Nowa Sól - cmentarz żydowski

[Karolina Kot]

W Nowej Soli (Neusalz an der Oder), u zbiegu dzisiejszej ulicy Stanisława Wyspiańskiego (czyli przedwojennej Angerstrasse) oraz ulicy Wandy (dawniej Mathildenstrasse), w sąsiedztwie czynnego cmentarza katolickiego znajduje się niewielki skwerek ze starymi drzewami i ławkami.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, iż tak naprawdę jest to dawny kirkut - miejsce spoczynku nowosolskich Żydów.
Nekropolię założono w drugiej połowie XIX wieku na planie czworoboku. Zajmowała obszar około 13 arów i była ogrodzona.
Ostatnich pochówków dokonano już po II Wojnie Światowej, ale nekropolia była już wówczas zdewastowana.

W roku 1970 teren kirkutu splantowano nie przeprowadzając ekshumacji - poza jednym wyjątkiem: szczątki Izaaka Goldberga przeniesiono na cmentarz żydowski w Żarach. po wyrównaniu terenu i usunięciu resztek nagrobków urządzono w tym miejscu skwer.
Obecnie dawny żydowski cmentarz jest upamiętniony skromnym obeliskiem, ufundowanym przez Urząd Miejski.
Na głazie umieszczono tablicę z następującą inskrypcją:

„W tym miejscu, w latach 1860–1970 znajdował się cmentarz żydowski. Do dziś ten skrawek ziemi kryje szczątki pochowanych tu ludzi. Niechaj ten kamień będzie milczącym świadkiem życia i śmierci społeczności żydowskiej na terenie Nowej Soli”.

Zdjęcia wykonałam w czerwcu 2021 roku.
Lokalizacja