraße 4, 36151 Burghaun
Tutaj mieszkała rodzina Nussbaumów:

• David Nussbaum, ur. 1890, deportowany w 1941 do Rygi, zamordowany w kwietniu 1942 w Salaspils.
• Friedel Nussbaum, ur. 1928, deportowana w 1941 do Rygi, zamordowana w lutym 1945 w Stutthof.
• Jenny Nussbaum, z domu Katz, ur. 1894, deportowana w 1941 do Rygi, zamordowana 31.10.1944 w Stutthof.

Compress_20220215_213749_9137.jpg (278.52 KiB) Przejrzano 2544 razy

Compress_20220215_222702_2256.jpg (243.21 KiB) Przejrzano 2544 razy

Compress_20220215_222701_1734.jpg (252.84 KiB) Przejrzano 2544 razy

Compress_20220215_222702_2004.jpg (237.63 KiB) Przejrzano 2544 razy

Compress_20220215_213748_8945.jpg (275.4 KiB) Przejrzano 2544 razy

[kusmanek]

Kolejne Stolpersteine - tym razem rodzina Strauss z domu przy Ringstraße 8, 36151 Burghaun:

• Nathan Strauss, ur. 1874, uwięziony w 1941 w Arbeitserziehungslager Breitenau, zamordowany 12.03.1942 w Dachau.
  
• Adelheid Strauss, z domu Braunschweiger, ur. 1880, deportowana w 1942 roku do Izbicy, zamordowana 3.6.1942 w Sobiborze.

[kusmanek]

Tym razem przenosimy się do Bad Hersfeld. W domu, przy ulicy Dudenstraße 27 mieszkała przed wojną rodzina o nazwisku Daniel. W 1940 roku udało in się zbiec do USA.

20230307_181337.jpg (209.32 KiB) Przejrzano 1389 razy

20230307_181403.jpg (246.63 KiB) Przejrzano 1389 razy

20230307_181426.jpg (246.19 KiB) Przejrzano 1389 razy

[Karolina Kot]

Jedynym polskim miejscem z upamiętnieniami w chodniku, które przychodzi mi aktualnie do głowy, są Kielce.
W trotuar przy ulicy Planty 7/9 wstawiono nazwiska ofiar pogromu z lipca 1946 roku. Osoby te mieszkały w tym właśnie domu.

Poniżej tylko kilka tabliczek dla przykładu.

[kusmanek]

W tych Kielcach to są chyba jakieś podróbki Stolpersteine i nie mają nic wspólnego z Guntherem Demningiem, prawda?
Poniżej link do listy kamieni w Polsce:
https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_der ... lpersteine

[Karolina Kot]

Nie mają nic wspólnego z Guntherem Demningiem i powstały całkowicie niezależnie od tych niemieckich.
Robią jednak ogromne wrażenie. Podobnie jak cała historia wydarzeń kieleckich - jest przerażająca.


O, na Twojej liście znalazłam też Wrocław. Chyba będę w stanie to sprawdzić.

[kusmanek]

To fakt - za każdym razem, gdy je napotykam, skłaniają do refleksji. Zwlaszcza te "oryginalne", bo oprócz nazwiska zawierają dane odnośnie losu danej osoby - najczęściej kończą się nazwą któregoś z obozów zagłady.

We Wrocławiu jest ich chyba najwięcej w Polsce. Byłoby ich więcej, ale IPN nie patrzy przychylnie na taką formę upamiętniania pojedynczych osób.