Strażnicy Czasu

W dwudziestoleciu międzywojennym ściany kamienic miejskich w Warszawie były kolorowe i gęsto pokryte reklamami i banerami informującymi o zakładach usługowych i sklepach. Dziś, po przeszło siedemdziesięciu latach, ze świecą trzeba szukać takich reliktów przeszłości.
Straszliwe zniszczenia, jakie dokonały się w stolicy Polski w 1944 roku, były niewyobrażalne.
Miasto Ruin było jedną wielką raną, którą w późniejszych latach za wszelką cenę próbowano zagoić, niejednokrotnie wyburzając pozostałości dawnych murów pod nową zabudowę.
Starych kamienic po zachodniej stronie Wisły ocalało stosunkowo niewiele. O wiele więcej dawnych domów znajduje się na wschodnim brzegu rzeki, na Pradze, która stosunkowo najmniej ucierpiała podczas Powstania Warszawskiego. Rzadko kiedy elewacje parteru, na których umieszczano niegdyś interesujące nas napisy, mają tu jednak zachowaną pierwotny wygląd.
Większość z tych murali zginęła pod nowym tynkiem, a tym, które przetrwały, grozi rychła zagłada.

Praga Północ. Ulica Mała 13.
Spod tynku wyziera przedwojenny napis. Pod nim jest jeszcze starszy mural.

Ulica Złota 83, róg z Żelazną.
Na kamienicy zachowały się przedwojenne reklamy. Ich dalsze losy wydają się być mocno niepewne.

Kamienica przy ulicy Żelaznej 43 zapewne mieściła niegdyś sklep z artykułami chemicznymi.
I w tym przypadku mam duże obawy o przyszłość tego zabytkowego murala.

Praga Północ, ulica Mała 10.
Ze starego, przedwojennego napisu spod tynku wyziera tylko jedna literka. Prawdopodobnie jest nią "D".

Praga, ulica Brzeska 21. Piękna, stara reklama zakładu krawieckiego:

Przy ul. Sierakowskiego, pomiędzy placem parkingowym Urzędu m. st. Warszawy dla Dzielnicy Praga Północ, a budynkiem Parafii Rzymskokatolickiej Katedry św. Floriana, ciągnie się wysoki mur graniczny.
Od strony kościelnej umieszczona jest na nim historyczna tablica:

Ulica Marszałkowska 41. Na elewacji starej kamienicy, spod łuszczącej się farby, nieśmiało wyglądają przedwojenne literki. Gdyby im tak pomóc szpachelką, pewnie znalazłoby się ich więcej.

Ulica Poznańska 21. Podobna sytuacja: ponad oknami parteru opuszczonej rudery także można zauważyć literki:

Ulica Henryka Sienkiewicza 4: