Strażnicy Czasu

Góra Zborów koło Podlesic jest doskonale znana każdemu miłośnikowi Jury.
Na szczycie tego skalistego wzniesienia, górującego nad okolicą, znajduje się bardzo ciekawa pozostałość wieży triangulacyjnej, wybudowanej przez Niemców w czasie II Wojny Światowej.
Dziś betonowa iglica, widoczna z daleka, stanowi świetny punkt orientacyjny.

Zadałam sobie dziś trochę trudu, by przedstawić ten obiekt na naszym Forum z bliska.
Lokalizacja

Jerzmanowice, powiat krakowski. Na szczycie Grodziska, zwanego dawniej Skałką 502, znajduje się betonowy słup nieistniejącej już wieży triangulacyjnej, wybudowanej przez Niemców w czasie II Wojny Światowej, zapewne w roku 1944.
Bardzo podobny obiekt, znajdujący się na Górze Zborów nieopodal Podlesic, opisałam kilka postów wcześniej.

Lokalizacja

W najwyższych punktach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej (Jury Krak-Częstoch), podczas okupacji Niemcy odlali betonowe słupy. Stanowiły one podstawowe punkty pomiarowe dla wprowadzonej przez nich sieci triangulacyjnej. Słupy były obudowane drewnianymi wieżami. Platforma widokowa każdej wieży umieszczona była wokół słupa w taki sposób, by jego wierzchołek znajdował się na wysokości obserwatora. Na czubku betonowego słupa ustawiano przyrząd pomiarowy (teodolit), którym precyzyjnie mierzono azymuty na widoczne zakończenia sąsiednich betonowych (lub częściej drewnianych) słupów.
W tym wątku Karolina przedstawił słupy na Górze Zborów 462 m. npm w Podlesicach oraz na Górze Grodzisko 502 m.npm w Jerzmanowicach. Trzeci, taki sam słup (czekający opisu) znajduje się na Straszykowej Górze 494 m npm w Ryczowie. Tamtejsza skała z betonowym słupem nosi nazwę Patrol.

Te charakterystyczne, znane turystom punkty na Jurze, w Wikipedii figurują mylnym zapisem: "Na skale znajduje się słup betonowy - polski znak topograficzny".
Informacja taka powinna ulec modyfikacji, słupy są pozostałościami po II wojnie światowej, zostały postawione przez Niemców i stanowiły punkty osnowy geodezyjnej z tamtego okresu czasu (są zatem niemieckimi znakami topograficznymi).

Nie zmienia to faktu, że na Górze Zborów (i pozostałych szczytach, wspomnianych przez Franka) przed wojną znajdowała się wieża triangulacyjna polskiej osnowy geodezyjnej. Nie jestem do końca pewien, czy ta z kolei nie powstała w oparciu o wcześniejsze mapy dawnych zaborców...

Franek D. pisze: Tamtejsza skała z betonowym słupem nosi nazwę Patrol.

Bardzo ciekawa nazwa "Patrol" bardzo możliwe że te Niemieckie wieże triangulacyjne pełniły jakieś inne funkcje.

Na str. http://ryczow.com/informacje,ryczow.html jest napisane:
"Patrol - to jedna ze Straszykowych Skał, można ją rozpoznać po betonowym słupie znajdującym się na niej. Podczas okupacji Ryczowa służył on do obserwacji wsi".

W czasie wojny Ryczów został spacyfikowany za pomaganie partyzantom z oddziału Hardego AK.
21 lutego 1944 r. Niemcy rozstrzelali 12 mężczyzn, 3 zakatowali w siedzibie Gestapo w Pilicy, a 17 innych wywieźli do obozu koncentracyjnego KL Plaszow.

Co ciekawe, wszystkie trzy szczyty naniesione na mapę tworzą niemal prosty odcinek. Może to faktycznie coś więcej niż zwykłe wieże triangulacyjne. Kojarzy ktoś może podobne konstrukcje z innych miejsc, niż te wspomniane?

Warto poszperać w Internecie za starymi zdjęciami np. https://www.kpwik.kartuzy.pl/139,historia.html
Dwa betonowe słupy (Jerzmanowice i Straszykowa) są niemal identyczne. Każdy z nich posiada kwadratową podstawę szer. 1,5 m i wys. 0,5 m, na której stoi dwuczęściowy graniastosłup. W sumie wysokość każdego z tych słupów sięga ok. 5 m (0,50+2,25+2,25).
Słup na Górze Zborów ma z jednej strony fragment podstawy, a jego dwuczęściowy graniastosłup sięga do ok. 6,5 m (3,25+3,25)

Franek D. pisze:Na str. http://ryczow.com/informacje,ryczow.html jest napisane:
"Patrol - to jedna ze Straszykowych Skał, można ją rozpoznać po betonowym słupie znajdującym się na niej. Podczas okupacji Ryczowa służył on do obserwacji wsi".

W czasie wojny Ryczów został spacyfikowany za pomaganie partyzantom z oddziału Hardego AK.
21 lutego 1944 r. Niemcy rozstrzelali 12 mężczyzn, 3 zakatowali w siedzibie Gestapo w Pilicy, a 17 innych wywieźli do obozu koncentracyjnego KL Plaszow.

Tiaa, nie sądzę żeby Niemcy tak sobie tylko siedzieli na wieży i obserwowali tylko i wyłącznie czy zbliżają się partyzanci (dla nich - bandy) i czy we wsi ktoś np. piecze kiełbasę

Drodzy Forumowicze, oto zdjęcia betonowego słupa, będącego pozostałością wielokrotnie już wspominanego we wcześniejszych wątkach triangułu, znajdującego się na szczycie Straszykowej Góry w Ryczowie.
Wizytę popełniliśmy w tym miejscu komisyjnie, w dniu 6 marca 2016 roku, w pełnym składzie Zespołu Administracyjnego Strażników Czasu.

Lokalizacja