Ząbkowice Śląskie - groby żołnierzy z I Wojny Światowej

Janekc01 · Postautor: **Janekc01** » niedziela 22 paź 2023, 01:14

Co do żołnierzy pochowanych na cmentarzu przy ul. 1-Maja. Jest tam co najmniej jeszcze jeden żołnierz poległy w czasie I wojny światowej. Max Braulik ur. 25.02.1881 zginął 02.09.1917. Z zawodu handlarz/kupiec. Pochodził z Ząbkowic i pochowany został w grobie rodzinnym, który znajduje się przy głównej alei.
Tu link do listy strat, na której jest on wymieniony: https://des.genealogy.net/search/show/6764237

Oprócz tego mam ciekawostkę. Niedaleko grobów Otto Anfta i Hermanna Böhma leży 21 letni Erich Gnilka (1899-1920), maszynista/mechanik łodzi podwodnej U-Boot.

Zdjęcia obu grobów zrobię i dołączę je tutaj.

Janekc01 · Postautor: **Janekc01** » niedziela 22 paź 2023, 14:28

Janekc01 pisze:W Ząbkowicach istniał też osobny I wojenny cmentarz wojskowy. Był on zlokalizowany na terenie obecnego osiedla XX-lecia, w miejscu gdzie dzisiaj stoi ZUS i kaplica. Leżeli tam zarówno żołnierze niemieccy zmarli z ran i chorób w ząbkowickim lazarecie ale też jeńcy rosyjscy (carscy), francuscy, belgijscy. Cmentarz został zniszczony (z wierzchu) prawdopodobnie podczas budowy osiedla XX-lecia, a ludzie zostali "ekshumowani" stamtąd około 1980 roku i pochowani z zerowym poszanowaniem w jednym dole, gdzieś w polach między krzakami. To właśnie stamtąd będzie pochodził nagrobek Landsturmmanna Paula Müllera.

To nazwiska osób leżących na tamtym cmentarzu, które udało mi się odnaleźć:

- Offz.Stellv. KARL MAY ur. 29.11.1887 Marienau (Michałowo koło Kwidzyna). Grenadier-Regiment 9, 6 komp. Lekko ranny 08.03.1915 w miejscowości Zawadka, zmarł 21.07.1915 St. Antonius Krakenhaus - Frankenstein (szpital św. Antoniego w Ząbkowicach)

- Landsturmmann PAUL MEYER ur. w miejscowości Wörth koło Weißenburg. Landsturm-Infanterie-Regiment 20, 2 komp. Zmarł z powodu choroby 06.11.1916 Reservelazarett Frankenstein

- Musketier ERICH STEGEMANN ur. 10.02 roku nieznanego w miejscowości Gr. Krössin (obecnie Krosino koło Szczecinka). 2./IR 43. Zmarł z powodu choroby 05.03.1918 Res.Laz. Frankenstein

- Grenadier JOSEPH REINHARD ur. 21.03.1874 w Altkirch, ranny 13.03.1915, zmarł z powodu ran 03.05.1915 Res.Laz.Frankenstein

- Landsturmmann PHILLIP WILLE ur. 05.07.1889 Wiebelskirchen. Zmarł 24.06.1917 w Ząbkowicach, ciało sprowadzone do rodziny i pochowany został na cmentarzu wojennym w Wiebelskirchen (rząd 7, miejsce 3)

- Grenadier JOHANN BÜLOW ur. 03.01.1885 Groß Krams. Grenadier-Regiment 3. Ciężko ranny, zmarł 17.05.1915 Res.Laz. Frankenstein

- (stopień nieznany) ANTON ZWEIG ur. 16.01.1898 Eutingen im Gäu. Infanterie-Regiment 475, 8 komp. Zmarł z powodu choroby 16.11.1918 w Ząbkowicach

- Landwehrmann AUGUST ROCKSTROH ur. 28.10.1877 Lößnitz. Landwehr-Infanterie-Regiment 107, 11 Kp. Zmarł z powodu trychinozy 27.02.1916 Res.Laz. Frankenstein

- Gefreiter RICHARD JOHN ur. 10.04.1894 w Wierzbnej koło Świdnicy. Został ranny 15.07.1918 pod Fontaine (Francja) i zmarł z powodu ran 13.08.1918 Res.Laz. Frankenstein

- Landsturmmann PAUL MÜLLER ur. 12.11.1884, zmarł 15.06.1919

- Musketier STEFAN BEMPEL ur. (data nieznana) w Himlingen, zmarł 21.12.1915 Res.Laz. Frankenstein

- (stopień nieznany) FRANZ BEUTMANN ur. 28.11.1898 w Benrath, zmarł z powodu ciężkich ran 29.05.1918 w Res.Laz. Frankenstein

Dopisałem tu jeszcze Paula Mullera, którego nagrobek jest na zdjęciach wyżej. Co do Otto Anfta i Hermanna Böhma, którzy leżą na starym cmentarzu - nie zmarli oni w Ząbkowicach, tylko w lazaretach na froncie zachodnim pod sam koniec I wojny. Ich ciała zostały sprowadzone przez rodziny i pochowane na ojczystej ziemi. Otto pochodził z Ząbkowic, a Hermann z Olbrachcic Wielkich. Hermann jest również wymieniony na tablicy pamiątkowej poległych żołnierzy na kościele w Ziębicach.
Informacje mam ze strony http://des.genealogy.net i http://www.denkmalprojekt.org.

Pana Ericha z U- bota udało mi się już swego czasu namierzyć, założyłam mu nawet osobny wątek :arrow:

LINK.
Pozostałe informacje to prawdziwa rewelacja!

Byłam przekonana, że w rejonie ZUS - znajdował się jedynie cmentarz bonifratrów, ale uświadomiłam sobie, że przecież zakon ten prowadził szpital w Ząbkowicach i jak najbardziej mogła istnieć na ich cmentarzu kwatera żołnierzy Wielkiej Wojny, którzy zmarli z ran i chorób!
Wszystko układa mi się w logiczną całość.

: Dawny szpital bonifratrów.jpg (65.85 KiB) Przejrzano 859 razy

Tylko nie mam pojęcia, jak ja tego biednego Maxa Braulika przeoczyłam. Hymmm...

Janekc01

Karolina Kot pisze:Pana Ericha z U- bota udało mi się już swego czasu namierzyć, założyłam mu nawet osobny wątek LINK.
Pozostałe informacje to prawdziwa rewelacja!

Byłam przekonana, że w rejonie ZUS - znajdował się jedynie cmentarz bonifratrów, ale uświadomiłam sobie, że przecież zakon ten prowadził szpital w Ząbkowicach i jak najbardziej mogła istnieć na ich cmentarzu kwatera żołnierzy Wielkiej Wojny, którzy zmarli z ran i chorób!
Wszystko układa mi się w logiczną całość.

Tylko nie mam pojęcia, jak ja tego biednego Maxa Braulika przeoczyłam. Hymmm...

Max Braulik nie ma nic napisane, że był żołnierzem. Sam o tym nie wiedziałem do momentu gdy nie znalazłem go na liście strat armii niemieckiej z I wojny.
Mam zdjęcie grobu ale nie mogę go dodać, pokazuje, że plik jest za duży, może mi się uda go wkleić.

Postautor: **Karolina Kot** » wtorek 24 paź 2023, 22:47

Instrukcję wstawiania zdjęć na Forum można znaleźć w tym wątku, ale tym razem ubiegnę Pana z zamieszczaniem zdjęć.

Oczywiście pognałam na stary cmentarz zaraz po pracy, niemal kulasy gubiąc w pośpiechu.
Pod skórą czułam, że to musi być właśnie ten wyjątkowy nagrobek, za każdym razem zwracający moją uwagę.

Czerwony piaskowiec spod Nowej Rudy to rzadkość wśród pomników cmentarnych w Ząbkowicach. A do tego piękna płaskorzeźba, przedstawiająca Pietę.
I Max Braulik, pochowany obok matki, wśród swojej rodziny.

Na nagrobku napisano, że zmarł, a nie zginął. Być może wrócił do domu ranny/chory i nie udało się go uratować z powodu powikłań.

Janekc01 · Postautor: **Janekc01** » środa 25 paź 2023, 16:18

Karolina Kot pisze:Instrukcję wstawiania zdjęć na Forum można znaleźć w tym wątku, ale tym razem ubiegnę Pana z zamieszczaniem zdjęć.

Oczywiście pognałam na stary cmentarz zaraz po pracy, niemal kulasy gubiąc w pospiechu.
Pod skórą czułam, że to musi być właśnie ten wyjątkowy nagrobek, za każdym razem zwracający moją uwagę.

Czerwony piaskowiec spod Nowej Rudy to rzadkość wśród pomników cmentarnych w Ząbkowicach. A do tego piękna płaskorzeźba, przedstawiająca Pietę.
I Max Braulik, pochowany obok matki, wśród swojej rodziny.

Na nagrobku napisano, że zmarł, a nie zginął. Być może wrócił do domu ranny/chory i nie udało się go uratować z powodu powikłań.

Dziękuję za umieszczenie tych zdjęć na forum. Dziękuję też na informację o piaskowcu, bo o tym nie miałem pojęcia. Wersja, że został odesłany do domu jest bardzo możliwa.

Lista strat niemieckiej armii Preußen 955
Data dokumentu: 05.10.1917
"Braulik, Max - 25.2. Frankenstein - gefallen"

W dokumentach pisze, że zginął ale po 100 latach ciężko już określić jak było. To, że jest to ten sam Max Braulik to nie podlega wątpliwości, bo zgadza się miasto, data urodzin 25.02.1881 (wtedy w wojskowych dokumentach nie podawano roku urodzenia, jedynie dzień i miesiąc - taka ciekawostka) oraz data kiedy zmarł - Lista strat wydana 05.10.1917, więc musiał umrzeć wcześniej - i to również się zgadza, bo na grobie jest data 02.09.1917.

Janekc01 · Postautor: **Janekc01** » środa 25 paź 2023, 16:25

Max Braulik i Otto Anft byli wypisani na pomniku poległych mieszkańców Ząbkowic, czyli tej rotundzie koło głównej poczty. Ich nazwiska widniały tam od 1932 (postawienie rotundy) do 1947 (skucie niemieckich napisów).
A jeśli chodzi o Maxa - musiała to być bogata rodzina co widać po pomniku, gdzieś na internecie wyczytałem, że Max był kupcem lub handlowcem (no chyba, że chodzi tu o jego ojca, który miał tak samo na imię).
Oprócz tego leży także inny żołnierz - major, który zmarł w 1908, co prawda to nie wojna ale jednak ciekawostka.

Przejdę się zrobić zdjęcia miejsca gdzie był dawny cmentarz wojskowy, o którym wcześniej pisaliśmy i postaram się wrzucić tu zdjęcia.

Janekc01 · Postautor: **Janekc01** » środa 25 paź 2023, 18:38

Byłem zrobić zdjęcia miejsca gdzie do przełomu lat 70 i 80 znajdował się cmentarz wojenny z I wojny światowej. Dziękuję za podpowiedź jak zmniejszyć rozmiar zdjęć.

Złe wieści.

Piękny grobowiec rodziny Braulik, wykonany z czerwonego piaskowca, kilka dni temu się przewrócił. Podejrzewam, że nie sam.
Początkowo pojawił się pomysł, by epitafium postawić na miejsce w czynie społecznym, jednak okazuje się, że nie jest to takie proste.
Wszelakie prace wymagają zgody Konserwatora Zabytków.

Nagrobek po upadku niestety mocno ucierpiał. Pojawiły się odpryski, ale jeszcze bardziej niepokojące są pęknięcia.
Wymaga to profesjonalnego zabezpieczenia, bez tego całość może się z czasem rozwarstwić. Zwłaszcza po kolejnej zimie.