Autostrada Sudecka - trasa widokowa czy militarna zagadka?

[Karolina Kot]

Droga wojewódzka nr 389, zwana także Autostradą Sudecką, to droga w Sudetach w Górach Bystrzyckich i Górach Orlickich o długości ok. 42 km, łącząca drogę krajową nr 8 na przełęczy Polskie Wrota z drogą krajową nr 33 w Międzylesiu. Została zbudowana w 2 ćwierćwieczu XX wieku. Należy do najwyżej położonych szos asfaltowych w Polsce. Otwierają się z niej widoki Kotliny Kłodzkiej, Masywu Śnieżnika i Doliny Orlicy.

- Wikipedia

Budowę drogi, zwanej Sudetenstrasse, rozpoczęto w latach 30. XX wieku. Według projektu miała ona spinać całe Sudety, prowadząc trawersami po zboczach gór i oferując podróżującym niezapominane widoki i atrakcje. Ta pełna zakrętów i położona bardzo wysoko oficjalnie miała być turystyczną trasą widokową, nigdy jednak nie została ukończona.
Czy rzeczywiście powodem jej powstania były jedynie funkcje turystyczne?
Czy może ta tajemnicza trasa kryje jednak pewien aspekt militarny?
Chyba nie przez przypadek najciekawszy odcinek tej drogi, łączący Przełęcz nad Porębą z Przełęczą Spaloną nosi nazwę "Autostrady Göringa", ponieważ jej budowę w latach 1942-44 osobiście nadzorował marszałek III Rzeszy, Hermann Göring, będący zresztą zapalonym myśliwym. Poza tym w bezpośrednim sąsiedztwie Autostrady rozlokowanych zostało kilka bunkrów i chodników minerskich.

Trasa turystyczna zabezpieczona schronami i przygotowana do wysadzenia?
Coś tu chyba nie pasuje.
Kto wie, czy w przypadku wybuchu wojny niemiecko-czeskiej, to właśnie przez Autostradę Sudecką nie przeszłoby jedno z głównych uderzeń niemieckich wojsk?

Zapraszam na krótką przejażdżkę Autostradą Göringa na odcinku między wspominanymi wyżej przełęczami. Jest to moim zdaniem najciekawszy fragment drogi numer 389, praktycznie nieremontowany od czasów wojny, zimą nieodśnieżany i bardzo rzadko uczęszczany nawet latem.
Podobno konstrukcja drogi jest niezwykle solidnie wykonana i jest w stanie udźwignąć ciężar poruszającej się po niej kolumny czołgów.
W jej ciągu pobudowano solidne studzienki odwadniające i bardzo wytrzymałe mostki ponad potokami (sprawdziłam naocznie). Pomimo uszkodzenia asfaltu mój podstarzały Rudy 102 (znany także jako Archimedes) bez kłopotu przejechał tą niezwykłą drogą, co rusz zatrzymując się tu i ówdzie, bo pani kierowczyni kilka razy wylatywała na jezdnię z aparatem fotograficznym.

[Karolina Kot]

A tu mamy wspomniane przepusty na wodę oraz jeden z mostków.
Proszę zwrócić uwagę na grubość jego stropu i solidność wykonania. To nie wygląda na most przeznaczony dla bryczek i samochodów osobowych. Wylano ponad nim grubą warstwę betonu.

Zdjęcia wykonałam w maju 2020 roku.

[Karolina Kot]

A oto bardzo malowniczy zjazd serpentynami z Różanki do Międzylesia.
Zdjęcia wykonałam w październiku 2019 roku.

[tom1977]

Temat militarnego przeznaczenia "Autostrady Sudeckiej" wydawał mi się zamknięty jeśli chodzi o obiekty , a tu ...

https://karkonoszego.pl/artykul/tajemni ... zy/1218815

W pobliżu Zakrętu Śmierci w Szklarskiej Porębie oraz Rozdroża Izerskiego, stoją dwa identyczne i dość tajemnicze obiekty wybudowane jeszcze w latach trzydziestych ubiegłego wieku.

W lokalnej świadomości utrwaliło się przekonanie, iż oba obiekty były wojskowymi bunkrami. A sama ich obecność w pobliżu prowadzącego ze Świeradowa Zdroju do Szklarskiej Poręby, izerskiego fragmentu Drogi Sudeckiej, dodawała tylko aury tajemniczości. Tym bardziej, że dość silne było przeświadczenie o militarnym przeznaczeniu drogi zbudowanej w mrocznych czasach III Rzeszy. Trudno się tym legendom dziwić bo i dziś nie tak łatwo uwierzyć w turystyczny charakter drogi zbudowanej przez nazistów.
Tym bardziej, że sam Zakręt Śmierci zaprojektowano w taki sposób aby można było szybko i trwale przerwać komunikację. Jezdnia przebiega tam na sztucznie wzniesionym murze oporowym kilkumetrowej wysokości. U podstawy muru znajdują się natomiast trzy korytarze minerskie, przeznaczone do umieszczenia w nich materiałów wybuchowych.

Skoro więc, pomimo tego, że militarne znaczenie drogi jest problematyczne a i tak przygotowano się do jej zniszczenia w newralgicznym punkcie to i stojący w pobliżu obiekt podejrzewano o podobne, wojskowe przeznaczenie. Poniekąd słusznie.

Już na pierwszy rzut oka widać jednak, że oba betonowe obiekty (pod Zakrętem Śmierci i w pobliżu Rozdroża Izerskiego) nie są oczywiście schronami bojowymi. Nie mają bowiem żadnych otworów strzelniczych. Istniała więc teoria, że mogły pełnić funkcję magazynów materiałów wybuchowych, ale nie ma na to żadnych dowodów.

Wszystko wskazuje na to, że są to tzw. amplifikatornie czyli stacje wzmacniakowe sygnału telefonicznego, będące częścią systemu łączności. Powraca tu oczywiście wątek militarny. Niemcy, przygotowując się do wojny, zapobiegawczo rozbudowywali swój system łączności, newralgiczne elementy starali się ukrywać i zabezpieczać przed możliwością łatwego zniszczenia.

Z zachowanych dokumentów wynika, że junacy ze Służby Pracy Rzeszy ( Reichsarbeitsdienst w skrócie RAD), stacjonujący w obozie w Kopańcu, ułożyli jeszcze przed 1939 rokiem kabel telekomunikacyjny wiodący do schroniska Ludwigsbaude na Rozdrożu Izerskim. W stacjach wzmacniakowych zbiegały się po prostu kable telefoniczne dalekosiężne (międzymiastowe). Na ścianach obu schronów zachowały się zresztą ślady po okablowaniu. Przy podłodze są też otwory wejściowe kabli telekomunikacyjnych i zasilających.

Ich najważniejszym zadaniem było wzmocnienie sygnału transmisji (poprawa jakości rozmów) przy dużych odległościach pomiędzy użytkownikami telefonii. Prawdopodobnie miały także możliwość zestawiania odpowiedniej ilości bezpośrednich i pośrednich łączy pomiędzy poszczególnymi centralami łączności lub kreowania dróg obejściowych w przypadku zniszczenia podobnego obiektu (czy centrali) na którymś z ważnych kierunków łączności międzymiastowej lub międzynarodowej. W dużym skrócie, były więc ważnymi miejscami zarządzania łącznością telefoniczną.

Robert Kotecki
14/09/2021