Bydgoszcz - śluza trapezowa

[piotrwilczek]

Po doprowadzeniu kanału Bydgoskiego do Brdy okazało się ,że rzeka jest zbyt płytka dla obciążonych barek. Rzeka była już wstępnie spiętrzona na potrzeby młynów więc należało jedynie zwiększyć spiętrzenie i wybudować śluzę. Jednakże budowa śluzy w bystrym nurcie rzeki okazało się nie lada problemem. Dopiero w 1884 roku została oddana do użytku śluza w kształcie trapezu. Była ona niepodobna do żadnej z budowanych wówczas na świecie śluz, zbudowano ją tylko w Bydgoszczy i właściwie eksperymentalnie. Osobliwy był nie tylko trapezowy kształt tej śluzy, ale również jej konstrukcja i sposób funkcjonowania. Otóż północna ściana śluzy – najbardziej wystawiona na napór nurtu rzeki stanowiła najkrótszy bok trapezu i była litą ścianą. Górne wrota śluzy były natomiast od nurtu całkowicie zasłonięte.

[piotrwilczek]

Zastosowanie śluzy trapezowej miało jednak także wady. Każda jednostka wypływająca ze śluzy, żeby wpłynąć na kanał musiał przepłynąć w poprzek silnego nurtu rzeki. Wiązało się to z poważnym utrudnieniem żeglugi, zwłaszcza, że w tamtych czasach musiały tamtędy przepływać nie tylko statki z własnym napędem ale również barki holowane za pomocą siły pociągowej z brzegu oraz tratwy, których zdolność manewrowania w nurcie rzeki była mocno ograniczona. Niesłychanie uciążliwa była również konieczność obracania barek, wpływając do śluzy trapezowej przodem barka musiałaby wypłynąć z niej tyłem, dlatego każdą płynącą do śluzy barkę trzeba było najpierw obrócić. Najbliższym śluzy miejscem na Brdzie dość szerokim, żeby obrócić barkę było w tamtych czasach rozszerzenie rzeki poniżej mostu Bernardyńskiego do dziś nazywane Obracanką. Od Obracanki do śluzy miejskiej trzeba było ciągnąć barkę tyłem. Śluza funkcjonowała przez 30 lat. W wyniku decyzji o przebudowie kanału podjętej w 1906 roku śluza została zastąpiona przez nowszą konstrukcję. Ok 1915 roku śluzę zamurowano i zasypano.Dopiero w 2014 r. śluzę zrewitalizowano i wyeksponowano w celach edukacyjno-historycznych. Inwestycja została zrealizowana w ramach programu modernizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego.

[smar]

Ale ta śluza teraz wygląda jak byłaby kompletnie suchą! Czy obecnie w ogóle jakakolwiek barka może tamtędy przepłynąć?

[Karolina Kot]

I czy to coś na ostatnim zdjęciu to nie jest aby tabliczka powodziowa?

[piotrwilczek]

I owszem Karolino to tabliczka powodziowa na śluzie trapezowej. Jesteś szybsza w dostrzeganiu szczegółów niż ja w pisaniu postów. Jeszcze nie zdążyłem wrzucić tabliczki w odpowiedni temat ale brawo za spostrzegawczość i czujność

[piotrwilczek]

Odpowiedź dla smara. Jak najbardziej, śluza nie tylko wygląda na zasypaną ale jest zasypana od 1915 roku jak napisałem w opisie. Barki przepływają obecnie przez śluzę miejską znajdującą się obok. Barki nigdy nie przepływały przez śluzę trapezową nawet wtedy gdy działała, a to z prostego powodu, że nie ma ona wrót po przeciwnej stronie. Barka wpływała rufą do środka śluzy przez jedne wrota, była przesuwana do drugich sąsiednich wrót i wypływała dziobem do kanału lub rzeki.