Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska

[Maras Starszy]

Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska, tzw. „wciągnięta”

Nieszkowice (gm. Strzelin, pow. strzeliński): wcześniejsze nazwy historyczne łacińskie i niemieckie: 1278 Necwicz, 1300 Necowicz, Necovitz, 1316 Nechowyz, 1318 Nechowicz, 1396 Nobeschicz, 1667 Nobschütz, 1726 Neobschütz, 1785 Noschwiz, 1816 Noschwitz, Neobschütz, 1936 Kaltwaser, 1945 Nowięcice, Niecowice, od roku 1947 Nieszkowice.
Każdorazowo też - w przypadku nazewnictwa, należy pamiętać o roku 1936. W tym to bowiem roku nastąpiła na Śląsku zamiana dotychczasowych wielowiekowych nazw miejscowości w ramach akcji: ,,Fort mit der polnischen Fasade” ( ,,Precz z polską fasadą“ ) na nazwy „czysto” niemieckie.

Umówiłem się (sam ze sobą, bo jakoś nikt nie chce dyskutować o wieżach rycerskich, mieszkalnych etc.), że będę wstawiał charakterystyki obiektów z publikacji Śląsk 2006 (Dehio) co też niniejszym czynię. Uważam, iż tego typu informacja pozwoli budować późniejsze (własne) opisy chyba na najbardziej solidnym fundamencie. Poprawki oczywiście będziemy nanosić bo i tu są babole. Niekiedy śmiać mi się chce jak niektórzy przerabiając właśnie Dehia tworzą jakieś karkołomne i wielopiętrowe hocopały np. czytałem nie dalej jak wczoraj w jednym opracowaniu dt. Lubiąża : „…fasada klasztoru ma kilkaset metrów długości”…. elewacje tak, dokładnie, ale fasada jest tylko z jednej strony i jest jedynie częścią całej elewacji , jest to taka „twarz” budynku. W miarę możliwości będę dołączał też nazwy historyczne danej miejscowości – jak po raz pierwszy dzisiaj, w której znajduje się opisywany obiekt. Niekiedy nazwy historyczne - te najwcześniejsze, wyjaśniają wiele dylematów dt. np. obecnej nazwy czy też pierwszych właścicieli.




Dwór. Pierwotnie wieża rycerska Ottona v. Borschnitza, wzniesiona ok. polowy XIV w. ; późnogotycka i renesansowa przebudowa dla rodu v. Warkotsch ok. 1480-1600, modernizacje XVIII i XIX w. Częściowo ruina. Trójskrzydłowy, 3-kondygnacyjny, oskarpowany, nakryty dachem łamanym. Skrzydła 1-traktowe, w zachodnim narożu skrzydła północnego dawna wieża rycerska. Elewacje z kamiennymi obramieniami okiennymi, w skrzydle wschodnim portale fasciowe, XVI wieczne; w wieży 2-ramienny portal od strony dziedzińca. Na drugiej kondygnacji skrzydła północnego sala z historyzującymi stiukowymi dekoracjami stropu i polichromiami z XIX w. W skrzydle wschodnim , XVI -XVII wiecznym sala kryta kolebką z lunetami ze szwem; w południowo-wschodnim narożniku drewniany, polichromowany strop z motywami akantu – XVI -XVII wieczny. W przyziemiu barokowe kominki. W skrzydle południowym , XVI -XVIII w. sala kryta kolebką z lunetami . Otoczony reliktami fosy. Od zachodu kamienny most.
[za:] Zabytki sztuki w Polsce. ŚLĄSK, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, wyd. I, Warszawa 2006, s. 600-601.


Zmierzyłem sobie dalmierzem ową budowlę średniowieczną (od szwów łączących się z renesansowym dworem do narożnika) i wyszło, że ówcześni muratorzy lubowali się w prawie, że idealnych rozwiązaniach : wieża rycerska została wyciągnięta na planie prostokąta (nieomal zbliżonego do kwadratu) 9X9+ m., nie będę się kłócił o milimetry grubości wyprawy tynkowej .
[Zdjęcia 2007 r.]

I to na razie tyle …. będą jeszcze przynajmniej cztery odsłony. Wnętrza od piwnic po strychy są ciekawe….. bardzo! : ))
Aaaaaaa….. jeszcze info., niedaleko jest…. grodzisko IX – X wiek…. lidar i Droniusz Utracjusz pokażą wszystko.

[Karolina Kot]

Tyle razy mijałam to grodzisko nie mając o nim pojęcia.
Oj, będzie latane, będzie.

[Maras Starszy]

Wnętrza zaczynamy oczywiście od piwnic ...później będzie już tylko w górę.

1. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - wejście do piwnic.JPG (143.45 KiB) Przejrzano 5123 razy

2. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - zejście do piwnic.JPG (134.7 KiB) Przejrzano 5123 razy

3. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - główna komora.JPG (146.54 KiB) Przejrzano 5123 razy

4. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - główna komora.JPG (132.99 KiB) Przejrzano 5123 razy

5 A. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - kolejna komora.JPG (128.25 KiB) Przejrzano 5123 razy

5. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - komora pod wieżą.JPG (129.95 KiB) Przejrzano 5123 razy

6. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - komora pod wieżą.JPG (138.67 KiB) Przejrzano 5123 razy

7. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - piwnice XVII w..JPG (143.94 KiB) Przejrzano 5123 razy

8. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - piwnica przebudowana w XIX w..JPG (122.98 KiB) Przejrzano 5123 razy

9. Nieszkowice (niem. Neobschütz) – wieża rycerska - piwnica przebudowana w XIX w..JPG (145.53 KiB) Przejrzano 5123 razy

c.d.n.
-----------------

[Maras Starszy]

Ciąg dalszy Nieszkowic.

1. Sień.JPG (138.53 KiB) Przejrzano 5060 razy

2. Jeden z portali w sieni.JPG (141.54 KiB) Przejrzano 5060 razy

3. Schody prowadzące na piętro.JPG (125.32 KiB) Przejrzano 5060 razy

4. Pierwszy z kominków.JPG (149.22 KiB) Przejrzano 5060 razy

5. Widok ogólny kominka w sieni.JPG (134.15 KiB) Przejrzano 5060 razy

6. Kominek - zachowana dekoracja na licu nastawy - malowana imitacja kafelek z Delft..JPG (127.64 KiB) Przejrzano 5060 razy

7. Kominek 2 - zachowana dekoracja na licu nastawy - malowana imitacja kafelek z Delft -.JPG (146.72 KiB) Przejrzano 5060 razy

8 A. Kominek 3- zachowana dekoracja na licu nastawy - malowana imitacja kafelek z Delft - zbliżenie - Kopia.JPG (144.7 KiB) Przejrzano 5060 razy

Na zbliżeniu - jak się tak przyjrzymy dokładnie prezentowanej nastawie kominka i tym imitacjom kafelków,( jak się trochę zeskrobało łuszczące się wapno) to widać na jednym z nich wiatrak koźlak (miejsce zaznaczone czerwoną strzałką), na innym jakąś budowlę.


-------------
Zostawiam wolne miejsce na zdjęcie kafelek z Delft (tak dla zestawienia) - w jednym pałacu (też ruina)nieopodal tego obiektu są klasyczne ręcznie malowane niebiesko-białe kafelki - nie odtworzone pędzlem na tynku, ale oryginalne. Nie podaję nazwy bo ....
-------------








-------------

[Maras Starszy]

....kontynuacja dokumentowania zaniechań i zmarnowanych szans dla tej budowli.

1. Nisza okienna.JPG (114.12 KiB) Przejrzano 5033 razy

2. Widoczne rozwiązanie konstrukcyjne odciążające ściany podobnie jak w auli w Stoszowie.JPG (147.11 KiB) Przejrzano 5033 razy

3. Jedno z pomieszczeń na piętrze.JPG (141.39 KiB) Przejrzano 5033 razy

Od wielu lat trapi mnie przekonanie, że czegoś nie rozumiem w polskim prawie o ochronie zabytków. Dlaczego jedne obiekty się hołubi, daje się duże dotacje na remonty a inne pomija się we wszelkich działaniach i udaje się że ich nie ma, i że problem nie istnieje; może to jest tak, że jeśli o tamtych (znanych wieżach np w Siedlęcinie ) pisali już niemieccy badacze to nie wypada by popadały w ruinę bo cóż "nasze" służby są takie europejskie, zaś te obiekty o których mało kto wie i rzadko się wspomina to można sobie odpuścić. I co i nic.... "kamieni kupa....."
Swego czasu na jakieś spotkanie do Niemiec został oddelegowany do takiej polskiej komisji mającej współpracować z konserwatorami z Niemiec konserwator wojewódzki Dolnego Śląska. Autobus przyjechał do Niemiec otworzyły się drzwi i....pan konserwator Andrzej K. wypadł z autobusu na twarz ...."chory" orzekli niemieccy koledzy ....mrugając znacząco okiem i uderzając się kantem dłoni w szyję...."chory" dyplomatycznie zgodzili się wszyscy.
....a powrót do przytomności na ławeczce w pozycji horyzontalnej był ciężki a i kac był niemiłosierny.

I jaki wniosek? Prosty! Jeśli nawet człowiek się przewraca "fasadą na glebę" to i nawet najmocniejsze budowle muszą z czasem polec.

4. Nisza okiena 1.JPG (144.21 KiB) Przejrzano 5033 razy

5. Renesansowe beleczki (jeszcze malowane we wzorki).JPG (137.07 KiB) Przejrzano 5033 razy

6. Zbliżenie na renesansowe beleczki (malowane w ładne wzorki).JPG (134.2 KiB) Przejrzano 5033 razy

7. Konstrukcja stropów podobna do rozwiązań znanych m.in. ze Starej Łomnicy.JPG (146.43 KiB) Przejrzano 5033 razy

8. Woda lejąca się przez kilka kondygnacji dopełnia zaniechań wiadomych służb.JPG (118.21 KiB) Przejrzano 5033 razy

9. Praktycznie w każdym pomieszczeniu stropy ulegają szybko postępującej destrukcji.JPG (141.83 KiB) Przejrzano 5033 razy

10. Kolejne pomieszczenia w renesansowym dworze przylegającym do wieży.JPG (145 KiB) Przejrzano 5033 razy

c.d.n.
-----------

[Maras Starszy]

I dalej zwiedzamy sobie "zabytek". A ja czuję się nieomal jak Piranesi badający ruiny zniszczone przez Hunów.

1. Lejąca się woda przyczynia się do rozpadu murów magistralnych, a leje się bo....JPG (138.23 KiB) Przejrzano 5029 razy

2..... leje się bo ktoś za fantazją podpalił sobie tę część dachu.JPG (149.49 KiB) Przejrzano 5029 razy

3. Łącznik pomiędzy dworem I a dworem II.JPG (130.47 KiB) Przejrzano 5029 razy

4. Widoczne przemurowania pierwotnych ciągów komunikacyjnych.JPG (124.81 KiB) Przejrzano 5029 razy

5. Woda i inne szkodniki przyśpieszają rozpad substancji architektonicznej.JPG (117.28 KiB) Przejrzano 5029 razy

Do opisu tego obiektu pasują wszystkie synonimy słowa rozpad : rozbicie, rozkładanie się, podzielenie, rozkład, rozproszenie, rozczłonkowanie, atomizacja, dezintegracja, niszczenie, rozwarstwienie, dekoncentracja, podział, rozmontowanie, rozprężenie, upadek, degrengolada, ruina, gnicie, dekompozycja, zrujnowanie, rozbiór, rozpadanie się, destrukcja, rozkręcenie, zniszczenie, demontaż, proces rozkładu, zepsucie, rozłam, rozdzielenie, etc.....jeden obiekt a tyle "ładnych" określeń.

6. Widać po braku desek i początku procesu znikania legarów, że zima w okolicy jest dość ostra..JPG (136.58 KiB) Przejrzano 5029 razy

7. Dość masywnie zbudowany alkierz.JPG (145.28 KiB) Przejrzano 5029 razy

8. Kolejne schody - można się pogubić a Wilhelma z Baskerville nie uświadczysz by cię wyprowadził.JPG (117.16 KiB) Przejrzano 5029 razy

9. Za murem odciążeniowym widoczny jest klasyczny wykusz latrynowy.jpg (148.28 KiB) Przejrzano 5029 razy

10. Niewykorzystywany w czasach nowoż. wykusz latrynowy - widoczna nisza na liście łopianu..JPG (139.44 KiB) Przejrzano 5029 razy

c.d.n.

------------

[Maras Starszy]

... kolejne piętra, kolejne schody i tak między dworem a wieżą, która w istocie dość dobrze została wpasowana w strukturę dworu.

1. Niektóre z pomieszczeń były kształtowane na wysokim poziomie - faseta, stiuki na stropie, modelowane płaszczyny ścian etc..JPG (145.18 KiB) Przejrzano 5010 razy

2 A. Widać odspajanie się ścian magistralnych od ścian wewnętrznych.JPG (111.23 KiB) Przejrzano 5010 razy

2. Kolejne schody których nie ma - jedzone przez dwónożne korniki w gumofilcach.JPG (126.41 KiB) Przejrzano 5010 razy

3. Pod schodami był schowek i ktoś niegdyś coś zapisał ołówkiem - czytelne jest nazwisko LOFNER.JPG (138.75 KiB) Przejrzano 5010 razy

5. W końcu są jakieś schody, które się oparły Kornikowi Gumofilcatemu.JPG (127.26 KiB) Przejrzano 5010 razy

6. Kolejna aula i kolejne ciekawe sprzęta na wyposażeniu, których nie udało się wynieść.JPG (119.89 KiB) Przejrzano 5010 razy

7. Trzy żywioły niszczą budowlę a tu kolejny kominek.JPG (144.39 KiB) Przejrzano 5010 razy

8. Taki ładny przykład regionalnego baroku - trochę prymitywny ale jest i cieszy oko..JPG (144.93 KiB) Przejrzano 5010 razy

9. Najważniejsze, że nawet go nie próbowali wynieść - a mogli by, chłopy podobno w okolicy mocarne o czym napisali na ścianach.JPG (145.44 KiB) Przejrzano 5010 razy

10. Prawdopodobnie część większej całości - być może jakaś pozostałość pieca. Spod tynku widać łuk odciążeniowy..JPG (129.46 KiB) Przejrzano 5010 razy

c.d.n.
------------

[Maras Starszy]

Miało być sześć części ale chyba będziemy aneksować wieże w Nieszkowicach - wytłumaczenie jest logiczne: obiekt jest duży ; ))

1. Jedna ze ścian w wieży - widoczne wypłukania tynku i walący się strop.JPG (146.43 KiB) Przejrzano 5003 razy

2. Kolejne pomieszczenie.JPG (124.26 KiB) Przejrzano 5003 razy

3. Schody komunikujące kondygnacje.JPG (134.66 KiB) Przejrzano 5003 razy

4. Wejście na strych.JPG (115.39 KiB) Przejrzano 5003 razy

5. Sala reprezentacyjna w wieży - stiukowe dekoracje stropu wykonane XIX w..JPG (125.16 KiB) Przejrzano 5003 razy

6. Hstoryzujące dekoracje ścian.JPG (142.24 KiB) Przejrzano 5003 razy

7. Widoczne odciążenie niższych kondygnacji poprzez zastosowanie arkad.JPG (137.52 KiB) Przejrzano 5003 razy

8. Spod dekoracji XIX w. widoczna jest iluzionistyczna barokowa polichromia.JPG (116.76 KiB) Przejrzano 5003 razy

9. Kolejny wykusz latrynowy przerobiony zapewne w XIX w. poprzez wciągnięcie go w grubość muru..JPG (118.67 KiB) Przejrzano 5003 razy

10. Deska sedesowa w latrynie obita blachą - co się tam działo nie wiadomo - widoczny całkowity ubytek tynku.JPG (119.46 KiB) Przejrzano 5003 razy

c. d. n. - ze dwa aneksy

-----------

[Maras Starszy]

W pierwszym aneksie trochę dekoracji na stropie. Zachowały się rewelacyjnie ale pewnie już są w dużo gorszym stanie; jeśli w ogóle jeszcze istnieją.

1. W tym pomieszczeniu widoczne są także pozostałości tapet..JPG (126.97 KiB) Przejrzano 4981 razy

2. W polach obramionych stiukowym półwałkiem namalowano ciekawe ornamenty.JPG (147.08 KiB) Przejrzano 4981 razy

3 Stan zachowania stropu pozwala sądzić, że jego dni są już policzone..JPG (139.61 KiB) Przejrzano 4981 razy

4. Trójliść wypełniony precyzyjnym rysunkiem kwiatów i wici roślinnych.JPG (131.22 KiB) Przejrzano 4981 razy

5. W narożnikach obramienia widnieją stylizowane motywy muzyczne.JPG (132.04 KiB) Przejrzano 4981 razy

6 A. Stylizowana harfa.JPG (126.41 KiB) Przejrzano 4981 razy

6. Stylizowana harfa - zbliżenie.JPG (113.44 KiB) Przejrzano 4981 razy

7. Rozeta w centralnej części stropu - stylizowane liście akantu w otoczeniu kwiatów..JPG (126.55 KiB) Przejrzano 4981 razy

8. idziemy dalej..JPG (138.97 KiB) Przejrzano 4981 razy

9, Kolejne przejście by ominąć zniknięte schody i zejść na niższą kondygnację..JPG (143.21 KiB) Przejrzano 4981 razy

------------