W Koszycach (powiat proszowicki), dawnym miasteczku, obecnie zdegradowanym do roli wsi gminnej, przy ulicy Wspólnej 13, zlokalizowanej na południowy - wchód od rynku, na tzw. Przedmieściu Koszyckim, znajduje się budynek dawnej synagogi, obecnie służący jako muzeum.
Jest to murowany, orientowany obiekt, wzniesiony w stylu zbliżonym do neoklasycystycznego niedługo przed wojną, w roku 1935. Poprzednia synagoga (zapewne drewniana), spłonęła w roku 1928, jednak z pożaru udało się ocalić zwoje Tory.
Układ pomieszczeń budynku był typowy i nie odbiegał szczególnie od standardu innych małopolskich bóżnic ortodoksyjnych: przeznaczone dla mężczyzn wejście główne i przedsionek umieszczono od strony zachodniej, czyli od ulicy. Ponad przedsionkiem zlokalizowany był babiniec dla kobiet, otwarty na główną sale modlitewną. Dostać się doń można było osobnymi wejściami, rozplanowanymi na bocznych elewacjach. Aron ha-kodesz umieszczono na ścianie wschodniej, we wnęce, która nie zachowała się do dziś.
Centralnym punktem całości była bima, otoczona przez cztery żeliwne kolumny (niestety, usunięto je podczas renowacji obiektu).
Całość przykryto dwuspadowym dachem z dwoma ryzalitami umieszczonymi nad wejściami bocznymi.
W podziemiach znajdowała się mykwa, czyli żydowska łaźnia rytualna, użytkowana także przez mieszkańców miasta wyznania chrześcijańskiego.
Synagoga została zdewastowana i sprofanowana w czasie II Wojny Światowej, zachowała się jednak w dobrym stanie, gdyż Niemcy urządzili w niej magazyn. Funkcje magazynowe pełniła także po wojnie, przejściowo działała tu także rozlewnia wód. Nieremontowana budowla popadała jednak stopniowo w ruinę i ostatecznie straciła dach. Wydawało się, że tego ciekawego obiektu nie uda się uratować, na szczęście, w roku 2004, przeprowadzono kompleksowy remont zabytku, który przeznaczono na siedzibę Muzeum Ziemi Koszyckiej, które otrzymało za patrona pana Stanisława Boducha, osobę prywatną, dzięki staraniom której bóżnicę uratowano.
Moje zdjęcia (na razie wykonane tylko z zewnątrz, niestety), pochodzą z grudnia 2017 roku.
Lokalizacja