Wolica - młyn wodny

[Gniewko]

Celowo w tytule nie napisałem, że "dawny", bo w każdej chwili jest gotowy do uruchomienia.
Stoi w Wolicy (gmina Chęciny) nad Czarną Nidą przy ulicy Źródłowej.
Wg zapisków historycznych jakiś młyn był w tym miejscu w roku 1630.
Ten zbudowano - i tu jest rozbieżność informacji - albo przed rokiem 1850, albo po 1900.
Początkowo zaopatrzony był w dwa koła podsiębierne, potem w jedno, a od 1934 w turbinę Francisa. Kamienie wygrzebałem z chmielu dwa. Jeden to francuz, a drugi starszy - wyjęty dawno temu koparką.
Cóż uparłem się by wejść do środka i jąłem szukać właściciela...

[Gniewko]

Właścicielem okazał się przesympatyczny pan Jerzy Kubecki, który nie tylko oprowadził mnie po wnętrzu, ale też opowiedział o czymś co z Kusmankiem przygotowujemy na "deser" (dlatego nie pokazuję na razie zdjęć od strony rzeki)

Młyn został upaństwowiony w roku 1955. Przetrwał cudem do roku 1982, kiedy to mój przewodnik uruchomił go na nowo...

[kusmanek]

A oto rzeczona niespodzianka:

[Gniewko]

No właśnie
Jest ona wszakże odwrócona. Nie podnosi wody.

[Gniewko]

To jeszcze kilka ujęć z półpiętra. Podobno najstarszy jest żuraw do obracania kamienia.

[RUBEX]

Wrzesień 2024

[smar]

Zastanawia mnie ta "śruba Archimedesa" która z reguły służyła (jak zauważył już Gniewko) do podnoszenia wody. Młyn na pewno napędzany był pionową turbiną Francisa - na fotkach Gniewka widać zarówno zdemontowany wirnik jak i mechanizm kierownic wody. Śruba jest na schemacie młyna ale niestety po powiększeniu opisy na nim są nieczytelne. Wydaje mi się że działała ona tylko przy wysokich stanach i przepływach wody. Czyżby miała na celu jedynie wytracenie pędu nadmiaru wody zrzucanej "upustem" i może przy okazji jej napowietrzenie?
Przyznam szczerze że mimo technicznych zainteresowań z czymś takim spotykam się pierwszy raz w życiu (co oczywiście o niczym nie świadczy - może takich młynów były i tysiące...)

[ChickenInvaders]

Śruba Archimedesa może służyć zarówno do ponoszenia wody jak i jako turbina I tutaj tak właśnie się stało - młyn pozbył się oryginalnej turbiny na rzecz śruby, która stała się turbiną zasilającą zapewne mała elektrownię przydomową. Może paść pytanie czemu zastąpiono nią Francisa. Podejrzewam że chodziło o łatwość czyszczenia takiej turbiny i to że była bardziej ,,eko" dla zwierząt (ryby mogą łatwo przepływać przez śrubę archimedesa bez obrażeń).
Takie rozwiązanie już gdzieś widziałem, są nawet nagrania na Youtube.
https://www.youtube.com/watch?v=DgwDBYq1hS8

[smar]

Cytat z Wikipedii:

...Pierwsza modelowa turbina powstała na Uniwersytecie Technicznym w Pradze w latach 1995/1996. W roku 1997 w miejscowości Oberen Schlägweidmühle czeska firma SIGMA Hranice pod nadzorem inż. Karla-Augusta Radlika i prof. dr inż. Karela Brady uruchomiła pierwszą prototypową turbinę Archimedesa.
Obecnie w Europie wybudowanych jest już wiele Małych Elektrowni Wodnych wyposażonych w turbinę Archimedesa. W Polsce pierwsza turbina Archimedesa została zainstalowana i uruchomiona przez czeską firmę GESS-CZ, s.r.o. z Hranic w czerwcu 2011 roku na rzece Radomce (km 27+900 rzeki) w gminie Jastrzębia pod Radomiem.

Czyli (wbrew pozorom patrząc na budynek) byłby to hit techniki ostatnich lat! W takim razie wytłumaczeniem może być np. to że spodziewano się uzyskać większość wydajność niż miała turbina Francisa a ze względu na skomplikowanie nie chciano budować Kaplana (który przy małych spadkach jest najlepszy...)
Tłumaczyłoby to też obecność na fotkach dużej ilości silników elektrycznych - były testowane jako prądnice

[RUBEX]

Zastanawia mnie ta "śruba Archimedesa" która z reguły służyła (jak zauważył już Gniewko) do podnoszenia wody. Młyn na pewno napędzany był pionową turbiną Francisa - na fotkach Gniewka widać zarówno zdemontowany wirnik jak i mechanizm kierownic wody. Śruba jest na schemacie młyna ale niestety po powiększeniu opisy na nim są nieczytelne. Wydaje mi się że działała ona tylko przy wysokich stanach i przepływach wody. Czyżby miała na celu jedynie wytracenie pędu nadmiaru wody zrzucanej "upustem" i może przy okazji jej napowietrzenie?
Przyznam szczerze że mimo technicznych zainteresowań z czymś takim spotykam się pierwszy raz w życiu (co oczywiście o niczym nie świadczy - może takich młynów były i tysiące...)

Kiedy tam byłem śruba jak najbardziej się kręciła, sądzę że napędza elektrownię lub coś w tym rodzaju - przynajmniej tak mówili ludzie z obsługi spływu, ale nie jestem pewien czy zrozumieli o który młyn chodzi.